អ្នកតាមដានព្រមានថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានឹងមានវាសនាដូចមេដឹកនាំផ្តាច់ការមួយចំនួន ដែលពលរដ្ឋខឹងសម្បារងើបបះបោរបណ្តេញចេញពីអំណាច បើមិនអាចការពារបូរណភាពទឹកដី បោសសម្អាតបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មកំពុងរីករាលដាល និងលុបបំបាត់អំពើពុករលួយ ទាន់ពេលទេនោះ។
ការព្រមាននេះ ខណៈដែលបន្ទាត់នយោបាយរបស់គ្រួសារហ៊ុនជិត១០ឆ្នាំមកនេះ ក្រោយរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចេញពីឆាកនយោបាយ កម្ពុជាត្រូវគេមើលឃើញថា បានក្លាយជម្រកឧក្រិដ្ឋជន បង្កការគំរាមគំហែងដល់សន្តិសុខតំបន់ និងពិភពលោក រួមទាំងបញ្ហាបូរណភាពទឹកដី ។
ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពនេះ កាលពីថ្ងៃទី១៤ខែតុលា សហរដ្ឋអាមរិក និងចក្រភពអង់គ្លេស រួមគ្នាដាក់ទណ្ឌកម្មបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិក្រុមហ៊ុនព្រីនស៍របស់ឧកញ៉ា ចេន ហ្ស៊ី ទីប្រឹក្សា លោក ហ៊ុន សែន ក្រោយរកឃើញថា ជាបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកខ្នាតអន្តរជាតិ លួចលុយរាប់ពាន់លានដុល្លារពីជនរងគ្រោះជុំវិញពិភពលោក។
វិធាននេះ ចំពេលដែលបញ្ហាកម្តៅព្រំដែនខាងលិចជាមួយថៃ នៅមិនទាន់ស្ងប់ គឺយោធាថៃបន្តគឃ្លើនឈ្លានពានរំលោភចូលទឹកដីខ្មែរតាមទំនើងចិត្ត ទាំងគ្មានការទប់ស្កាត់ ឬបង្រ្កាបពីរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុននោះទេ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ តំណាងរាស្រ្តបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក សួន សូរីដា ប្រាប់VODនៅថ្ងៃទី១៦ ខែតុលានេះថា បញ្ហាចាក់ស្រែះក្នុងសង្គមកម្ពុជា នឹងធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលប្រឈមបាត់បង់អំណាច បើមិនប្រញាប់កែលម្អ។
ក្នុងន័យនេះ លោកពន្យល់ថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់បក្សកាន់អំណាចជាង១ទសវត្សន៍នេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ពោរពេញទៅដោយអំពើពុករលួយ បក្ខពួកនិយម រួមទាំងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មខ្នាតអន្តរជាតិ។
លោកអះអាងថា សង្គមមួយដែលពោរពេញទៅដោយពុករលួយ បក្ខពួកនិយម ការរំលោភសិទ្ធិពលរដ្ឋជាប្រព័ន្ធ រួមទាំងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោក ចាប់ជំរិតជាដើម នឹងជំរុញឱ្យពលរដ្ឋងើបប្រឆាំងតវ៉ាបះបោរ។
លោកថា ជាទ្រឹស្តីសកលគេនិយាយថា ទីណាមានអំពើជិះជាន់ការកេងប្រវ័ញ្ញនិងធ្វើបាបរាស្រ្ត ទីនោះនឹងមានការងើបរើបម្រះប្រឆាំងនឹងថ្នាក់ដឹកនាំ ដូចជា នៅនេប៉ាល់ ស្រីលង្កា និងម៉ាដាហ្កាស្កាជាដើម។
ការណ៍នេះ លោកបារម្ភថា បើមេដឹកនាំកម្ពុជាមិនពន្លឿនដោះស្រាយបញ្ហាចាក់ស្រែះទាំងអស់នេះ ដើម្បីស្អំចិត្តពលរដ្ឋទេ ពលរដ្ឋខ្មែរអាចនឹងអស់ការអត់ធ្មត់ងើបប្រឆាំងមេដឹកនាំ ដូចទៅនឹងប្រទេសទាំងនោះ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថា បើសិនជារដ្ឋាភិបាលមិនព្រមដោះស្រាយនូវបញ្ហាដែលកើតឡើងនៅក្នុងសង្គមក្រោមការដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្នហ្នឹងទេ អ្នកទទួលថ្មបាក់គឺមាន២ ទី១គឺរដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងតែម្តងព្រោះអីអំណាចដែលកើតឡើងដោយមិនបានដោះស្រាយនូវបញ្ហាដែលកើតឡើង វាត្រូវតែទទួលបានការឆ្លើយតបពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងស្រុកហ្នឹង ជាក់ជាមិនខាន ដូចជាក់ស្ដែងប្រទេសនេប៉ាល់ បង់ក្លាដែស ស្រីលង្កា ហើយថ្មីៗហ្នឹង គឺម៉ាដាហ្កាស្កាផងដែរ អ៊ីចឹងអាហ្នឹងវាជាគំរូដែលមេដឹកនាំនៅកម្ពុជាគួរយកមកធ្វើការសិក្សាឲ្យលុបបំបាត់នូវបញ្ហាដែលកើតឡើងហ្នឹងទៅ»។
អ្នកវិភាគភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងជានាយកកម្មវិធីតស៊ូមតិនៃអង្គការប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសអូស្ត្រាលី លោក សេង វណ្ណលី បានប្រតិកម្មលើហ្វេសប៊ុកថា បញ្ហាចាក់ស្រែះក្នុងសង្គមនេះ បើគ្មានអ្នកមានអំណាចពាក់ព័ន្ធ និងទទួលបានផលប្រយោជន៍ពីឧស្សាហកម្មឆបោកតាមអនឡាញនោះទេ មេខ្លោងធំៗ គួរត្រូវបានគាស់រំលើងយូរហើយ។
សម្រាប់លោក សេង វណ្ណលី និយាយថា៖ «មើលទៅភាពស្របច្បាប់នៃការការពារអធិបតេយ្យ និងបូរណភាពទឹកដី ពីការឈ្លានពានរបស់បរទេស ប្រហែលត្រូវបានបំផ្លិចបំផ្លាញ ដោយសារតែបញ្ហាឆបោកអនឡាញ និងប្រព័ន្ធគ្រួសារនិយមនេះឯង»។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ជា ធីរិទ្ធិ បញ្ជាក់ប្រាប់VODថា លោកទទួលស្គាល់ថាពិតជាមានបញ្ហាទាំងនោះ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលបាននឹងកំពុងអនុវត្តដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំង ។
លោកហាក់វាយបកក្រុមប្រឆាំងវិញថា ពួកគេចាំតែរិះគន់ មិនបើកភ្នែកមើលរដ្ឋាភិបាល បានខិតខំប្រឹងប្រែងដោះស្រាយបញ្ហាសង្គម រួមទាំងការបង្រ្កាបបទល្មើសឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកទាំងនោះទេ។
លោកថា៖ «ពេលនេះ យើងឃើញរដ្ឋាភិបាលខំប្រឹងប្រែងក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហារបស់ប្រទេសជាតិ យើងដឹងហើយថា បញ្ហារបស់ប្រទេសច្រើនណាស់ចឹង យើងដោះជាជំហានៗ ដោះគ្រប់បែបយ៉ាងនៅក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាអី ឥឡូវនេះយើងកំពុងតែប្រឈមនឹងសត្រូវឈ្លានពានទៀត អ៊ីចឹងយើងត្រូវសម្រួចគោលដៅរបស់យើង ឆ្ពោះទៅរកការប្រឆាំងសត្រូវឈ្លានពានទឹកដីរបស់យើង អានេះដែលជាចំណុចស្នូលដែលយើងបាននឹងកំពុងតែធ្វើ»។
ដោយឡែក អ្នកច្បាប់ និងជាអ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត និយាយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នកំពុងរងសម្ពាធធំៗ៣ ទី១ការឈ្លានពានទឹកដី ទី២ ឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោក និងទី៣អំពើពុករលួយ។
លោកអះអាងថា បញ្ហាធំៗទាំងនេះ បើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនព្យាយាមដោះស្រាយឱ្យទាន់ពេលទេ វាអាចនឹងប្រឈមអំណាចរបស់គាត់ ខណៈបច្ចុប្បន្ននេះយុវជនពិភពលោក ឬហៅថាយុវជន Gen Z កំពុងពុះកញ្ជ្រោលទាញទម្លាក់មេដឹកនាំពុករលួយ បក្ខពួកនិយម សម្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យ និងបិទសិទ្ធិពលរដ្ឋផង។
ម្យ៉ាងវិញទៀត លោកបារម្ភថា បើបញ្ហាឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោក បញ្ហាបូរណភាពទឹកដី និងអំពើពុករលួយមិនត្រូវដោះស្រាយ អ្នកដែលរងគ្រោះខ្លាំង គឺពលរដ្ឋម្ចាស់ប្រទេស ព្រោះដីក៏បាត់ អន្តរជាតិក៏ដាក់ទណ្ឌកម្ម។
លោកថា៖ «ក្នុងអាណត្តិរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ការដឹកនាំដើម្បីទទួលបានប្រជាប្រិយភាព ក៏ដូចជាការជឿទុកចិត្តពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋ ហាក់មិនមានភាពវិជ្ជមាននោះទេ ឃើញថាមានតែប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែអស់ជំនឿទៅលើការដឹកនាំ ជាពិសេសមេដឹកនាំកម្ពុជាតែងតែផ្សាភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងក្រុមឧក្រិដ្ឋជនហើយនឹងតែងតែរិះរកគ្រប់វិធីសាស្ត្រ ដើម្បីបង្កើតវប្បធម៌និទណ្ឌភាព ចំពោះឧក្រិដ្ឋជនដែលបោកបញ្ឆោតពលរដ្ឋ ឬក៏ឧក្រិដ្ឋជនធំៗ ដែលសហគមន៍អន្តរជាតិបានរកឃើញ ក៏ប៉ុន្តែខ្ញុំមើលឃើញមានច្រកមួយ ដែលមេដឹកនាំកម្ពុជាអាចស្ដារនូវបញ្ហានេះបាន ដោយសារតែបច្ចុប្បន្នកម្ពុជាកំពុងស្ថិតនៅក្នុងកាលៈទេសៈនៃការគំរាមកំហែង ពីប្រទេសជិតខាង ដូច្នេះក្នុងឱកាសនេះ មេដឹកនាំកម្ពុជាគឺចាំបាច់ត្រូវតែប្រឹងប្រែង ប្រយុទ្ធការពារនៅទឹកដីការពារនូវអធិបតេយ្យរបស់ជាតិ នោះទើបអាចធានាបានពីការជឿទុកចិត្ត»។
លើសពីនេះ លោក ចាន់ឡូត បានបង្ហោះសារលើហ្វេសប៊ុកថា ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ ថ្វីដ្បិតតែពលរដ្ឋសឹងតែអស់ជំនឿលើរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្ដែពួកគេនៅជឿថា រដ្ឋាភិបាលនឹងប្រឹងប្រែងការពារទឹកដីមិនឱ្យបាត់បង់ នឹងប្រយុទ្ធដើម្បីសន្ដិភាព រួមទាំងទប់ស្កាត់ការឈ្លានពានរបស់បរទេស។
សម្រាប់លោក ចាន់ឡូត នេះជាឱកាសតែមួយគត់របស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីស្ដារការជឿទុកចិត្តពីពលរដ្ឋ។
លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវប្រើឱកាសនេះ រៀបចំស្រុកទេសដោយឈរលើនីតិរដ្ឋ និងសុចរិតភាព។ ត្រូវតែកម្ចាត់មន្ដ្រី និងក្រុមឧក្រិដ្ឋជន ទោះពួកគេជាសាច់ញាតិរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។ បើរដ្ឋាភិបាល មិនកម្ចាត់មន្ដ្រីទុច្ចរិត និងក្រុមឧក្រិដ្ឋជន នោះពួកគេនឹងបំផ្លាញរដ្ឋាភិបាលដោយជៀសពុំបាន។
របាយការណ៍តម្លាភាពអន្តរជាតិ រកឃើញថា កម្ពុជាមានអំពើពុករលួយខ្ពស់ជាប់គ្នា ជិត១ទសវត្សរ៍ បើធៀបនឹងប្រទេស ១៨០ ដែលអង្គការនោះបានសិក្សា។
ប្រភពបន្តថា ប្រទេសដែលមិនអាចរើខ្លួនពីអំពើពុករលួយញាំញីបាន បញ្ហាចម្បងមួយ គឺឥទ្ធិពលនយោបាយជ្រៀតជ្រែតប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ក៏ព្រោះតែប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មិនអាចដាក់ទោសកំហុសរដ្ឋាភិបាលបាន។
លើសពីនេះ កាលពីថ្ងៃទី២ ខែតុលា លោក សេង វណ្ណលី អ្នកវិភាគភូមិសាស្ត្រនយោបាយនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងជានាយកកម្មវិធីតស៊ូមតិនៃអង្គការប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសអូស្ត្រាលី បង្ហោះសារថា ផ្អែកលើប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការដួលរលំនៃរបបនយោបាយនៅលើពិភពលោក គេរកឃើញថា ដើមចមនៃការដួលរលំនៃរបបនយោបាយភាគច្រើន កើតឡើងមិនមែនដោយសារតែបក្សប្រឆាំងទេ ប៉ុន្តែដោយសារតែពលរដ្ឋស្អប់ខ្ពើមអំពើពុករលួយ ដូចដែលយើងបានឃើញស្រាប់នាពេលថ្មីៗនេះ នៅបង់ក្លាដែស ស្រីលង្កា នេប៉ាល់ និងដែលកំពុងរាតត្បាតនៅក្នុងបណ្តាប្រទេសផ្សេងទៀតនៅពិភពលោក៕
