អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលមានអំណាចលើសគេនៅប្រទេសកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់ជំហរជាថ្មីទៀត ពីការមិនដកថយក្នុងការប្តឹងថៃទៅកាន់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ(ICJ) ដោយសំអាងថា ទីតាំង៤ចំនុចដែលកម្ពុជាប្តឹងថៃនេះ ទោះចរចាទ្វេភាគី ១០០ឆ្នាំទៀត ក៏នៅតែមិនអាចរកច្រកចេញរួចដែរ។
ទីតាំងទាំង៤ ដែលកម្ពុជាសម្រេចប្តឹងថៃទៅតុលាការអន្តរជាតិ(ICJ) នោះ រួមមាន តំបន់មុំបីនៃព្រំដែនកម្ពុជា-ឡាវ-ថៃ ប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាមាន់តូច និងប្រាសាទតាក្របី។
យ៉ាងណា ជុំវិញបញ្ហានេះ គណបក្សប្រឆាំងជំរុញឱ្យបក្សកាន់អំណាចប្តឹងថៃជាកញ្ចប់ ភ្ជាប់នឹងដែនសមុទ្រខែ្មរ ដែលប្រទេសជិតខាងបានរំលោភយក ដូចជាកោះគុត ដែលថៃកំពុងគ្រប់គ្រង និងកោះត្រល់ដែលវៀតណាមកំពុងគ្រប់គ្រងជាដើម រួមទាំងទីតាំងមួយចំនួនទៀត។
លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាក់លើហ្វេសប៊ុករបស់លោក នៅថ្ងៃទី១៣ ខែមិថុនានេះថា ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ មានប្រវែងជាង៨០០គីឡូម៉ែត្រ តែកម្ពុជាលើកតែ៤ចំណុច ដែលជាចំណុចក្តៅ និងរសើប ដែលងាយនឹងផ្ទុះអាវុធ វាយប្រហារគ្នាប្តឹងទៅតុលាការដោះស្រាយជាមុន។
លោកថា៖ «៤ចំណុចនេះ មិនអាចរកការស្រុះស្រួលគ្នាតាមយន្តការទ្វេភាគីបានឡើយ សូម្បីតែ១០០ឆ្នាំទៀត ក៏មិនអាចដោះស្រាយបានដែរ»។
ក្នុងន័យនេះ លោកគូសបញ្ជាក់ថា ជម្រើសកម្ពុជា មានតែតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ ប៉ុណ្ណោះ ទើបអាចដោះស្រាយបាន។
ការបញ្ជាក់ជំហររបស់មេដឹកនាំកម្ពុជា បានធ្វើឡើង១ថ្ងៃ មុនជំនួបពិភាក្សាទ្វេភាគី រវាងគណៈកម្មការចម្រុះខណ្ឌសីមា និងបោះបង្គោលព្រំដែនគោក (JBC) កម្ពុជា-ថៃ នៅរាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនានេះ ដើម្បីពិភាក្សាពីវិវាទព្រំដែន ដែលបានឡើងកម្តៅជាថ្មីទៀត ចាប់ពីថ្ងៃទី២៨ខែឧសភា ប្រមាណជាជិត២០ថ្ងៃកន្លងទៅនេះ។
កម្តៅព្រំដែន វាបានកើតឡើងក្រោយភាគីកម្ពុជា អះអាងថា ទាហានថៃបានបើកការវាយប្រហារទៅលើលេណដ្ឋានកម្ពុជា នៅតំបន់ជួរមុខក្នុងតំបន់មុំ៣ ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ បណ្តាលឱ្យទាហានខ្មែរម្នាក់ស្លាប់ គឺព្រិន្ធបាលឯក សួន រ៉ោន។
សម្រាប់ លោក ហ៊ុន សែន គូសបញ្ជាក់ដែរថា ការដោះស្រាយតាមផ្លូវតុលាការមិនមែនជាការបង្កហេតុបង្កសង្រ្គាមនោះឡើយ តែជាការដោះស្រាយដោយសន្តិវិធីតាមផ្លូវច្បាប់ បញ្ជៀសការបង្ហូរឈាមនាពេលអនាគត។ សម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលក៏ងាយស្រួលក្នុងការបកស្រាយជាមួយប្រជាជនខ្លួនផងដែរ ក្នុងករណីចាញ់ក្តីនៅតុលាការ។
ការបញ្ជាក់របស់ភាគីកម្ពុជាបែបនេះ ក៏ចំពេលដែលភាគីថៃ ប្រកាសមិនទទួលស្គាល់អំណាចនៃយុត្តាធិការតុលាការអន្តរជាតិ(ICJ) ហើយព្យាយាមដាក់សម្ពាធតាមគ្រប់រូបភាព រួមទាំងចល័តមកកាន់ព្រំដែន ដើម្បីបង្ខំឱ្យកម្ពុជាបន្តដោះស្រាយបញ្ហានេះតាមយន្តការទ្វេភាគី។
លើសពីនេះ មេដឹកនាំកម្ពុជារូបនេះ បានរំឭកថា លោកធ្លាប់គិតថា ថ្ងៃណាមួយ ថៃនឹងធ្វើសកម្មភាពដូចកាលពីឆ្នាំ២០០៨ ដល់ឆ្នាំ២០១១ទៀត។
លោកថា ពេលនេះភាពគឃ្លើនមិនគោរពច្បាប់របស់យោធាថៃ បានបង្ហាញចេញមកហើយ។ ដូចនេះគេអាចពន្យល់បានហើយអំពីការគិតរបស់លោក សម្រាប់ពិភពលោក ដែលគោរពច្បាប់ផង និងសម្រាប់អនាគតកម្ពុជា ជាមួយប្រទេសថៃផង។
កម្ពុជាអំពាវនាវដល់បណ្តារដ្ឋដែលអនុវត្តនយោបាយការបរទេសផ្អែកលើច្បាប់ លើកទឹកចិត្តដល់ភាគីទាំងពីរដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី និងគោរពតាមច្បាប់។
បន្ថែមពីលើនេះ លោក ហ៊ុន សែន បានការពារពីជម្រើសដែលកម្ពុជាប្តឹងថៃទៅកាន់តុលាការ(ICJ)នេះ ដូចគ្នាទៅនឹងប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានធ្លាប់ធ្វើដែរ នាពេលកន្លងទៅ។
បើតាមសារបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងន័យដើមថា៖ «ក្នុងចំណោមប្រទេសអាស៊ានមានឧទាហរណ៍ដ៏ល្អ ដែលឥណ្ឌូនេស៊ី និងម៉ាឡេស៊ី សឹង្ហបុរី និងម៉ាឡេស៊ី នាំយកជម្លោះទឹកដី ទៅឲ្យតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ ICJ ដោះស្រាយដោយភាគីនីមួយៗ គោរពតាមការសម្រេចរបស់តុលាការ។ ជាលទ្ធផលទំនាក់ទំនងរវាង ឥណ្ឌូនេស៊ី និងម៉ាឡេស៊ី និងទំនាក់ទំនងម៉ាឡេស៊ី ជាមួយសឹង្ហបុរី នៅតែល្អនិងគ្មានជម្លោះតកូនតចៅ»។
ផ្ទុយទៅវិញ លោកថា ការគេចវេសណាមួយមិនហ៊ានចូលតាមផ្លូវតុលាការ វាមានន័យស្មើជាមួយការប្រព្រឹត្តបទល្មើស និងការមិនគោរពច្បាប់ ក្នុងសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោកមួយដែលគោរពច្បាប់។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អតីតមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី វិញ បានបង្ហោះសារក្នុងន័យជំរុញឱ្យមេដឹកនាំកម្ពុជាប្តឹងថៃ ករណីនេះ ជាកញ្ចប់ ដូចជាកោះគុត វាលឥន្ទ្រីយ៍ ភ្នំទ្រព្យ ដែលថៃកំពុងគ្រប់គ្រង និងកោះត្រល់ ដែលវៀតណាមកំពុងគ្រប់គ្រង។ លោកថា ជម្រើសប្តឹងថៃទៅ ICJ ត្រូវប្រើផែនទីដើមពីបារាំង និងបង្ហាញថា កោះត្រល់ជារបស់កម្ពុជា។
លោកថា៖ «ត្រូវតែ ប្តឹងជាកញ្ចប់ ត្រូវដាក់ករណីកោះគុត/គជ់ ច្រកអានសេះ ភ្នំទ្រព្យ វាលឥន្ទ្រីយ៍ និងដែនសមុទ្រត្រួតស៊ីគ្នា ២៦០០០ គ.ម.ម៉ែត្រការ៉េ»។
លើសពីនេះ លោក គឹម សុខ អ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាជាតិតស៊ូនៅក្រៅប្រទេស បានអះអាងថា «ក្នុងជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ នៅពីក្រោយអ្នកស្រី ផែថងថាន មានពួកយោធា ដែលជាជាតិសាសន៍ថៃតែមួយ រីឯនៅពីក្រោយ លោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មានវៀតណាម ដែលជាជាតិសាសន៍២ផ្សេងគ្នា៕
