រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន ត្រូវបានគេដកស្រង់សំដីមកចុះផ្សាយថ្មីៗនេះ ហាក់បង្ហាញពីការខកចិត្ត ជុំវិញការខំប្រឹងប្រែងដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយក្រោយមានបទឈប់បាញ់ ដោយលោកបានលើកឡើងថា «យើងធ្វើប៉ុណ្ណឹងហើយ យើងនៅមិនបានសុខទៀត»។
នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន(Freesh News) ដែលបានចុះផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី១២ ខែតុលានេះ និងបន្ទោតាមពីក្រោយដោយអគ្គលេខាធិការ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារបស់រដ្ឋាភិបាល គឺលោកបណ្ឌិត យ៉ង់ ពៅ។
បើតាមប្រភពខាងលើ លោក ប្រាក់ សុខុន បាននិយាយក្នុងសំដីដើមថា «កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់យើងដែលធំជាងគេ គឺបញ្ចៀសសង្គ្រាម មិនមែនយើងខ្លាចច្បាំងនោះទេ។ តែយើងដឹងថា សង្គ្រាមបង្កវិនាសកម្ម។ យើងក៏មិនមែនជាអ្នកចង់បានដីពីអ្នកណាដែរ ហើយយើងក៏មិនមែនជាអ្នកធ្វើសង្គ្រាម ដើម្បីដណ្តើមទឹកដីអ្នកណាទេ។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា៖ «យើងត្រូវបង្ខំចិត្តកាន់អាវុធ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់យើងតែប៉ុណ្ណោះយើងធ្វើប៉ុណ្ណឹងហើយ យើងនៅមិនបានសុខទៀត»។
នៅថ្ងៃដដែលនោះដែរ លោកបណ្ឌិត យ៉ង់ ពៅ បាននិយាយលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា លោកយល់ស្រប ទៅនឹងការលើកឡើងនេះ។ លើសពីនេះ លោកថា […យើងត្រូវបង្ខំចិត្តកាន់អាវុធ ដើម្បីការពារបូរណភាពទឹកដីរបស់យើង…]។
បន្ថែមពីនេះ នៅថ្ងៃទី១៤ ខែតុលានេះ លោក យ៉ង់ ពៅ បានបង្ហាញសារថា លោកគូសបញ្ជាក់ឡើងវិញថា ប្រទេសកម្ពុជានៅតែប្រកាន់យកដំណោះស្រាយជម្លោះព្រំដែន តាមរយៈការទូត និងច្បាប់អន្តរជាតិជៀសវាងអំពើហិង្សា និងគោរពបទឈប់បាញ់កម្ពុជា-ថៃ យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន។
ទោះយ៉ាងណា ក្នុងវីដេអូខ្លីមួយដែលលោកបានបង្ហោះ លោកថា កម្ពុជា រក្សាសិទ្ធិប្រើកម្លាំងយោធាការពារអធិបតេយ្យឱ្យខានតែបាន ស្របតាមច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ។
លោកថា៖ «នៅលើវិថីការទូត គឺកម្ពុជាយើងប្រកាន់យកការទូត អន្តរជាតិ ប្រកាន់យកច្បាប់អន្តរជាតិជាគោល ដែលយើងធ្លាប់ប្រកាន់យកតាំងពីទសវត្សរ៍៥០មកម្លេះ ទាំងពីសម័យសម្តេចព្រះបរមរតនកោដ្ឋរហូតបច្ចុប្បន្ននេះ គឺក៏យើងយកចំណុចនេះដែរ។ ហេតុអីបានយើងត្រូវយកចំណុចហ្នឹង កម្លាំងមិនមែនយើងអត់បានគិតទេ។ ប៉ុន្តែយើងមិនយកជាចំណុចទីមួយទេ ប៉ុន្តែយើងត្រូវតែការពារទឹកដីយើង។ តែការពារសំខាន់បំផុត គឺយើងមាន ដែលភាសាខ្មែរ ក្នុងដីភូមិករគេថាជាប្លង់រឹងរបស់យើង។ ប៉ុន្តែបញ្ជាក់ឡើងវិញមិនមែនមានប្លង់រឹង ហើយដាក់ការតាបដើរញញឹមដាក់គេ អត់បានគិតអី អាហ្នឹងក៏ខុសដែរ»។
លើសពីនេះ បើតាមការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពរបស់ក្រសួងការបរទេស ចុះថ្ងៃទី១៣ ខែតុលា បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន ក្នុងកិច្ចប្រជុំចតុភាគី រវាងប្រទេសកម្ពុជា ថៃ ម៉ាឡេស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិក។
បើតាមលិខិតនោះ លោកប្រាក់ សុខុន បានលើកឡើងពីចំនុចអាទិភាពសំខាន់ៗមួយចំនួន ដែលភាគីទាំងពីរ គឺថៃនិងកម្ពុជា បានឯកភាពគ្នានាពេលថ្មីៗនេះ ដើម្បីរួមគ្នាកាត់បន្ថយភាពតានតឹង និងកសាងទំនុកចិត្តឡើងវិញ ។
បើតាម លោក ប្រាក់ សុខុន ការឯកភាពគ្នានោះ មានដូចជាការដកទៅវិញនូវអាវុធធន់ធ្ងន់ ការដោះមីនមនុស្សធម៌ ការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ការគ្រប់ការតាំងទំនៅរបស់ជនស៊ីវិលនៅតាមព្រំដែន និងការប្រឆាំងព័ត៌មានមិនពិតជាដើម។
ការឯកភាពគ្នានេះ ក្នុងបំណងរបស់កម្ពុជា ដើម្បីស្តារប្រតីភាព សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពរវាងប្រទេស និងប្រជាជនទាំងពីរ។
យ៉ាងណា ក្រោយប៉ះទង្គិចគ្នាដោយអាវុធទ្រង់ទ្រាយធំ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ និងមានបទឈប់បាញ់ នៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដានោះ ថៃមិនបានគោរពបទឈប់បាញ់ទេ ។
ថៃចូលមករាយបន្លាលួសព័ទ្ធយកប្រាសាទតាមាន់ធំ ស្ថិតក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ តំបន់អានសេះ ក្នុងខេត្តព្រះវិហារ និងបញ្ជូនគ្រឿងចក្រមកឈូសរំលោភដីខ្មែរ ភូមិព្រៃចាន់ ភូមិអូរបីជាន់ ក្នុងស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ទាំងគ្មានការទប់ស្កាត់ពីកម្លាំងការពារជាតិកម្ពុជា។
យ៉ាងនេះក្តី តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ហៅបញ្ហានេះថា ដល់ពេលដែលគ្រួសារហ៊ុនត្រូវកាត់ដីឱ្យថៃដូរយកសន្តិភាព និងអំណាចហើយ។
ក្នុងន័យនេះ លោក សំអាន ពន្យល់ថា ការដោះមីននិងការដកកាំភ្លើងធំចេញពីព្រំដែន ប្រៀបដូចការបើកដៃឱ្យថៃចូលរំលោភយកដីខ្មែរតាមចិត្ត កម្ពុជាចាញ់ល្បិចថៃទ។
បន្លាលួសនៅតែមិនរើចេញដដែល ទាហាន១៨នាក់នៅតែមិនដោះលែងដដែល និងដីដែលកម្ពុជាបាត់បង់ដូចជា ភ្នំទ្រព្យ ប្រាសាទតាមាន់ធំ ប្រាសាទតាមាន់តូច និងច្រកអានសេះ ព្រមទាំងភូមិព្រៃចាន់ និងភូមិជោគជ័យនៅតែថៃគ្រប់គ្រងដដែល។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា នេះគេហៅថា ការកាត់ដីដូរយកសន្តិភាពនិងអំណាច ហើយថា នេះជាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពអស់ដីរបស់ត្រកូលហ៊ុន។
លើសពីនេះ លោកថា អញ្ចឹងបក្សកាន់អំណាច ខំបិទសារព័ត៌មាន និងពលរដ្ឋមិនឱ្យឡាយផ្ទាល់ ពីហេតុការណ៍នៅភូមិព្រៃចាន់ និងភូមិជោគជ័យ ដើម្បីងាយស្រួលកាត់ភូមិទាំង២នោះឱ្យថៃ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ លោក មែន ណាត ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា ធ្លាប់បញ្ជាក់ប្រាប់វីអូឌីថា ស្ថានភាពព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ ថៃកំពុងសង្កត់កម្ពុជាឲ្យទទួលយកផែនទីចោរខ្នាត ១/៥0.000 និងទាមទារកម្ពុជាឲ្យដោះគ្រាប់មីន ដើម្បីឲ្យខ្លួនសម្រេចមហិច្ឆតាឈ្លានពានកម្ពុជា តាមផែនទីដែលថៃគូរដោយឯកតោភាគី ។
លោកផ្តល់ជាយោបល់ថា មានតែកម្ពុជាប្រើយន្តការអន្តរជាតិទេ ទើបអាចការពារបូរណភាពទឹកដីបាន គឺត្រូវប្តឹងទៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ(ICJ) និងប្តឹងសហប្រធានកិច្ចព្រៀមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ឱ្យកោះប្រជុំភាគីពាក់ព័ន្ធបន្ទាន់ ទើបអាចទប់ស្កាត់ មហិច្ឆតាបរទេសឈ្លានពានបាន៕
