ក្រុមអ្នកមានបទពិសោធន៍កិច្ចការព្រំដែនដែលមិនចំណុះរដ្ឋាភិបាល ដាក់ការសង្ស័យថា តាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមនៃគណៈកម្មាធិការចម្រុះខណ្ឌសីមាព្រំដែនគោក(JBC) កម្ពុជា-ថៃ ជុំវិញការឯកភាពគ្នាសាងសង់បង្គោលព្រំដែនចំនួន១៥ឡើងវិញ ជាការកាត់ដីឱ្យថៃ ដើម្បីអំណាចក្រោមពាក្យសន្តិភាព។
តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្ក្រោះជាតិ ដែលមានបទពិសោធន៍កិច្ចការព្រំដែន លោក អ៊ុំ សំអាន បាននិយាយនៅថ្ងៃទី២៣ខែតុលានេះថា លោកសង្ស័យថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងអាចកាត់ដីខ្មែរឱ្យថៃដូរយកសន្តិភាពនិងអំណាច។ ក្នុងន័យនេះ លោកពន្យល់ថា សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមនៃកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មការចម្រុះខណ្ឌសីមាព្រំដែនគោក (JBC) កម្ពុជា-ថៃ នៅប្រទេសថៃ បញ្ជាក់ថា នឹងសាងសង់បង្គោលព្រំដែនថ្មីចំនួន១៥បង្គោល។
លោកដាក់ការសង្ស័យថា បង្គោលព្រំដែនថ្មីទាំងនេះ នឹងមិនបានបោះនៅទីតាំងចាស់នោះទេ គឺអាចនឹងបោះបង្គោលព្រំដែនថ្មីទាំងនេះចូលដីខ្មែរ។
មួយវិញទៀត លោកថា ការវាស់វែង និងបោះបង្គោលចន្លោះបង្គោលព្រំដែនលេខ៤២-៤៧ អាចនឹងមិនបោះនៅទីតាំងចាស់ ដូចជាបង្គោលលេខ៤២និង៤៣ ត្រូវបានថៃរំកិលចូលមកដីខ្មែរជាង២គីឡូម៉ែត្រកន្លះកន្លងមក។
លើសពីនេះ លោកថា ចំណុច ៦.ខ ស្តីពីការកែសម្រួលការកាន់កាប់ដី សារព័ត៌មានថៃ Khaosod សរសេរថា កម្ពុជាបានស្នើសុំមិនប្រើពាក្យ “ផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅ ដកចេញ ឬបំផ្លាញ” រចនាសម្ព័ន្ធ ប៉ុន្តែត្រូវប្រើឃ្លា «កែសម្រួលការកាន់កាប់ដីធ្លី» នៅភូមិជោគជ័យ និងភូមិព្រៃចាន់។
ក្រោមហេតុផលនេះ លោកគិតថា ការកែសម្រួលការកាន់កាប់ដីធ្លី ឬផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅ ឬបំផ្លាញ “រចនាសម្ព័ន្ធ ឬផ្ទះសម្បែង គឺអាចមានន័យថា ការកែសម្រួលការកាន់កាប់ដីធ្លីរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ ឬផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅ ឬជម្លៀសពលរដ្ឋខ្មែរចេញពីភូមិជោគជ័យ និងភូមិព្រៃចាន់។ ចំណុចចុងក្រោយនេះ គឺជាចំណុចគួរឱ្យសង្ស័យ ដែលកម្ពុជាអាចអនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋថៃមករស់នៅភូមិជោគជ័យ និងភូមិព្រៃចាន់ ហើយជម្លៀសពលរដ្ឋខ្មែរចេញពីភូមិជោគជ័យ និងភូមិព្រៃចាន់ ទៅនៅតំបន់ផ្សេង ឬដូរដីខ្មែរនឹងដីខ្មែរ ដូចជាធ្លាប់បានធ្វើជាមួយវៀតណាម។ កម្ពុជាប្រើពាក្យ «ការកែសម្រួលការកាន់កាប់ដីធ្លីរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ» ជំនួស «ការផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ» ដូចកម្ពុជាធ្លាប់ប្រើពាក្យ «ការកែសម្រួលលេណដ្ឋាន» ជំនួស «ការលុបលេណដ្ឋាន» ។
លោកថា៖ «ធម្មតាបង្គោលជាមួយថៃ គឺមានបង្គោលបារាំងចំនួន៧៤បង្គោល បង្គោលភ្លោះ២បង្គោល ចឹងវា៧៤តែបង្គោលចាស់៧៣បង្គោលនោះ បោះតាំងពីឆ្នាំ១៩១៩ និង១៩២០ គេមិនដែលបោះបង្គោលថ្មីទេ លើកលែងតែវាបាក់បែកឬបាត់ ប៉ុន្តែបង្គោល១៥ថ្មីនេះ ខ្ញុំយល់ថា មិនមែនបាក់បែក ឬបានទៅបាត់ទេ ហេតុអីត្រូវបោះបង្គោលថ្មី បង្គោលថ្មីមានន័យថាបោះនៅទីតាំងថ្មី មិនមែនទីតាំងចាស់ ហើយចរចាគ្នា២៥ឆ្នាំហើយ ហេតុអីមកត្រូវគ្នាលឿនម៉េះ។ ដើម្បីចង់បានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនៅចុងខែនេះ ជាមួយថៃ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី អ៊ីចឹងយើងសង្ស័យថា បង្គោលថ្មីនឹងបោះនៅកន្លែងថ្មី មិនមែនបោះនៅទីតាំងចាស់ ហើយភូមិជោគជ័យ ភូមិព្រៃចាន់ បង្គោល៤២និង៤៣ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ បញ្ជាក់ប្រាប់ថា ចូលដីខ្មែរ៣គីឡូម៉ែត្រ បើសិនជាមកបោះបង្គោលហ្នឹងប្រាកដបាត់ដីខ្មែរហើយ»។
យ៉ាងណា នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានបង្ហោះសារលើហ្វេសប៊ុករបស់លោក នៅថ្ងៃទី២៣ខែតុលានេះថា រដ្ឋាភិបាលគ្មានការលួចឯកភាពនៅក្នុងការកាត់ទឹកដី ដែលស្ថិតនៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យ ស្របច្បាប់របស់កម្ពុជាណាមួយទៅឱ្យប្រទេសណាមួយ ដើម្បីដោះដូរជាមួយនឹងការចរចាបទឈប់បាញ់ ឬការចរចាសន្តិភាពនោះទេ។
មួយវិញទៀត លោកថា បញ្ហាព្រំដែន គឺជាបញ្ហាដែលមានភាពស្មុគស្មាញ ដែលបានបន្សល់ទុករាប់រយឆ្នាំមកហើយ ដែលយើងត្រូវរួមគ្នាដោះស្រាយ ដើម្បីប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសទាំងពីរអាចរស់នៅជាមួយគ្នា តាមបណ្ដោយព្រំដែនដោយសុខសាន្ត ក្នុងរយៈពេលវែងទៅខាងមុខ។
ប៉ុន្តែការដោះស្រាយណាមួយដែលអាចទទួលយកបាន គឺត្រូវផ្អែកលើគោលការណ៍តម្លាភាព មានការឯកភាពគ្នា ដោយគ្មានការបង្ខិតបង្ខំរវាងភាគីទាំងពីរ និងដោយប្រើប្រាស់យន្តការដែលបានឯកភាពគ្នា ព្រមទាំងផ្អែកលើមូលដ្ឋានសន្ធិសញ្ញា អនុសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានស្រាប់រវាងប្រទេសទាំងពីរ។
នៅក្នុងន័យនេះ លោកគូសបញ្ជាក់ថា ការងារវាស់វែង និងខណ្ឌសីមា គឺស្ថិតនៅក្រោមសមត្ថកិច្ចរបស់គណ:កម្មាធិការព្រំដែនចម្រុះកម្ពុជា-ថៃ (JBC) ហើយដែលត្រូវដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី ស្របតាមសន្ធិសញ្ញា អនុសញ្ញា និងកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានស្រាប់រវាងប្រទេសទាំងពីរ កម្ពុជានិងថៃ។ JBC បានធ្វើការរួមគ្នាប្រកបដោយផ្លែផ្កាជាច្រើន ក្នុងរយៈពេលជាង ២០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ទោះបីមិនទាន់បានចប់សព្វគ្រប់ក៏ដោយ។
សម្រាប់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ JBC រយៈពេលពីរថ្ងៃពេញ (ថ្ងៃទី២១-២២ ខែតុលា) ដែលទើបបញ្ចប់នៅរំលងអាធ្រាតឈានចូលថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥នេះ ភាគីទាំងពីរបានពិភាក្សាគ្នាយ៉ាងល្អិតល្អន់ ពាក់ព័ន្ធនឹងការស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយតម្លាភាព និងត្រឹមត្រូវតាមគោលការណ៍ដែលបានឯកភាពគ្នា ក្នុងបំណងឈានទៅដោះស្រាយបញ្ចប់ជម្លោះនៅក្នុងភូមិជោគជ័យ និងភូមិព្រៃចាន់ (ចន្លោះបង្គោលព្រំដែនលេខ៤២ និង៤៧) ។
លើសពីនេះ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានគូសបញ្ជាក់ថា ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយនេះ ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាបន្តធ្វើសកម្មភាពតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស ដើម្បីកំណត់ការវាស់វែងរួមគ្នា និងបោះបង្គោល បណ្ដោះអាសន្ន ដោយប្រើប្រាស់ផែនទី១/២០០.០០០ សន្ធិសញ្ញា១៩០៧ និងកំណត់ហេតុបោះបង្គោល របស់គណៈកម្មការបោះបង្គោលបារាំង-សៀម ធ្វើជាមូលដ្ឋាន។
លទ្ធផលដែលទទួលបាន នឹងផ្ទៀងផ្ទាត់ជាមួយការកាន់កាប់ជាក់ស្ដែងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងសងខាង សម្រាប់ធ្វើការដោះស្រាយបន្ត។
លោកថា មានតែវិធីសាស្ត្រនេះទេ ទើបភាគីទាំងពីរអាចឈានទៅរកដំណោះស្រាយមួយ ដែលត្រឹមត្រូវសម្រាប់រយៈពេលវែង និងជួយឱ្យបញ្ហាដែលកើតមាននៅភូមិជោគជ័យ និងភូមិព្រៃចាន់ អាចដោះស្រាយបញ្ចប់បាន ហើយប្រជាពលរដ្ឋអាចរស់នៅប្រកបរបរចិញ្ចឹមជីវិតជាប្រក្រតីឡើងវិញបាន ជៀសវាងអូសបន្លាយបញ្ហាឱ្យបន្តនៅរ៉ាំរ៉ៃរយៈពេលវែងទៅមុខ។
យ៉ាងណា សម្រាប់ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត យល់ឃើញប្រហាក់ប្រហែលលោក អ៊ុំ សំអាន ដែរ ដោយលោកថា កិច្ចព្រមព្រៀងបោះបង្កោលព្រំដែនថ្មីនេះ ថៃអាចនឹងសម្រេចមហិច្ឆតាលេបទឹកដីខ្មែរ តាមផែនទីដែលគូសវាសដោយឯកតោភាគី ដែលលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ហៅថៃជាផែនទីចោរ។
ការសំអាងបែបនេះ លោក ម៉ែន ណាត គូសបញ្ជាក់ថា ក្រោយផ្ទុះអាវុធ៥ថ្ងៃជាមួយកម្ពុជា ថៃបានចល័តទ័ពចូលមករាយបន្លាលួសព័ទ្ធយកប្រាសាទតាមាន់ធំ តំបន់អានសេះ ផ្នែកខ្លះនៅភូមិព្រៃចាន់ ភូមិជោគជ័យ រួមទាំងទីតាំងផ្សេងទៀតនៅខេត្តពោធិ៍សាត់ គ្មានការរុញច្រានពីភាគីកម្ពុជាទេ។
លើសពីនេះ យោងលើការអះអាងរបស់ លោក ញឹក ប៊ុនឆៃ អតីតមេទ័ពតស៊ូនៅតាមព្រំដែន ដែលធ្លាប់អះអាងថា ថៃបានលួចរំកិលព្រំដែន ប្រមាណជាជិត៣គីឡូម៉ែត្រ រហូតចូលភូមិព្រៃចាន់នោះ ដីខ្មែរនឹងបាត់បង់ទៅថៃជារៀងរហូត តាមកិច្ចព្រមព្រៀងដែលបាននិយាយវាស់វែងតាមភាពជាក់ស្តែង។
លោកគូសបញ្ជាក់ដែរថា បើកម្ពុជាអះអាងថាកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីជាមួយថៃនេះ មិនធ្វើឱ្យកម្ពុជាបាត់បង់ទឹកដី វាគួរជំរុញឱ្យថៃទទួលយក បន្ទាត់ព្រំដែនតាមសន្ធិសញ្ញាបារាំងសៀមឆ្នាំ១៩០៤និង១៩០៧ មិនមែនធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងថៃលើដីជាក់ស្តែង ដែលថាថៃបានលួចរំកិលព្រំដែនច្រើនឆ្នាំ និងការទន្ទ្រានចូលថ្មីៗនេះ ហើយថាកម្ពុជាមិនបាត់បង់ទឹកដីនោះទេ។
លោកថា៖ «ដោយសារថៃមិនព្រមទៅលើអនុសញ្ញាបារាំងសៀមហ្នឹងហើយ ដែលថៃឈ្លានពាន ហើយបង្ខំឲ្យកម្ពុជាទទួលយកកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មី ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មី កម្ពុជាការពារទឹកដីអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួនយ៉ាងម៉េចបាន បើកជំហររដ្ឋាភិបាលខ្មែរកម្ពុជារាល់ថ្ងៃទន់ខ្សោយហ្នឹង តើសង្ឃឹមអីបើយើងសង្ឃឹមលើឯកសារបារាំង បើថៃមិនព្រមក៏មិនព្រមក៏អត់ទៅ យើងប្ដឹងទៅ ឥឡូវមិនព្រមប្ដឹងទេ មិនព្រមប្ដឹងហើយទៅសំគ្រលំចរចាសុំសន្តិភាពពីថៃ»។
យ៉ាងណា បើគ្មានអ្វីប្រែប្រួលទេនៅថ្ងៃទី២៦ខែតុលានេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងថៃ និងចុះកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីមួយ ដែលគេហៅថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពកម្ពុជា-ថៃ ក្រោមវត្តមានប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ ធ្វើជាសាក្សី ដែលកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីនេះហើយ ក្រុមអ្នកតាមដានដាក់ការបារម្ភថា ជាកិច្ចព្រមព្រៀងកាត់ដីតាមព្រំដែនឱ្យថៃ ដើម្បីដូរយកសន្តិភាព ដូចដែលមេដឹកនាំខ្មែរ លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើជាមួយវៀតណាមកន្លងមកដែរ៕
