ត្រឹមរយៈពេលជាង២ឆ្នាំ នៃការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បទឧក្រិដ្ឋច្រើនទម្រង់ត្រូវបានគេរកឃើញថា កំពុងពង្រីកខ្លួនបង្កការគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខតំបន់ និងពិភពលោក រងគ្រោះដល់ពលរដ្ឋខ្មែរស្ទើរពេញប្រទេស។
ការណ៍នេះជំរុញការបារម្ភថា ជាគ្រោះថា្នក់អំណាច រដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន បើមិនប្រញាប់កែលម្អទាន់ពេល ដើម្បីធានាយុត្តិធម៌សង្គម និងលើកកម្ពស់ជីវភាពពលរដ្ឋទាន់ពេលទេនោះ។
គិតពីថ្ងៃដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឡើងកាន់អំណាចតាំងពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ដល់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥នេះ មានរយៈពេលជាង២ឆ្នាំហើយ ខណៈក្រោមការដឹកនាំនេះបានលេចឡើងជាបន្តបន្ទាប់នូវរលកតវ៉ារបស់ជនរងគ្រោះពីអំពើឆបោក និងផ្ទុះរឿងអាស្រូវបណ្តាញពួកឧក្រិដ្ឋជនឆ្លងដែនយកកម្ពុជាជាទីតាំងឆបោក។
ជុំវិញអំពើឆបោកធំៗក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧នេះ យ៉ាងហោចណាស់ពលរដ្ឋ៣ម៉ឺននាក់រងគ្រោះក្រោយចាញ់បោកអតីតឧកញ៉ា ឡេង ចាន់ណា ជា សារ៉ន ហ៊ី គឹមហុង ក្រុមហ៊ុនCIC ក្រុមហ៊ុនភូមិខ្មែរគ្រុប ឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនទៀត តែយុត្តិធម៌ពួកគេត្រូវបានកប់ចោល។
ជ្រុងមួយនៃរឿងនេះ ជនរងគ្រោះម្នាក់អ្នកស្រី សា តីណាស់ ប្រាប់VODនៅថ្ងៃទី១៦ ខែតុលានេះថា គាត់ចាញ់បោកអតីតឧកញ៉ា ឡេង ចាន់ណា អស់១ម៉ឺន៥ពាន់ដុល្លារ ដែលជាបំណុលខ្ចីពីធនាគារ ធ្វើឱ្យគាត់ប្រឈមវិបត្តិជីវភាពធ្ងន់ធ្ងរ។
ប្រភពថា ជាង២ឆ្នាំហើយមិនទាន់ទទួលបានយុត្តិធម៌ទេ ហើយគាត់បង្ខំចិត្តលក់ដីដើម្បីដោះបំណុលធនាគារ។
លោកថា៖ «កូនចៅអីអត់បានរៀនសូត្រ លក់ដីលក់ធ្លីអីហ្នឹងហើយបង។ ដោយសារអីយើងទៅស្នើពីគេហ្នឹង យើងផ្ដិតមេដៃទៅគេ។ យើងមិនដោះស្រាយវាពិបាកដល់យើង គេរឹបអូសដីធ្លីអ៊ីចឹងហើយដាក់លក់ដាក់អីខ្លះកន្លែងណាយើងមាន។ មកលក់អស់ដីឡូត៍២ប្លង់ហើយបង។អត់គ្រប់ទៀតហ្នឹងបង! ដីយើងបន្តិច។ ខ្ញុំនៅតែព្យាយាមបង់ សុខចិត្តខ្ចីឯកជន»។
តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក ម៉ែន សុថាវរិន្រ្ទ យល់ថា ការរាលដាននៃអំពើឆបោកក្រោមការដឹកនាំរបស់ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នេះ ដោយសារកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងការដឹកនាំបែបគ្រួសារនិយម គ្មានប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យអំណាច ធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធច្បាប់ទន់ខ្សោយ។
លោកបារម្ភថា បើពលរដ្ឋបន្តរងគ្រោះបែបនេះ នៅថ្ងៃណាមួយពួកគេនឹងអស់ការអត់ធ្មត់ដែលអាចងើបតវ៉ារួមគ្នា ជាគ្រោះថ្នាក់អំណាចរដ្ឋាភិបាលដូចបណ្តាប្រទេសផ្តាច់ការមួយចំនួន លើពិភពលោកដែរ បើមិនកែលម្អការដឹកនាំរបស់ខ្លួនទាន់ពេលទេនោះ។
លោកថា៖ «ប្រទេសយើងហ្នឹងជាប្រទេសផ្ដាច់ការ យើងឃើញគ្រប់ទាំងអស់គ្នា! មើលឃើញថាធ្លាក់ខ្លាំងមែនទែន អាចមានបញ្ហាទៅថ្ងៃមុខ។ យើងឃើញប្រទេសឥលូវនេះ មកដល់មាដាហ្គាស្កា ម៉ារ៉ុកអីណា ផ្សេងទៀត! ប្រធានាធិបតីរត់ចោលស្រុកអស់អាលីងហើយ។ ជាពិសេសដោយសារអន្តរជាតិ ជាពិសេសប្រទេសលោកសេរី ព្រោះប្រទេសកុម្មុយនិស្តផ្ដាច់ការ គេគាំទ្រហើយប៉ុន្តែប្រទេសលោកសេរី។ គេមើលឃើញថា ធ្វើបាបប្រជាពលរដ្ឋ អ៊ីចឹងជាពិសេស ឆបោកប្រទេសសហរដ្ឋអាមរិក ឆបោកប្រទេសកូរ៉េ ប្រទេសចិន! ចិនខ្លួនឯងគេហាមឃាត់មិនឲ្យប្រជាជនគេមកប្រទេសកម្ពុជា»។
ថ្មីៗនេះក៏អាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេស បានរួមគ្នាដាក់ទណ្ឌកម្មបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិមេឧក្រិដ្ឋជនធំមួយដែលជាទីប្រឹក្សា លោក ហ៊ុន សែន គឺឧកញ៉ា ចេន ហ្ស៊ី ប្រធានក្រុមហ៊ុន ព្រីនស៍ គ្រុប ក្រោយរកឃើញថា ជាមុខសញ្ញាបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកខ្នាតអន្តរជាតិ លួចលុយរាប់ពាន់លានដុល្លារ ពីជនរងគ្រោះជុំវិញពិភពលោក។
បើតាមការប្រកាសរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌អាមេរិក នៅថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា ឱ្យដឹងថា រដ្ឋអាជ្ញាតុលាការសហព័ន្ធសហរដ្ឋអាមេរិកក្រុងញ៉ូវយ៉ក បានចោទប្រកាន់ លោក ចេន ហ្ស៊ី ជុំវិញបទឧក្រិដ្ឋឆបោក និងលាងលុយ ដែលអាចប្រឈមជាប់ពន្ធនាគារ៤០ឆ្នាំ។
ការិយាល័យស៊ើបអង្កេតសហព័ន្ធអាមេរិក (FBI) បញ្ជាក់ថា លោក ចេន ហ្ស៊ី (Chen Zhi) បានធ្វើឱ្យក្រុមហ៊ុន Prince Group ក្លាយជាអង្គការឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែនដ៏ធំបំផុតមួយនៅអាស៊ី ដែលកំពុងប្រតិបត្តិការនៅក្នុងប្រទេសចំនួន៣០នៅលើពិភពលោក។
សម្រាប់ ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក នី សុខា យល់ថា ការរាលដាលនៃឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកនេះ ធ្វើឱ្យកម្ពុជាស្អុយឈ្មោះលើឆាកអន្តរជាតិ ជះឥទ្ធិពលមិនល្អក្នុងការទំនាក់ទំនងគ្រប់វិស័យជាមួយអន្តរជាតិ ដែលប៉ះពាល់ដំណើរការកសាងប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល។
នៅចំពោះមុខនេះ លោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលមានចំណាត់ការម៉ឺងម៉ាត់បោសសម្អាតពួកឧក្រិដ្ឋជនឱ្យដល់ឬសគល់ ទោះមានតំណែងខ្ពស់យ៉ាងណាក្តី ព្រមទាំងរកយុត្តិធម៌ឱ្យជនរងគ្រោះចាញ់បោកក្រុមហ៊ុនឆបោក ដើម្បីលាងជម្រះការសង្ស័យថា រដ្ឋាភិបាលកាងឱ្យពួកឧក្រិដ្ឋជន និងស្តារមុខមាត់ជាតិកម្ពុជាឡើងវិញ។
លោកថា៖ «ជាទូទៅនៅក្នុងប្រទេសប្រកាន់ប្រជាធិបតេយ្យ រដ្ឋាភិបាលគឺប្រសូតឡើង កើតឡើងដោយសារតែការបោះឆ្នោត។ ការបោះឆ្នោតរដ្ឋាភិបាលជាទូទៅ តែងតែត្រូវបានធ្វើយ៉ាងណាឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការគាំទ្រ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងធ្វើមិនស្រួលបួល អាហ្នឹងវាអាចបាត់នូវជំនឿចិត្តបាត់បង់នូវការគាំទ្ររដ្ឋាភិបាលដែរ។ អ៊ីចឹងវាអាចប្រឈមទៅនឹងការបោះឆ្នោត ចំពោះការសម្រេចចិត្ត។ ពលរដ្ឋក៏គាត់អាចដឹងដែរ អ៊ីចឹងហើយបានអារឿងនេះ វាទាក់ទងគ្នាជាមួយនឹងដំណើរការនៃការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពហុបក្សអីអ៊ីចឹងក៏ទៅមុខទៀត»។
ជាការកត់សម្គាល់ មនុស្សជំនិតៗមួយចំនួន នៅជុំវិញប្រធានគណបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបានអន្តរជាតិរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់ថា ជាមេឧក្រិដ្ឋជនរកស៊ីចិញ្ចឹមអំណាចគ្រួសារហ៊ុន ក្នុងនោះមាន ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលជាកាន់កាប់លុយឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាប្រធានសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជាផងនោះ ជាប់ឈ្មោះក្នុងបញ្ជីខ្មៅអាមេរិក ជុំវិញបទឧក្រិដ្ឋឆបោក និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
ដោយឡែក ក្មួយ លោក ហ៊ុន សែន គឺឧកញ៉ា ហ៊ុន តូ ជាប់ឈ្មោះជាមេខ្លោងគ្រឿងញៀន និងលាងលុយកខ្វក់។ លើសពីនេះ ឧកញ៉ា ចេន ហ្ស៊ី ជនជាតិចិន ដែលបច្ចុប្បន្នជាទីប្រឹក្សា លោក ហ៊ុន សែន តុលាការចិនរកឃើញជាប់ពាក់ព័ន្ធបទឧក្រិដ្ឋអនឡាញខុសច្បាប់ និងរងទណ្ឌកម្មពីអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសផងដែរ។
ជាងនេះទៀត ក្រសួងរតនាគារអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ទីប្រឹក្សាលោក ហ៊ុន សែន ក្រោយរកឃើញថា បណ្តាញបោកប្រាស់តាមអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្រុមហ៊ុនរបស់ឧកញ៉ា ទ្រី ភាព។
របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវជាង៧០ទំព័ររបស់វិទ្យាស្ថាន Humanity Research Consultancy ចេញផ្សាយកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលរកឃើញថា កម្ពុជានៅក្រោមអំណាចរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន ជាទីតាំងស្នូលនៃការប្រព្រឹត្តិឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ជាពិសេសឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ។
ប្រភពបន្តថា គ្រួសារហ៊ុនដើរតួនាទីជាអ្នកការពារពួកអ្នកមានអំណាច ឱ្យគប់គិតជាមួយបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មបរទេស ដើម្បីប្រមូលប្រាក់យកទៅចិញ្ចឹមគណបក្សកាន់អំណាច ដោយពួកគេអាចរកចំណូលបានពីឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ ប្រមាណពីជាង ១២ពាន់លាន ទៅ ១៩ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុង១ឆ្នាំ។
តាមរបាយការណ៍ដដែល បុគ្គលដែលជាប់សង្ស័យពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែននៅកម្ពុជាសរុបចំនួន ២៨នាក់ ដែលភាគច្រើនជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងឧកញ៉ាគ្រាក់ៗ៕
