បើគេស្តាប់ការលើកឡើងរបស់អ្នកជំនាញជាតិ និងអន្តរជាតិ គេនឹងដឹងពីអត្ថប្រយោជន៍ដ៏សំខាន់នៃច្បាប់សមុទ្រអន្តរជាតិ(UNCLOS)។
(UNCLOS) ជាមូលដ្ឋានច្បាប់រឹងមាំ និងមានប្រយោជន៍ដ៏មហិមា សម្រាប់ការពារដែនសមុទ្រកម្ពុជា រួមទាំងការដោះស្រាយវិវាទដែនសមុទ្រ ដើម្បីទប់ស្កាត់ប្រទេសឈ្លានពាន។
ប៉ុន្តែជាចម្ងល់ហេតុអ្វីបានជាមេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុន ដឹកនាំប្រទេសជាង៤០ឆ្នាំទៅនេះ មិនទាន់រុញច្បាប់នេះឱ្យទៅសភាអនុម័ត ដើម្បីការពារដែនសមុទ្រខ្មែរ ទោះមានការចោទប្រកាន់ថាថៃ និងវៀតណាម បានរំលោភយកប្រជុំកោះ និងដែនសមុទ្រខ្មែរមួយចំនួននោះ។
បើយើងសិក្សាពីប្រវត្តិមេដឹកនាំចាស់វស្សា លោក ហ៊ុន សែន ដែលបានចេញដំណើរពីការលើកបន្តុបពីសំណាក់មេដឹកនាំវៀតណាម គេអាចធ្វើការវិភាគបានលើបញ្ហាទាំងនេះ ប្រទាក់ក្រឡាគ្នាដែលអាចជាមូលហេតុចម្បងបង្កជាឧបសគ្គដល់ការរុញសុពលភាពលើ UNCLOS។
ទាំងនេះជាចម្ងល់ថា តើនរណាជាឧបសគ្គដល់ការផ្តល់សុពលភាពច្បាប់សមុទ្រUNCLOS?។
តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន យល់ថា ការយកច្បាប់សមុទ្រមកប្រើប្រៀបដូចជាលុបចោលសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ១៩៨២ ដែលលោក ហ៊ុន សែន ស៊ីញ៉េជាមួយវៀតណាម នាសម័យវៀតណាមត្រួតត្រាកម្ពុជា។
លោកថា ឥទ្ធិពលនេះបានស្តែងចេញអំឡុងឆ្នាំ២០០៥ ដែល លោក ហ៊ុន សែន គំរាមរំលាយស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រចោល បើមិនព្រមទទួលស្គាល់សន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់មួយនេះ។
ក្នុងន័យនេះ លោក អ៊ុំ សំអាន វិភាគថា ឧបសគ្គចម្បងមួយទៀត គឺរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន មិនស្នើរដ្ឋសភាឱ្យផ្តល់សច្ចាប័នច្បាប់សមុទ្រUNCLOSទេ ព្រោះខ្លាចប៉ះពាល់សន្ធិសញ្ញាតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្រ្តនេះ ដែលលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើឱ្យបាត់បង់កោះត្រល់ កោះក្រចកសេះ រួមទាំងដាក់ដែនសមុទ្រជាមួយវៀតណាមចំនួន១០ពាន់គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ធ្វើឱ្យបាត់បង់ដែនសមុទ្រខ្មែរចំនួន៣០ពាន់គីឡូម៉ែត្រការ៉េផងដែរ។
លោកថា៖ «គាត់សុខចិត្តគំរាមស្តេចឲ្យស៊ីញ៉េទៅលើសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០០៥ ដើម្បីឲ្យសន្ធិសញ្ញានាទសវត្សទី៨០រស់ឡើងវិញ រឿងអីគាត់ទៅឲ្យសភាផ្តល់សច្ចាប័នដើម្បីយកច្បាប់សមុទ្រ(UNCLOS) នោះមកប្រើដើម្បីលុបចោលអាសន្ធិសញ្ញាស្តីពីតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្រ្ដឆ្នាំ១៩៨២ ដែលគាត់ស៊ីញេជាមួយវៀតណាម!ដូច្នេះគាត់មិនធ្វើទេ ព្រោះកាលណាយើងយក UNCLOS មកប្រើដូចជាមកលុបចោលអាសន្ធិសញ្ញា ស្ដីពីតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្រ្ដឆ្នាំ១៩៨២ ដែលគាត់ស៊ីញ៉េជាមួយវៀតណាមដែលកាត់កោះត្រល់ កោះក្រចកសេះ ហើយនឹងដែនសមុទ្រខ្មែរទៅឲ្យវៀតណាម»។
បើតាមអ្នកមានបទពិសោធន៍កិច្ចការព្រំដែនរូបនេះ តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ តម្រូវឱ្យផ្តល់សច្ចាប័នច្បាប់សមុទ្រនេះសិន ទើបគេព្រមកាត់ក្តីឱ្យ ហើយថា កោះត្រល់ កោះគុត តំបន់សមុទ្រត្រួតស៊ីគ្នាជាមួយថៃទំហំ ២៦០០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េ នឹងបានមកកម្ពុជាវិញ បើកម្ពុជាផ្តល់សច្ចាប័នលើច្បាប់សមុទ្រ(UNCLOS) ហើយប្តឹងករណីរំលោភបំពាននេះទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ(ICJ)។
លោកថា៖ «លោក ហ៊ុន សែន យល់ថាវៀតណាមជាអ្នកមានគុណបំណាច់ចំពោះខ្លួន ដែលបានលើកបន្តុបឲ្យខ្លួនកាន់អំណាចតាំងពីទសវត្សរ៍ទី៨០មក។ អ៊ីចឹងហើយទើបគាត់កាន់អំណាច៤០ឆ្នាំ ហើយគាត់មិនព្រមស្នើទៅរដ្ឋសភា ដើម្បីផ្តល់សច្ចាប័នទៅលើច្បាប់សមុទ្រ UNCLOS នោះទេ ព្រោះប៉ះពាល់ទៅដល់ចៅហ្វាយរបស់គាត់ ជាពិសេសប៉ះពាល់ទៅដល់កោះត្រល់ជារបស់ខ្មែរដែលវៀតណាមកំពុងកាន់កាប់»។
បើតាម លោក សំអាន អនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ UNCLOS ឆ្នាំ១៩៨២ គិតត្រឹមខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ មាន១៧០ភាគី បានផ្តល់សច្ចាប័នលើ UNCLOS ក្នុងនោះ១៦៦ប្រទេស ជាសមាជិកនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ១៤ប្រទេសជាសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិបានចុះហត្ថលេខា ប៉ុន្តែមិនទាន់ផ្តល់សច្ចាប័ន ដែលក្នុងនោះមានកម្ពុជា ហើយ១៦ប្រទេសផ្សេងទៀតមិនបានចុះហត្ថលេខា ឬផ្តល់សច្ចាប័ន។
ក្រុមប្រឹក្សាជាតិតស៊ូដឹកនាំដោយ លោក សម រង្ស៊ី ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ជំរុញឱ្យនាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ស្នើទៅរដ្ឋសភាឲ្យផ្តល់សច្ចាប័នលើច្បាប់សមុទ្រUNCLOS ហើយយកសំណុំរឿងកោះគុត និងករណីសមុទ្រទំហំ ២៦០០០គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដែលរដ្ឋាភិបាលថៃ និងរដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អះអាងថា ត្រួតស៊ីគ្នានោះ រួមទាំងកោះត្រល់ផង ទៅប្តឹងនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ(ICJ)ដោយមិនត្រូវឲ្យខកខានទៀតទេ។
ដោយឡែក គណបក្សកម្លាំងជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥នេះ តាមរយៈលិខិតចំហរមួយស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលដាក់បញ្ជូលអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្តីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ជូនរដ្ឋសភាដើម្បីផ្តល់សច្ចាប័ន។
សម្រាប់គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយនេះ (UNCLOS) ជាមូលដ្ឋានដ៏រឹងមាំសម្រាប់ការពារបូរណភាពព្រំដែនសមុទ្រ ព្រមទាំងជាបទដ្ឋានគតិយុត្តិអន្តរជាតិ ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាជម្លោះព្រំដែនសមុទ្រដោយសន្តិវិធី និងយុត្តិធម៌តាមគោលការណ៍ជាមួយប្រទេសជិតខាងទៀតផង។
ជាងនេះទៅទៀត ចៅក្រមអន្តរជាតិដែនសមុទ្រ លោក ហឺរីនូស៊ី អតីតឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជា និងលោក ហ្សាក់ ប៉ឺឡេ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតបារាំងប្រចាំកម្ពុជា ក៏បានជំរុញឲ្យកម្ពុជាផ្តល់សច្ចាប័ន (UNCLOS) នេះឲ្យបានឆាប់ផងដែរ ដើម្បីបង្កើនភាពងាយស្រួលដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនសមុទ្រ និងកោះជាមួយប្រទេសវៀតណាម និងថៃ។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត និយាយថា ការបន្តបិទបាំងរឿងនេះ ដើម្បីតែចង់ក្តោបអំណាចតពូជនាពេលនេះ វាហាក់មិនអាចបិទបាំងពីក្រសែភ្នែក របស់មហាជនបានទេ នាសម័យបច្ចេកវិទ្យាដែលពលរដ្ឋទទួលបានព័ត៌មានពីគ្រប់ទិសទីនោះ។
លោកមើលឃើញថា ជម្រើសតែមួយគត់ ដែលលោក ហ៊ុន សែន អាចលាងជម្រះការចោទថា កាត់ទឹកដីឱ្យបរទេស ដើម្បីតែអំណាច គឺត្រូវរុញឱ្យសភាផ្តល់សច្ចាប័នលើច្បាប់សមុទ្រUNCLOSនេះ បើពុំនោះទេលោកថា មេដឹកនាំរូបនេះ នឹងបន្តជាប់ឈ្មោះក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រថាជាក្បត់ជាតិ។
សម្រាប់ លោក ម៉ែន ណាត ច្បាប់សមុទ្រ UNCLOS ជាកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិ ដែលបង្កើតក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សម្រាប់រាល់សកម្មភាពមានជម្លោះដែនសមុទ្រ និងដែនកោះ រវាងប្រទេសនិងប្រទេស ហើយថា បើកម្ពុជាមានច្បាប់នេះ កម្ពុជានឹងអាចប្តឹងទាមទារដែនសមុទ្រ និងកោះត្រឡប់មកវិញពីវៀតណាម និងកោះគុតពីប្រទេសថៃ។
លោកថា៖ «រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនទាន់លើបញ្ហាច្បាប់សមុទ្រមកជជែកគ្នា ឬក៏ឲ្យរដ្ឋសភាផ្តល់សច្ចាប័នទំនងជារដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន ខ្លាចយើងជំរុញឲ្យកម្ពុជាប្ដឹងវៀតណាម ព្រោះបញ្ហាកោះត្រល់និងបញ្ហាកោះក្រចកសេះ ព្រមទាំងដែនសមុទ្រប្រមាណ៣ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រក្រឡា យួនដណ្តើមកាន់កាប់ហ្នឹង! ឥឡូវហ្នឹង វានៅក្នុងដែនគ្រប់គ្រងរបស់យួននៅឡើយ ហើយនៅក្នុងតំបន់ទឹកប្រវត្តិសាស្ត្រ១ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រក្រឡាទៀត វានៅតែមានប្រសិទ្ធិភាព។ ជាមួយថៃ លោក ហ៊ុន សែន ស្រួល ប៉ុន្តែជាមួយវៀតណាម ជំពាក់គុណគេ»។
មេដឹកនាំកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ដែលវៀតណាមលើកបន្តុបឱ្យឡើងកាន់អំណាចកំពូលនៅកម្ពុជា ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៧៩មក រងការរិះគន់ថា ធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដីជាច្រើនទៅប្រទេសវៀតណាម ទាំងដីគោក និងប្រជុំកោះ មានកោះត្រល់ជាដើម រួមទាំងបានគំរាមរំលាយរបបរាជានិយមអាស្រ័យធម្មនុញ្ញ បើព្រះអង្គហ៊ានជំទាស់នឹងមហិច្ឆតាវៀតណាមលេបទឹកដី តាមរយៈធ្វើឱ្យសន្ធិសញ្ញាព្រំដែនខុសច្បាប់រស់ឡើងវិញនៅឆ្នាំ២០០៥។
ជ្រុងមួយទៀត ដែលជាមូលដ្ឋានវិភាគជុំវិញអាថកំបាំង នៅពីក្រោយការមិនផ្តល់សច្ចាប័នលើច្បាប់សមុទ្រ UNCLOS ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទព្រំដែនសមុទ្រនេះ គឺ លោក ហ៊ុន សែន បានឡើងកាន់តំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ក្រោយចាប់ខ្លួនលោក ប៉ែន សុវណ្ណ ខណៈ លោក ប៉ែន សុវណ្ណ ត្រូវគេអះអាងថា បានប្រឆាំងខ្លាំងក្លាទៅនឹងការស្នើសុំឱ្យកាត់ដីខ្មែរផ្នែកខ្លះតាមព្រំដែនឱ្យទៅវៀតណាម និងប្រឆាំងនឹងការស្នើបញ្ជូលនិគមន៍ជនវៀតណាម ចូលកម្ពុជា។
វិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ បានចុះផ្សាយនៅអំឡុងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ថា នៅក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា លោក ប៉ែន សុវណ្ណ កាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ដ្រីបានតែប្រមាណ៦ខែប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺចាប់ពីថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨១។
លោកត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយជំនាញការវៀតណាម នៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨១ និងបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួននៅប្រទេសវៀតណាមអស់រយៈពេល១០ឆ្នាំនិង៥២ថ្ងៃ។
ប្រភពនោះបញ្ជាក់ថា ក្នុងសៀវភៅ សុបិននិងការពិត លោក វ៉ាន់ឌី កាអុន បានសរសេរថា ការដកហូតដំណែង លោក ប៉ែន សុវណ្ណ គឺបណ្ដាលមកពីលោកប្រមាថ ទីក្រុងហាណូយយ៉ាងខ្លាំង ដោយចង់មានទំនាក់ទំនងដោយផ្ទាល់ ជាមួយទីក្រុងមូស្គូ រំលងទីក្រុងហាណូយ ។
មួយទៀតបណ្ដាលមកពី លោក ប៉ែន សុវណ្ណ ប៉ុនប៉ងរំដោះកម្ពុជា ពីការគាបសង្កត់របស់វៀតណាម ហើយប្រឆាំងនឹងនយោបាយអន្តោប្រវេសន៍វៀតណាមនៅកម្ពុជា។
ប៉ុន្តែ សំខាន់ជាងនេះ លោក ប៉ែន សុវណ្ណ របូតពីតំណែង ហើយត្រូវគេចាប់ដាក់គុក ក៏ព្រោះតែលោក ដែលជាអតីតខ្មែរវៀតមិញ ដណ្ដើមតួនាទីដឹកនាំរបស់ក្រុមខ្មែរក្រហមភូមិភាគបូព៌ាប្រឆាំងនឹងប៉ុលពត ដែលគេស្គាល់ថា ជាក្រុមលោក ជា ស៊ីម, ហេង សំរិន, និង ហ៊ុន សែន គឺទំនាស់ប្រជែងអំណាច រវាងចរន្តទាំងពីរនេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យវៀតណាមបារម្ភ ហើយបង្ខំចិត្តកម្ចាត់ចោលមួយ។
ការអះអាងរបស់លោក លោក វ៉ាន់ឌី កាអុន ហាក់ស៊ីគ្នាខ្លះ ទៅនឹងការលើកឡើងរបស់ លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២ ដែល លោក ហ៊ុន សែន បានប្រតិកម្ម ជុំវិញការចោទពីការចាប់ខ្លួនលោក ប៉ែន សុវណ្ណ នៅឆ្នាំ១៩៨១ ធ្វើតាមខ្សែញាក់របស់វៀតណាម។
បើតាមលោក ហ៊ុន សែន បានប្រតិកម្មពេលនោះថា ការចាប់ខ្លួន លោក ប៉ែន សុវណ្ណ ពេលនោះ ដោយសារតែអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជារូបនោះ មានផែនការក្បត់បក្ស រួមទាំងការច្បាមអំណាចក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងជាមនុស្សស្អប់វៀតណាម បើទោះបីលោក ប៉ែន សុវណ្ណ បានរត់ទៅនៅវៀតណាម តាំងពីអាយុ១៥ឆ្នាំ និងយកប្រពន្ធវៀតណាមក៏ដោយ។
យ៉ាងណា លោក ហ៊ុន សែន បានទទួលស្គាល់ថា លោកជាអ្នកឡើងទៅចាប់ លោក ប៉ែន សុវណ្ណ ដល់លើផ្ទះដែលការណ៍នេះដូចគ្នាទៅនឹងការបញ្ជាក់របស់ លោក វ៉ាន់ឌី កាអុន ថា ការចាប់ខ្លួនលោក ប៉ែន សុវណ្ណ ធ្វើឡើងដោយជំនាញការវៀតណាម នៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៨១។
លោក ប៉ែន សុវណ្ណ មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តតាកែវ តែលោកបានទទួលមរណភាព កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ ក្នុងជន្មាយុ៨០ឆ្នាំ ដោយរោគាពាធ ។
ភស្តុតាងខាងលើនេះ ក៏ជាជ្រុងមួយដែលលោកអ្នកអាចវិភាគដោយខ្លួនឯងបានថា តើមូលហេតុនៅពីក្រោយការដែលរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុនមិនព្រមផ្តល់សច្ចាប័ន លើច្បាប់សមុទ្រUNCLOSE ដើម្បីការពារ និងទាមទារដែនសមុទ្រ និងប្រជុំកោះ ពីប្រទេសឈ្លានពានមកវិញ៕
