Detailed Articles, បទវិភាគ, ព័ត៌មានជាតិ

បទវិភាគ៖ ហេតុអ្វីរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុនស្ទាក់ស្ទើប្រើយន្តការអន្តរជាតិដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន?

លោក សែន សច្ចៈ
| ០៩ មិថុនា ២០២៥
ម៉ោង ២១:៣១

លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបង្ហោះសារខ្លីមួយលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកពីទីក្រុងនីស ប្រទេសបារាំង នៅថ្ងៃទី៩ខែមិថុនានេះថា ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាន បញ្ជាក់អំពីជំហរយ៉ាងច្បាស់លាស់របស់កងទ័ពកម្ពុជានៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃថា ពុំមានការដកកងទ័ពកម្ពុជាចេញពីតំបន់ដែលស្ថិតក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា ហើយដែលកងទ័ពកម្ពុជាបានឈរជើងកាន់កាប់ជាយូរមកហើយនោះទេ។

លោកបន្តថា រាល់ការរៀបចំកម្លាំងរបស់កងទ័ពកម្ពុជា រាប់ទាំងការឈរជើង ការពង្រាយកម្លាំង ការកែសម្រួលកម្លាំង ការចល័តកម្លាំង គឺស្ថិតនៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា និងក្នុងគោលដៅត្រៀមខ្លួនការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់កម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។

លោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា បានបង្ហោះនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោក នៅយប់ថ្ងៃទី៨ខែមិថុនាថា ប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជា-ថៃ ពិតជាចង់មានសន្តិភាព និងមិនចង់ឃើញនូវសង្គ្រាមនោះឡើយ។

ការស្វែងរកដំណោះស្រាយ តាមរយៈការចរចាត្រូវបានធ្វើតាំងពីកំរិតថ្នាក់រាជរដ្ឋាភិបាល រហូតដល់មេបញ្ជាការនៅអង្គភាពជួរមុខ ទើបមានលទ្ធផលកែសម្រួលកម្លាំងទ័ពដូចពេលនេះ។

លើសពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន ថែមទាំងបានផ្ញើសារឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជឿទុកចិត្តលើរាជរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី ដែលជាវិធីតែមួយគត់ ដើម្បីបញ្ចៀសសង្រ្គាមបង្ហូរឈាម និងដើម្បីមិត្តភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អជាមួយប្រទេសជិតខាង។

យ៉ាងណាក្តី សារព័ត៌មាននានានៅក្នុងប្រទេសថៃ រួមទាំងបណ្តាញសង្គមផ្លូវការរបស់ខុទ្ទកាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ផ្នែកព័ត៌មានផងដែរ បានចុះផ្សាយព្រោងព្រាតថា នៅក្នុងការចរចានៅថ្ងៃទី៨ខែមិថុនា កងទ័ពថៃនិងកម្ពុជា បានយល់ព្រមដកកងទ័ពចេញពីតំបន់មុំបី ហើយភាគីកម្ពុជាថែមទាំងយល់ព្រមលុបបំពេញត្រង់សេរដែលបានជីកនៅតំបន់នោះផងដែរ។

បើទោះបីជាអ្នកគាំទ្ររដ្ឋាភិបាល បានសាទរចំពោះការប្រែប្រួលនៃស្ថានភាពវិវាទនៅព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃនេះ ក៏អ្នកនយោបាយប្រឆាំង និងពលរដ្ឋជាច្រើនបានសម្តែងការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំង។

លោក មួង ណារ៉េត អ្នកធ្វើអត្ថាធិប្បាយល្បីឈ្មោះលើបណ្តាញសង្គម លើកឡើងថា ភាគីកម្ពុជាព្រម“ដកទ័ព” ខ្មែរថា កម្ពុជាព្រមកែសម្រួលកម្លាំងទ័ពទាំងសងខាង ឱ្យត្រឡប់ចូលតំបន់ដែលសមស្រប”។

ដូច្នេះមានន័យថា ទាំងទ័ពខ្មែរនិងថៃ ព្រមព្រៀងគ្នាដកទ័ពរៀងខ្លួន ចេញពីតំបន់មុំបី ចំណុចដែលកម្ពុជាអះអាងថា ទាហានថៃចូលមកបាញ់ផ្តាច់ជីវិតទាហានខ្មែរ លោក សួន រ៉ោន នៅក្នុងដីខ្មែរ កាលពីថ្ងៃទី២៨ខែឧសភា។

នៅពេលដែលកម្ពុជាព្រមដកទ័ពចេញពីទឹកដីខ្លួនឯង លោក មួង ណារ៉េត ចោទសួរថា ចុះការប្ដេជ្ញាថា នឹងយករឿងនេះដាក់ប្ដឹងទៅតុលាការ ICJ នឹងត្រូវពន្យារពេលយូរប៉ុនណា បើកម្ពុជានិងថៃអាចត្រូវរ៉ូវគ្នាបន្តការចរចាទ្វេភាគី ដូចកាលគ្រាមុនផ្ទុះអាវុធដដែលវិញនោះ?

ត្រង់ចំណុចនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានឆ្លើយទៅកាន់អ្នកចូលទៅចោទសួរលើបណ្តាញហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា ការកែសម្រួលកម្លាំងទ័ព គឺមិនធ្វើឱ្យរាំងស្ទះដល់ការដាក់ពាក្យប្តឹងរបស់កម្ពុជា ទៅតុលាការអន្តរជាតិនោះទេ។

លោក អ៊ុំ សំអាន អ្នកជំនាញកិច្ចការព្រំដែន បានបង្ហោះលើហ្វេសប៊ុករបស់លោក នៅថ្ងៃទី៩ខែមិថុនាថា ខ្មែរលុបលេណដ្ឋាន(ត្រង់សេ)មានន័យថា កម្ពុជាទទួលស្គាល់កំហុសដែលខ្លួនបានឈ្លានពានចូលដីថៃ២០០ម៉ែត្រ ដូចដែលថៃចោទមែន ទើបកងទ័ពកម្ពុជាបានដកថយ ហើយត្រូវតែលុបដីឱ្យម្ចាស់គេដូចដើមវិញ ខ្លាចម្ចាស់ដីនោះស្តីឱ្យ។

លោកលើកឡើងថា៖ «ត្រកូលហ៊ុន នឹងកាត់ទឹកដីខ្មែរឱ្យថៃនៅតំបន់ចុងបូកឬមុំបី ដូចលោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឱ្យ លោក សុខ អាន កាត់កោះគជ់ឱ្យថៃឆ្នាំ២០០១»។

លោក គឹម សុខ អ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាជាតិតស៊ូ បានថ្លែងថា ដើម្បីការពារទឹកដីកម្ពុជាឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពគង់វង្សទៅបាន លុះត្រាតែកម្លាំងយុទ្ធជនការពារជាតិមានមេបញ្ជាការកំពូល ដែលជាមេដឹកនាំស្មោះត្រង់នឹងផលប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងស្មោះត្រង់ឥតងាករេក្នុងការការពារទឹកដីជាតិកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែលោកគឹម សុខ ថា មេបញ្ជាការកំពូលដែលជា ក្រុមគ្រួសារហ៊ុន គឺជាអ្នកដែលកាត់ទឹកដីប្រទេសកម្ពុជាឱ្យទាំងប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសថៃ ជាបន្តបន្ទាប់ និងគប់គិតរកស៊ីងងឹតជាមួយបរទេសឈ្លានពាននៅលើទឹកដីកម្ពុជា ដើម្បីតែពឹងកម្លាំងពួកបរទេសឈ្លានពានទាំងនោះ ឱ្យជួយការពារអំណាចក្រុមគ្រួសារហ៊ុនតែប៉ុណ្ណោះ។

លោកថា៖ «វិធីចរចារបស់ក្រុមគ្រួសារហ៊ុន ស្មើនឹងការកាត់ទឹកដីកម្ពុជាទៅឱ្យប្រទេសជិតខាង ហើយក្រុមគ្រួសារហ៊ុនប្តូរយកប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ដូចជា រកស៊ីកាប់ឈើក្នុងទឹកដីខ្មែរក្បែរព្រំដែនថៃ និងជំនួញលាងលុយកខ្វក់។ ជាក់ស្តែង សង្គ្រាមពីឆ្នាំ២០០៨ដល់ឆ្នាំ២០១១ នៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារ លទ្ធផលគឺកងទ័ពថៃនៅតែមិនដកចេញពីទឹកដីកម្ពុជា រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ ចំណែកឯក្រុមគ្រួសារហ៊ុនវិញ គិតតែរកស៊ីងងឹតជាមួយពួកទាហានថៃ កាប់ឈើក្នុងទឹកដីខ្មែរជិតតំបន់ព្រំដែនថៃឡើងវាល និងធ្វើជំនួញងងឹតផ្សេងទៀត ជាពិសេសឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន»។

គួរបញ្ជាក់ថា ថ្មីៗនេះទាំង លោកហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ហាក់ដូចជាបញ្ជាក់ជំហរដាច់ខាត និងស៊ីសង្វាក់គ្នាយ៉ាងខែងរ៉ែង ក្នុងការដាក់សំណុំរឿងវិវាទព្រំដែននៅតំបន់មុំបី ប្រាសាទតាមាន់តូច ប្រាសាទតាមាន់ធំ និងប្រាសាទតាក្របី ទៅតុលាការអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែថៃបានប្រកាសមិនទទួលស្គាល់យុត្តាធិការតុលាការអន្តរជាតិ ICJ និងបានបិទច្រកទ្វារព្រំដែនដោយឯកតោភាគី។

អ្នកនយោបាយប្រឆាំង អ្នកច្បាប់ និងបញ្ញវន្តខ្មែរជាច្រើន បានជំរុញតាំងពីយូរមកហើយឱ្យរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុនដាក់បញ្ហាវិវាទព្រំដែនជាមួយប្រទេសជិតខាង ទៅតុលាការអន្តរជាតិ ពីព្រោះកម្ពុជាមានប្រៀបខាងផ្លូវច្បាប់ ដូចជា សន្ធិសញ្ញាបារាំងសៀម ឆ្នាំ១៩០៤-១៩០៧ និងសន្ធិសញ្ញាសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស លើសពីនេះ កម្ពុជាអាចស្នើសុំឱ្យរដ្ឋាភិបាលបារាំង ដែលជាប្រទេសអាណានិគមន៍ ឱ្យជួយធ្វើជាសាក្សីក្នុងរឿងវិវាទព្រំដែននេះ ពីព្រោះបើបន្តធ្វើការចរចាទ្វេភាគីតទៅទៀត មានតែធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាបាត់បង់ទឹកដីជាបន្តទៅទៀតជាមួយប្រទេសជិតខាងតែប៉ុណ្ណោះ។

លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានលើកឡើងថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្នុងប៉ារីសអាចដោះស្រាយជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាងបាន ដោយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមាន២ច្បាប់។ ច្បាប់ទី២ ចែងអំពីការធានារបស់អន្តរជាតិចំពោះអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ បូរណភាពទឹកដី អព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិកម្ពុជា។

ការធានានេះ ចែងជាអាទ៍ថា «កម្ពុជា…សន្យាយ៉ាងឱឡារឹកថា នឹងថែរក្សានិងការពារ” ហើយ “ភាគីនានានៃកិច្ចព្រមព្រៀង»ទីក្រុងប៉ារីស ដែលក្នុងនោះមានទាំងវៀតណាម ថៃ និងឡាវផងដែរ «បានសន្យាយ៉ាងឱឡារឹកថា គោរពគ្រប់បែបយ៉ាងទាំងអស់ ដល់អធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ បូរណភាព និងភាពមិនអាចរំលោភបាននៃដែនដី អព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិកម្ពុជា»។

តើហេតុអ្វីរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន ហាក់ស្ទាក់ស្ទើក្នុងការប្រើយន្តការច្បាប់អន្តរជាតិ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែន?

ត្រង់ចំណុចនេះ លោក គឹម សុខ បានលើកឡើងថា បើសិនជាក្រុមគ្រួសារហ៊ុនមានឆន្ទៈការពារទឹកដីខ្មែរពិតប្រាកដមែន ពួកគេប្រាកដជាពឹងរដ្ឋាភិបាលបារាំង ឱ្យជួយដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជាជាមួយប្រទេសជិតខាងហើយ ពីព្រោះបារាំងរង់ចាំជួយប្រទេសកម្ពុជាជានិច្ច បារាំងជាម្ចាស់គំនូសដើមនៃផែនទីប្រទេសកម្ពុជា បារាំងក៏ជាអ្នកបោះបង្គោលព្រំដែនដែរ ហើយខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនជាមួយថៃ មាន៧៣បង្គោល និងជាមួយវៀតណាមមាន១២៤បង្គោល គឺរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគ្រាន់តែស្នើឱ្យបារាំងជួយរកបង្គោលទាំងនោះមកវិញ ដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនគោកបានហើយ មិនចាំបាច់ប្រើកម្លាំងអាវុធបាញ់គ្នានោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែក្រុមគ្រួសារហ៊ុនចេះតែបដិសេធតួនាទីរបស់បារាំង ហើយចិញ្ចឹមសង្គ្រាម ដើម្បីផលប្រយោជន៍នយោបាយទុច្ចរិតរបស់ពួកគេ។

ចំណែក លោក មួង ណារ៉េត ដែលក៏ជាអ្នកសារព័ត៌មានចាស់វស្សាដែរនោះ កត់សម្គាល់ឃើញថា អ្វីដែលត្រកូលហ៊ុនធ្វើទំនាក់ទំនងជាមួយត្រកូលថាក់ស៊ីន មិនមែនដើម្បីជាតិសាសន៍កម្ពុជាទេ គឺដើម្បីក្រុមគ្រួសារត្រកូលពួកគាត់ ហើយអ្នកនៅថៃក្រុមអាវលឿង ឬក៏ក្រុមប្រឆាំងគេក៏មើលឃើញអ៊ីចឹងដូចគ្នា។

គេថា នេះគឺជាការបង្កើនឥទ្ធិពលរបស់ត្រកូលថាក់ស៊ីន ដែលសេពគប់គ្នាជាមួយនឹងត្រកូលហ៊ុន ដូច្នេះបានត្រកូលទាំងពីរនេះ នាំគ្នាបង្កើតឱ្យមានបញ្ហាទល់ដែន ដើម្បីពង្រឹងអំណាចជួយគ្នាទៅវិញទៅមក។

លោកថា៖ «គឺត្រូវតែស្អំអ៊ីចឹងរហូតហើយ ពីព្រោះដើម្បីរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នា ដើម្បីឯងជួយអញ អញជួយឯងតទៅទៀតផង អ៊ីចឹងហើយបានជាយើងអត់ដែលឃើញគាត់យករឿងហ្នឹង ទៅដោះស្រាយក្រៅតែពីនិយាយប្រាប់ប្រជាពលដ្ឋថា កោះគជ់វាអត់បាត់ទៅណា រឿងប្តឹងអត់ដែលមាននិយាយ គឺបកស្រាយអីយ៉ាងម៉េចក៏មិនបកស្រាយ ក៏ប៉ុន្តែចុះហេតុអ្វីក៏នៅពេលនេះរឿងប្រាសាទតាមាន់ធំ តាមាន់តូច ប្រាសាទតាក្របី ហើយនិងតំបន់មុំបី ក្លាយទៅជាកម្មវត្ថុដែលរដ្ឋាភិបាលខែងរ៉ែង ក្នុងការដាក់បញ្ចូលទៅក្នុងរឿងដាក់បញ្ចូលទៅឱ្យតុលាការអន្តរជាតិយកទៅដោះស្រាយ»។

សម្រាប់ លោក សម រង្ស៊ី អតីតមេដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានបង្ហោះនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃទី៩ខែមិថុនានេះថា លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត «បានតែអួត ខ្លាំងបានតែជាមួយខ្មែរគ្នាឯង! ឥឡូវខ្លាចថៃ ខ្លាចថៃទម្លាយរឿងឃាតកម្មលោកលិម គិមយ៉ា»។

លោកបន្តក្នុងសំណេរដើមថា៖ «ពួកត្រកូលហ៊ុននេះ ពិបាកយកជាការបានណាស់ ពួកនេះកំពុងស៊ុមគ្រលំគ្នាហើយ។ ខ្លាំងបានតែជាមួយប្រជាជនខ្មែរស្លូតត្រង់គ្មានអាវុធ ងើបមួយវ៉ៃមួយ តែជាមួយបរទេសឈ្លានពាន ខ្លាចគេរហូតដល់ដកទ័ពចេញពីដីខ្មែរខ្លួនឯង»។

ត្រង់ចំណុចនេះ លោក អ៊ុំ សំអាន លើកឡើងថា «គេសង្ស័យថាលោក ថាក់ ស៊ីន ខលទៅចរចាជាមួយបងធម៌របស់គាត់គឺលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យមានការដកទ័ពកម្ពុជាចេញពីទឹកដីជម្លោះ ដើម្បីជួយកុំឱ្យមានរដ្ឋប្រហារទម្លាប់កូនស្រីរបស់លោក ថាក់ ស៊ីន»៕

រក្សាសិទ្វិគ្រប់យ៉ាងដោយ ស៊ីស៊ីអាយអឹម

សូមបញ្ជាក់ថា គ្មានផ្នែកណាមួយនៃអត្ថបទ រូបភាព សំឡេង និងវីដេអូទាំងនេះ អាចត្រូវបានផលិតឡើងវិញក្នុងការបោះពុម្ពផ្សាយ ផ្សព្វផ្សាយ ការសរសេរឡើងវិញ ឬ ការចែកចាយឡើងវិញ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឡើយ។
ស៊ីស៊ីអាយអឹម មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការលួចចម្លងនិងចុះផ្សាយបន្តណាមួយ ដែលខុស នាំឲ្យយល់ខុស បន្លំ ក្លែងបន្លំ តាមគ្រប់ទម្រង់និងគ្រប់មធ្យោបាយ។ ជនប្រព្រឹត្តិ និងអ្នកផ្សំគំនិត ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់កម្ពុជា និងច្បាប់នានាដែលពាក់ព័ន្ធ។