លោក ផន ផល្លា ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលកុមារកំព្រាមែកឈើ កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ បានបង្ហោះវីដេអូមួយ បង្ហាញថា តំបន់ព្រៃសហគមន៍សម្រាប់កប់សពរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន៣ភូមិ នៅឃុំប៊ូស្រា ស្រុកពេជ្រាដា ខេត្តមណ្ឌលគិរី នៅពេលនេះត្រូវបានក្រុមមន្ត្រីចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិប្លង់រឹង ទៅឱ្យបុគ្គលហើយកំពុងត្រូវបានឈូសឆាយផ្តួលរំលំដើមឈើ ដែលនៅសេសសល់ចុងក្រោយនៅក្នុងតំបន់នេះ ។
ជនជាតិដើមភាគតិច ឆ្ងល់ថា ដីព្រៃសម្រាប់កប់សពតាំងពីដូនតារបស់ពួកគាត់មក ហើយថែមទាំងមានការចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងមហាផ្ទៃថែមទៀតផងនោះ ហេតុអ្វីបានជាអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធហ៊ានគប់គិតគ្នាចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិទៅឱ្យអ្នកមានអំណាចមកកាន់កាប់គ្រប់គ្រងដីនេះទៅវិញ?។
បុរសដែលចិញ្ចឹមមើលថែក្មេងកំព្រា និងក្មេងអាណាថារាប់រយនាក់រូបនេះ និយាយថា អ្នកមានលុយមានអំណាច នៅពេលនេះ បើចង់បានដីគួរតែទៅតស៊ូជាមួយសៀមនៅភូមិជោគជ័យ និងភូមិព្រៃចាន់ ក្នុងឃុំអូរបីជាន់ទៅ មិនគួរណាមកគប់គិតគ្នាធ្វើប្លង់ដណ្តើមយកដីកប់សពរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលពួកគាត់បានថែរក្សាទុកតាំងពីដូនតារាប់ជំនាន់មកហើយបែបនេះនោះទេ។
លោកថា៖ «ដីកប់សពសោះ អានេះផ្ទះខ្មោចមែនទែនទៅផ្ទះខ្មោច មកដណ្តើមផ្ទះខ្មោចនៅទៀតឥឡូវវាដល់ម្លឹង។ អ៊ីចឹងហើយគួរគិតផង បើនិយាយពីមនសិការនិយាយពីបេះដូងជាមនុស្សវាមិនអាចធ្វើទៅរួចទេ ? បើយើងប្រើពាក្យថា លោភលន់ហេតុអីក៏លោភលន់ដល់ម្លឹង? បើយើងប្រើពាក្យថា ចង់បានហេតុអីក៏ចង់បានដល់ម្លឹង? ឯណាទៅគេហៅថាចិត្តមេត្តាធម៌ក្នុងភាពជាមនុស្សរបស់អ្នក? អ៊ីចឹងហើយ នេះគឺជាការបង្ហាញជូននូវស្ថានភាពទិដ្ឋភាព ក៏ដូចជារឿងរ៉ាវដែលកំពុងតែកើតឡើង»។
លោក ផល្លា និយាយថា នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី មានរឿងរ៉ាវដីធ្លីច្រើនណាស់ មិនមែនមានតែរឿងដីសហគមន៍កប់សពរបស់ជនជាតិភាគតិចតែមួយកន្លែងនេះទេ សូម្បីតែដីចម្ការដីភូមិដីដែលជនជាតិរស់នៅក៏មានរឿងរ៉ាវច្រើនណាស់ដែរ។ ក្នុងនោះមានទំនាស់រវាងបងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិចជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុន ជាមួយអ្នកមានអំណាច ជាមួយនឹងរដ្ឋអំណាចដែលលោកអាចនិយាយបានអ៊ីចឹង ពីព្រោះអ្នកដែលផ្តល់សិទ្ធិផ្តល់ចុងសន្លឹក ផ្តល់ប្លង់ទន់ ផ្តល់ប្លង់រឹង គឺចេញពីរដ្ឋអំណាចនឹងទៅ មានមេភូមិ មានមេឃុំ មានសុរិយោដីជាដើមដែលជាអ្នកដឹងឮមុននឹងសម្រេចចិត្តថាផ្តល់ដីវាស់ដី ឬក៏ដីអ្នកណាមកពីណា គឺអាជ្ញាធរដែនដីដឹងច្បាស់។
លោកថា៖ «ដីសហគមន៍នេះ ពុកម៉ែបងប្អូនមើលឃើញហើយ សុទ្ធតែជាកន្លែងកប់សពបងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ពូនង ប៉ុន្តែវាជារឿងមួយអយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគាត់ ដែលស្ទើតែគ្មានអ្នកបង្ហោះបង្ហាញឱ្យមហាជនបានដឹង នូវរឿងរ៉ាវទាំងអស់នេះ។ អានេះខ្ញុំទទួលព័ត៌មានបានពីពួកគាត់ អ៊ីចឹងហើយខ្ញុំចុះមកទីនេះផ្ទាល់ ថាវាអយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគាត់ទេ? សូម្បីតែដីសហគមន៍សម្រាប់ពួកគាត់ ក៏ត្រូវបានគេរំលោភបំពាន ត្រូវបានធ្វើប្លង់រឹង ត្រូវមានម្ចាស់ថ្មី សម្រាប់កាន់កាប់ទៅវិញ ហើយឥឡូវនេះ គេកំពុងតែឈូសឆាយ។ នេះពុកម៉ែបងប្អូនខ្ញុំបង្ហាញជូន»។
លោក ផល្លា បានដើរចេញពីកន្លែងព្រៃកប់សពប្រមាណជា ២០ឬ៣០ជំហាន ក៏ដល់កន្លែងដែលគេទើបតែឈូសឆាយផ្តួលរំលំដើមឈើថ្មីៗ ហើយមើលផុតពីទីនោះ គឺជាវាលរហោស្ថានខណៈកាលពីមុនតំបន់នោះ គឺជាព្រៃស្តុកព្រៃស្រោង ប៉ុន្តែទើបតែត្រូវបានគេកាប់បំផ្លាញអស់ក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ។ នេះបើយោងតាមវីដេអូ។
លោកថា៖ «នេះគឺឈូស ពុកម៉ែបងប្អូនហើយ ត្រង់ណាដែលថាស្រឡាញ់ព្រៃឈើ ស្រឡាញ់ធម្មជាតិ មាត់កោកៗ សឹកតែមាត់ត្រដោក ប៉ុន្តែព្រៃដួលរលំខ្ទិចខ្ទីអស់ហើយហ្នឹង នៀកពុកម៉ែបងប្អូនឃើញហើយនៀក ប៉ុន្មានពាន់ដើមដែលបានដួលរលំ ដើមឈើប៉ុនៗណាណីមើ នេះជាប់គ្នាពុកម៉ែបងប្អូនជាប់គ្នានេះ វ៉ៃថ្នាំក្រហមហើយអស់ហើយ ដីអញបស់អញដីអញបស់អញមានប្លង់ធ្វើប្លង់ហើយទៀត។ អ៊ីចឹងខ្ញុំនៅតែជជែកដែលមិនមែនសុខៗចេញប្លង់មកទេ មេភូមិច្បាស់ជាដឹងឮ មេឃុំច្បាស់ជាដឹង ខាងស្រុកក៏ច្បាស់ជាដឹងឮ ខាងសុរិយោដីក៏ច្បាស់ជាដឹងឮដូចគ្នាដែរ អ៊ីចឹងសួរថា អ្នកណាជាអ្នកអនុញ្ញាត? ដើម្បីលុយដើម្បីអី? អាហ្នឹងយើងត្រូវដាក់សញ្ញាសួរ?»។
បើតាមអ្នកភូមិដីនៅទីនេះ ត្រូវបានក្រសួងមហាផ្ទៃ ចុះបញ្ជីទៅជាដីសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចសម្រាប់កប់សព ប៉ុន្តែនៅពេលនេះ បែរជាមានចេញប្លង់ឱ្យទៅឯកជនយកជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួនទៅវិញ ដែលនេះមិនត្រឹមតែជាការបំផ្លាញទីកប់សពរាប់ជំនាន់មកហើយរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏បានបំផ្លាញទាំងព្រៃឈើដែលជាធនធានធម្មជាតិនៅសេសសល់ចុងក្រោយផងដែរ។
វីអូឌី មិនអាចទាក់ទងលោក ថង សាវុន អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី និងលោក វណ្ណា ម៉ាប់អភិបាលស្រុកពេជ្រាដា ដើម្បីស្នើសុំធ្វើការពន្យល់លើបញ្ហានេះបានទេ នៅថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។
ប៉ុន្តែរដ្ឋបាលស្រុកពេជ្រាដា កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ បានចេញសេចក្តីបំភ្លឺថា ហ្វេសប៊ុកឈ្មោះPhalla Phorn បានបង្ហោះសកម្មភាព និងបានសរសេរភ្ជាប់ថា «ដីព្រៃសម្រាប់កប់សពរបស់បងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិច ត្រូវបានគេលួចធ្វើប្លង់កម្មសិទ្ធិយកឆៅៗតែម្តង សំខាន់គេចាប់ផ្តើមឈូសរំលំដើមឈើព្រៃកប់សពនោះបណ្តើៗហើយ»។
សេចក្តីបំភ្លឺសរសេរថា នៅថ្ងៃទី៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ រដ្ឋបាលស្រុកពេជ្រាដា បានទទួលពាក្យបណ្តឹងពីតំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចភូមិពូរាំង ដែលមានឈ្មោះវិន ដេវីត ជាមេធាវីតំណាងដោយអាណត្តិ បានប្តឹងឈ្មោះ វ៉ាន់ អាត ជាប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅភូមិប៊ូស្រា ឃុំប៊ូស្រា ករណីឈូសឆាយដីព្រៃកប់សពសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ភូមិពូរាំង។
បន្ទាប់ពីទទួលបានពាក្យបណ្តឹងខាងលើ នៅថ្ងៃទី៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រុមការងារស្រុកបានចុះទៅពិនិត្យដល់ទីតាំងជាក់ស្តែង និងបានពិនិត្យឃើញថា ចំណុចទីតាំងដីមានទំនាស់ខាងលើនេះ គឺស្ថិតនៅលើដីដែលមានប្លង់រឹងចំនួន២ក្បាលដីផ្សេងគ្នា ដោយមានវិញ្ញាបនបត្រទទួលស្គាល់អចលនវត្ថុ ចេញកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ដែលបានវាស់វែងដោយក្រុមនិស្សិតអនុវត្តតាមបទបញ្ជា០១ បប របស់រដ្ឋាភិបាល។
បើតាមសេចក្តីបំភ្លឺរបស់អភិបាលស្រុកពេជ្រាដា កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥ លោក វណ្ណា ម៉ាប់ បានដឹកនាំក្រុមការងារដោយបានអញ្ជើញប្រជាសហគមន៍ និងឈ្មោះ វ៉ាន់ អាត ចុះពិនិត្យដល់ទីតាំងដីជាក់ស្តែង ដើម្បីសម្រុះសម្រួល ក្នុងនោះប្លង់ដីក្បាលលេខ៤៥៧ ដែលមានទំហំ ៦០៧៥ម៉ែត្រការ៉េ ក្រុមការងារបានពិនិត្យឃើញថា ទីតាំងដីនៅមានព្រៃ និងមានអំបែងចានពាង និងឆ្នាំងចាស់ៗ គឺលោកអភិបាលស្រុក បានហាមមិនឱ្យមានការផ្ទេរសិទ្ធិទិញលក់បន្តទៅឱ្យបុគ្គលណាទៀតឡើយ។
ចំពោះប្លង់ទី២ក្បាលដីលេខ៤៥៦ដែលមានទំហំ ៣៦ ០៨៣ម៉ែត្រការ៉េ ទីតាំងដីស្ថិតនៅក្រៅតំបន់ព្រៃកប់សព ប៉ុន្តែប្រជាសហគមន៍បានទាមទារឱ្យ លោក វ៉ាន់ អាត ធ្វើសម្បទានដីបន្ថែមដោយប្រគល់ជូនសហគមន៍ ដើម្បីទុកជាដីកប់សពដោយស្នើឱ្យមានការកំណត់ព្រំដីថ្មី។ បន្ទាប់មកភាគីទាំងសងខាង បានយល់ព្រម និងឯកភាព តាមការសម្រុះសម្រួលរបស់លោកអភិបាលស្រុក ជាប្រធានក្រុមការងារ។
ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក្តី រដ្ឋបាលស្រុកពេជ្រាដា បានបញ្ជាក់ថា ចំពោះគណីហ្វេសប៊ុកឈ្មោះ Phalla Phorn បានថត និងនិយាយថា មានឈូសឆាយលើព្រៃកប់សពនោះ គឺមិនពិតទេ។ ការឈូសឆាយព្រៃនោះ គឺស្ថិតលើទីតាំងក្បាលដីលេខ៤៥៦ នៅខាងក្រៅទីតាំងដីព្រៃកប់សព។
ចំពោះការបដិសេធនេះ លោក ផន ផល្លា បានជំរុញឱ្យអភិបាលស្រុកពេជ្រាដា ដាក់ពាក្យប្តឹងរូបលោក កុំគ្រាន់តែចេញសេចក្តីបដិសេធ ពីព្រោះវីដេអូដែលលោកថតផ្សាយ គឺជាព័ត៌មានពិត ដែលលោកបានចុះទៅថតនៅទីនោះដោយផ្ទាល់ និងបានជជីកសួរដេញដោលជាមួយជនជាតិដើមភាគតិច កាលពីថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៧។
លោកថា លោកក៏មានសិទ្ធិប្តឹងអភិបាលស្រុកពេជ្រាដា និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធវិញដែរ ពីព្រោះអ្វីដែលលោកបានផ្សាយ គឺជាព័ត៌មានពិត តែអាជ្ញាធរបែរជាចោទប្រកាន់ថា លោកផ្សាយព័ត៌មានមិនពិតទៅវិញ។
លោក ផល្លា បានឱ្យដឹងថា រហូតមកដល់ពេលនេះ មានជនជាតិដើមភាគតិចមួយចំនួន នៅជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ឬក៏នៅជាប់បណ្តឹងនៅឡើយ ដោយសារតែពួកគាត់ចេញមុខការពារដីធ្លីនិងព្រៃឈើដែលជាកេរ្តិ៍តាំងពីដូនតារបស់ពួកគាត់។
លោកថា៖ «នេះដីព្រៃសហគមន៍ប៉ុន្តែមានប្លង់ហើយហើយ អស់លោកចង់យកធ្វើអីខ្ញុំចង់សួរថាយកធ្វើអី? ដើមឈើប៉ុនណាណីដុះច្រូងច្រាងមានតូចមានធំរាប់រយរាប់ពាន់រាប់ម៉ឺនដើម អស់លោកចង់បំផ្លាញទៀតមែន? សម័យ២០២៥ហើយនៀក ថ្ងៃនេះថ្ងៃទី៧ ខែ១០ ឆ្នាំ២០២៥។ ហើយអាកន្លែងនេះ ស្រាប់តែមានប្លង់អីហើយអស់ហើយម្លឹងៗ ហើយលោកមេភូមិចេះតែចេញឱ្យដែរ លោកមេឃុំចេះតែស៊ីញ៉េដឹងឮដែរ ហើយមួយទៀតខាងសុរិយោដីមែនទេ? ប្លង់មុននឹងចេញទាល់តែសុរិយោដី ដើម្បីផ្តល់ប្លង់រឹង ហើយមុននឹងចេញទាល់តែមកបាញ់GPSពេលមកបាញ់វាមិនឃើញហើយ ឃើញមកបាញ់បិទភ្នែកវាស់បិទភ្នែក ឬក៏យ៉ាងម៉េចនៀក? ចឹងទាល់តែវាចឹងបានវាចឹង។ ឥឡូវដីព្រៃនេះ មានប្លង់ មានប្លង់ អត់ទេអត់ធ្វើចឹងទេលោក!»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម លោក ឃឹម ហ្វីណង់ និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន លោក ខ្វៃ អាទិត្យា មិនអាចទាក់ទងស្នើសុំធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើបញ្ហានេះបានទេ នៅថ្ងៃទី១០ខែតុលា។
សកម្មជនបរិស្ថានម្នាក់ដែលធ្លាប់ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចនៅខេត្តកំពង់ធំ ខេត្តក្រចេះ និងខេត្តមណ្ឌលគិរី ចាប់ឃាត់ខ្លួនរយៈពេលខ្លីចំនួន៣ដង និងបានគំរាមចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ ដោយសារតែភាពសកម្មក្នុងការចុះល្បាតព្រៃ ដើម្បីចូលរួមទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ បាននិយាយប្រាប់វីអូឌីក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះ នៅថ្ងៃទី១០ខែតុលានេះថា អាជ្ញាធរនិងមន្ត្រីជំនាញគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ គឺជាខ្សែស្រឡាយជាបក្ខពួករបស់មន្ត្រីមានអំណាចជាន់ខ្ពស់ ដោយពួកគេគប់គិតគ្នាជាប្រព័ន្ធកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ រកស៊ីជួញដូរឈើ និងលក់ដីព្រៃរបស់រដ្ឋដើម្បីប្រមូលប្រាក់យកទៅចិញ្ចឹមគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
សកម្មជនរូបនេះ បាននិយាយក្នុងសំដីដើម ដោយមិនឱ្យថតសំឡេងថា៖ «បងឯងគិតមើលទៅឧកញ៉ា ទ្រី ភាព គឺជាមនុស្សជំនិតរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលរកស៊ីកាប់បំផ្លាញជួញដូរព្រៃឈើខ្មែររាប់សិបឆ្នាំមកហើយ។ ឧកញ៉ារូបនេះ គាត់មានបណ្តាញរកស៊ីឈើនៅគ្រប់ខេត្ត គឺក្រុមគាត់ដែលមានការសម្របសម្រួលពីអាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ គឺរកស៊ីកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើខ្មែរបានដោយរលូន អត់ដែលឃើញមានទោសពៃរ៍អីទេ តែបែរជាមករករឿងចាប់ដាក់គុកពួកខ្ញុំជាសកម្មជនបរិស្ថាន ដែលអ្នកការពារព្រៃឈើទៅវិញ។ ឥឡូវព្រៃឈើគេកាប់ឡើងអស់ហើយឡើងវាលឆិញហើយ។ សម័យតេជោសែន អ្នកការពារព្រៃឈើជាប់គុក អ្នកកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ អ្នកគប់គិតគ្នារកស៊ីឈើឡើងបុណ្យស័ក្តិ»៕
