ក្រៅពីសហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស និងកូរ៉េខាងត្បូង ដាក់ទណ្ឌកម្មបង្កកទ្រព្យមេឧក្រិដ្ឋជនលំដាប់ពិភពលោក ឧកញ៉ា ចេន ហ្ស៊ី ទីប្រឹក្សាលោក ហ៊ុន សែន នោះ ប្រទេសថៃមួយទៀតបានទម្លាយពីវិធានការនេះដូចគ្នា ដោយបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិបុគ្គលល្បីឈ្មោះម្នាក់ទៀតដែលគ្រប់គ្រងប្រភពហិរញ្ញវត្ថុរបស់គណបក្សកាន់អំណាច គឺឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់។
ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ បច្ចុប្បន្នមានតួនាទីជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា និងត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន ផ្តល់តំណែងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការហិរញ្ញវត្ថុរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទោះបីគាត់ត្រូវគេរកឃើញថា មានរឿងអាស្រូវរំលោភដីធ្លីពលរដ្ឋច្រើនរយគ្រួសារនៅខេត្តកោះកុង និងជាមេឧក្រិដ្ឋជនឆបោកតាមអនឡាញក្តី។
នៅថ្ងៃសុក្រនេះ សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថៃជាច្រើន រាយការណ៍ថា នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ លោក អនុធីន បញ្ជាឱ្យក្រសួងមហាផ្ទៃថៃដកសញ្ជាតិថៃ ពីលោក លី យ៉ុងផាត់ ព្រោះមានជាប់ពាក់ព័ន្ធឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោក។
ដោយឡែក សារព័ត៌មានថៃ The Nation បានចុះផ្សាយកាលថ្ងៃទី២៣ខែតុលាថា អង្គភាពប្រឆាំងការលាងលុយថៃ បានបង្កកទ្រព្យសកម្មរបស់ លោក លី យ៉ុងផាត់ ប្រមាណ៧០លានបាត ដែលស្មើជិត២លានដុល្លារអាមេរិក ពាក់ព័ន្ធការឆបោកតាមអនឡាញ។
ជុំវិញរឿងនេះ ស្ថាបនិកគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន សង្កេតឃើញថា មួយរយៈចុងក្រោយនេះ ប្រទេសនានាលើពិភពលោកហាក់បង្ហាញការភ្ញាក់ផ្អើល និងភ័យខ្លាចខ្លាំងជុំវិញបទឧក្រិដ្ឋឆបោកនៅកម្ពុជា។
ជាក់ស្តែង លោកថា ដូចករណីចាប់ជំរិតនៅភ្នំបូកគោ ខេត្តកំពត ដែលឧក្រិដ្ឋជនជនជាតិចិន បានធ្វើទារុណកម្ម និស្សិតជនជាតិកូរ៉េ វ័យ២២ម្នាក់ រហូតស្លាប់នាពេលថ្មីៗនេះជាដើម។
លោកបារម្ភថា បទឧក្រិដ្ឋឆបោកនេះ មិនត្រឹមតែធ្វើឱ្យកម្ពុជាស្អុយឈ្មោះប៉ះពាល់ដល់អ្នកវិនិយោគទុនល្អៗ និងភ្ញៀវទេសចរប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងធ្វើឱ្យថៃដែលកំពុងមានជម្លោះព្រំដែនជាមួយកម្ពុជាកេងចំនេញលើកម្ពុជាក្នុងរឿងនេះថែមទៀត។
លោកថា៖ «ចំពោះមន្ត្រីធំៗ ឬក៏ងារជាឧកញ៉ាក្ដី ដែលស្និទ្ធស្នាលជាមួយគណបក្សកាន់អំណាចក្ដីនេះ! យើងឃើញហើយដូចរឿងករណីឧកញ៉ា ឬក៏សមាជិកព្រឹទ្ធសភាផង ដែលត្រូវបានបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិដោយប្រទេសថៃនេះ! ថៃគេទាំង២យ៉ាងគេចំណេញគេយកមុខយកមាត់គេទី១ ដើម្បីផ្ចាញ់ផ្ចាលកម្ពុជារឿងជម្លោះព្រំដែនក្ដី អីក្ដី! ទី២ គេបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិនៅលើទឹកដីរបស់គេ! គេយកមុខយកមាត់ទៅអន្តរជាតិថា គេកំពុងតែមានវិធានការកម្ចាត់នូវឧក្រិដ្ឋជន ឬក៏អំពើឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញជាដើមនៅប្រទេសគេ»។
យ៉ាងណាសម្រាប់ លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលស៊ើបអង្កេតដោយតម្លាភាព លើឧក្រិដ្ឋជនដែលអន្តរជាតិចង្អុលឈ្មោះចំៗ ដើម្បីជម្រះការចោទប្រកាន់ និងស្តារកេរ្តិ៍ឈ្មោះជាតិឡើងវិញ ជាជាងចេញមុខបដិសេធដែលលោកថា មិនមែនជាដំណោះស្រាយយូរអង្វែងនោះទេ។
បើតាមរបាយការណ៍នានា រកឃើញថា មេឧក្រិដ្ឋជនឆបោកនៅកម្ពុជា មានឧកញ៉ាច្រើនទៀតដែលស្និទ្ធនឹងលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងនោះមានដូចជា ឧកញ៉ា ចេន ហ្ស៊ី ឧកញ៉ា កុក អាន ឧកញ៉ា ទ្រី ភាព រួមទាំងមានក្មួយលោក ហ៊ុន សែន គឺឧកញ៉ា ហ៊ុន តូ ជាដើម។
ប្រធានអង្គការប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរប្រចាំប្រទេសអូស្រ្តាលី លោក ស៊ឹង សែនករុណា និយាយថា លោកគាំទ្រការវះកាត់មេឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះរបស់អន្តរជាតិ ដោយថាពួកគេសុទ្ធតែជាបក្សពួកគ្រួសារហ៊ុន ដែលមានលុយមហាសាលបានមកពីការច្បាមយកទ្រព្យសម្បត្តិជាតិ បំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងប្រព្រឹត្តិឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកជាដើម។
លោកថា៖ «ឧកញ៉ាដែលមានចរិតលក្ខណៈកិបកេងលុយ ការបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិទៅពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មផ្សេងៗ ជាពិសេសឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញថ្មីៗ នេះខ្ញុំទទូចឱ្យសហគមន៍ជាតិ អន្តរជាតិ ជាពិសេសមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន ក៏ដូចជាខាងបណ្ដាប្រទេសអន្តរជាតិនានា ត្រូវមានវិធានការ ទៅលើអ្នកទាំងអស់ហ្នឹង ដើម្បីឲ្យមានភាពរាងចាលដើម្បីបញ្ឈប់កុំឲ្យអ្នកដែលផ្សេងៗទៀត ទៅយកគំរូអាក្រក់ទៅប្រព្រឹត្តអំពើទាំងអស់ហ្នឹង ឲ្យពីជះឥទ្ធិពលទៅដល់សង្គមជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជាផង ហើយវាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់របស់ប្រទេសកម្ពុជាផង»។
ជុំវិញរឿងនេះ VOD មិនទាន់អាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែម ពីអ្នកនាំពាក្យរងក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ទូច សុខៈ បានទេគិតត្រឹមម៉ោងផ្សាយនេះ។
យ៉ាងណា ក្រសួងការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលាថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្ដេជ្ញាយ៉ាងមុតមាំក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំង និងបង្ក្រាបឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែនគ្រប់ទម្រង់ រួមទាំងការឆបោកតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យា ការជួញដូរមនុស្ស និងបទល្មើសតាមប្រព័ន្ធបច្ចេកវិទ្យាផ្សេងទៀតផងដែរ។
អាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេស កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែតុលា បានរួមគ្នាដាក់ទណ្ឌកម្មបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិក្រុមហ៊ុនព្រីនស៍របស់ឧកញ៉ា ចេន ហ្ស៊ី ទីប្រឹក្សា លោក ហ៊ុន សែន ក្រោយរកឃើញថា ជាបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោកខ្នាតអន្តរជាតិលួចលុយរាប់ពាន់លានដុល្លារ ពីជនរងគ្រោះជុំវិញពិភពលោក។
៦ថ្ងៃក្រោយមក ពោលគឺនៅថ្ងៃទី២០ ខែតុលា កាសែត The Chosun Daily ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសកូរ៉េ ឱ្យដឹងថា ប្រាក់បញ្ញើមានប្រមាណ ៩១,២ពាន់លានវ៉ុន ឬស្មើនឹងប្រមាណ ៦៤លានដុល្លារ ដែលរក្សាទុកនៅក្នុងធនាគារចំនួន៦ របស់កូរ៉េ ត្រូវបង្កកបន្ទាប់ពីការដាក់ទណ្ឌកម្មលើក្រុមហ៊ុនព្រីនស៍គ្រុបដែលជាក្រុមហ៊ុនមេ និងមានអង្គភាពពាក់ព័ន្ធចំនួន១៤៤ ទៀត។
ជុំវិញរឿងនេះដែរ អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជា្រវ លោក សេក សុជាតិ យល់ថា ពិភពលោកកំពុងរួមគ្នាបង្រ្កាបបទឧក្រិដ្ឋឆបោកនេះ ហើយកំពុងដាក់បន្ទុកធ្ងន់នៅតំបន់អាស៊ាន ក្នុងនោះមានកម្ពុជាផងដែរ។
លោកថា ប្រទេសនីមួយៗមានគោលការណ៍ និងភ្នាក់ងារស៊ើបអងេ្កតលើមុខសញ្ញាជនល្មើសដែលពាក់ព័ន្ធដោយមិនកំណត់ថា ឧក្រិដ្ឋជននោះ មានឋានៈខ្ពស់ ឬជាបក្សពួកបុគ្គលណាទេ។
ក្នុងន័យនេះ លោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបង្រ្កាប និងអនុវត្តច្បាប់ឱ្យបានម៉ឹងម៉ាត់លើក្រុមឧក្រិដ្ឋជនទាំងនោះ តែបើមិនស៊ើបអង្កេតនឹងក្លាយជាភស្តុតាងរឹងមាំឱ្យអន្តរជាតិបន្តចោទកម្ពុជាកាន់តែខ្លាំង ជុំវិញបទឧក្រិដ្ឋឆបោកនេះ។
លោកថា៖ «នឹងធ្វើឲ្យពិភពលោកមើលឃើញរូបភាពមិនល្អរបស់កម្ពុជា ហើយវាក៏អាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ទៅដល់ទំនាក់ទំនងរវាងរដ្ឋនិងរដ្ឋ ជាមួយនឹងប្រជាជននិងប្រជាជន ក៏ដូចជាមានបញ្ហាទៅដល់ការវិនិយោគរបស់បរទេស មកលើកម្ពុជានៅពេលខាងមុខផងដែរ ដោយសារ តែអាចជាមូលហេតុ ឬក៏ជាការភ័យខ្លាចរបស់ពួកគេនៅក្នុងការដាក់ទុនវិនិយោគនៅកម្ពុជាហើយគេខ្លាចជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងបទល្មើស ដែលធ្វើឲ្យទ្រព្យសម្បត្តិដែលគេធ្លាប់សន្សំ និងរកបានពីមុនអាចក្លាយទៅជាអសារបង់ភ្លាមៗ»។
របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវជាង៧០ទំព័ររបស់វិទ្យាស្ថាន Humanity Research Consultancy ចេញផ្សាយកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលរកឃើញថា កម្ពុជានៅក្រោមអំណាចរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន ជាទីតាំងស្នូលនៃការប្រព្រឹត្តិឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ជាពិសេសឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ។
ប្រភពបន្តថា គ្រួសារហ៊ុនដើរតួនាទីជាអ្នកការពារពួកអ្នកមានអំណាច ឱ្យគប់គិតជាមួយបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មបរទេស ដើម្បីប្រមូលប្រាក់យកទៅចិញ្ចឹមគណបក្សកាន់អំណាច ដោយពួកគេអាចរកចំណូលបានពីឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ ប្រមាណពីជាង ១២ពាន់លាន ទៅ ១៩ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុង១ឆ្នាំ។
តាមរបាយការណ៍ដដែលបញ្ជាក់ថា បុគ្គលដែលជាប់សង្ស័យពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែននៅកម្ពុជាសរុបចំនួន ២៨នាក់ ដែលភាគច្រើនជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងឧកញ៉ាគ្រាក់ៗ៕
