ការកប់ចោលយុត្តិធម៌ជនរងគ្រោះ ចាញ់បោកក្រុមឧកញ៉ាច្រើនឆ្នាំ ក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន ជំរុញឱ្យមានលើកឡើងថា ឧកញ៉ាខិលខូចទាំងនោះ ត្រូវបានគាំពារជាប្រព័ន្ធ ដើម្បីឱ្យពួកគេគេចផុតពីសំណាញ់ច្បាប់ ក្រោមការដឹកនាំយកប្រព័ន្ធតុលាការធ្វើជាឧបករណ៍ពង្រឹងអំណាច។
បញ្ហានេះ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលបារម្ភថា ពលរដ្ឋច្រើនលាននាក់ នឹងបន្តរងគ្រោះពីអំពើពុករលួយ និងរួបរឹតដោយវិបត្តិបំណុល ច្រើនឆ្នាំទៅមុខទៀត បើពួកគេមិនហ៊ានប្រើសិទ្ធិដើម្បីទាមទារយុត្តិធម៌។
ជ្រុងមួយទៀត ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើល ព្រមានដែរថា ជំងឺសង្គមមួយនេះ វានឹងជំរុញឱ្យមានវិបត្តិសង្គមធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអាចជាគ្រោះថ្នាក់ ដល់អំណាចមេដឹកនាំផងដែរ បើជនរងគ្រោះអស់ការអត់ធ្មត់ ដែលរដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ណាស់ ត្រូវពន្លឿនវិធានរឹបអូសទ្រព្យសម្បត្តិពួកឧក្រិដ្ឋជន យកលុយសងជនរងគ្រោះ ដើម្បីសង្រ្គោះជីវភាពពលរដ្ឋទាន់ពេលទេនោះ។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកឃ្លាំមើលនេះ ហាក់ស៊ីគ្នាទៅនឹងការត្អូញត្អែររបស់ក្រុមជនរងគ្រោះចាញ់បោកឧកញ៉ានៅប្រទេសកម្ពុជា មានដូចជា ក្រុមហ៊ុនរបស់អតីតឧកញ៉ា ឡេង ចាន់ណា ហ៊ី គឹមហុង និងឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា ជាដើម។
ជុំវិញរឿងនេះ ជនរងគ្រោះចាញ់បោកអតីតឧកញ៉ា ឡេង ចាន់ណា គឺអ្នកស្រី សា តីណាស់បង្ហាញការខកចិត្តចំពោះប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជា ដែលមិនអាចផ្តល់យុត្តិធម៌ឱ្យគាត់បានជាង២ឆ្នាំទៅនេះ ទោះរដ្ឋាភិបាលផ្តល់មេធាវីជួយការពារក្តីឱ្យជនរងគ្រោះក៏ដោយ។
អ្នកស្រីថា គាត់ចាញ់បោកអស់លុយចំនួន១ម៉ឺន៥ពាន់ដុល្លារ ដែលខ្ចីពីធនាគារធ្វើឱ្យបច្ចុប្បន្នគាត់ប្រឈមវិបត្តិជីវភាពធ្ងន់ធ្ងរ។
អ្នកស្រីថា៖ «ជនរងគ្រោះយើងទាំងអស់គ្នា ក៏ដូចថាអស់ជំនឿចិត្តលើច្បាប់នៅស្រុកខ្មែរយើង ដោយសារអី ដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅស្ងាត់ឈឹង! អ្នកតំណាងអីដូចថាឯកឧត្តម គី តិច អីហ្នឹងគាត់ឈរជាតំណាងឲ្យជនរងគ្រោះ តែគាត់មិនដែលផ្តល់ដំណឹងឲ្យជនរងគ្រោះដឹងអំពីដំណើរការសាច់រឿង ប្រឈមដូចថាធនាគារ យើងជំពាក់ធនាគារ»។
ជាមួយគ្នានេះ ជនរងគ្រោះម្នាក់ទៀតជាពលកខ្មែរនៅកូរ៉េ លោក ខែម ស្តី ក៏បានរំឮកឡើងវិញពីការមិនទទួលបានយុត្តិធម៌ដែរ ដោយថារឿងក្តី ឡេង ចាន់ណា ហាក់ត្រូវបានប្រព័ន្ធច្បាប់កប់ចោលទាំងជនរងគ្រោះកំពុងរួមរឹតដោយវិបត្តិបំណុលធ្ងន់ធ្ងរ។
លោកថា៖ «មិនថាបងប្អូននៅខ្មែរ! នៅកូរ៉េទេ! នៅកូរ៉េក៏ចងការលុយធនាគារនៅកូរ៉េ។ បងប្អូននៅខ្មែរក៏ចងការលុយធនាគារនៅខ្មែរ។ អ៊ីចឹងជំពាក់បំណុលគេ ហើយសេដ្ឋកិច្ចយើងឥលូវអត់ល្អទៀត អ៊ីចឹងធ្វើឲ្យគាត់បំណុលវ័ណ្ឌក! អាចបាត់បង់ផ្ទះសម្បែង ស្រែចម្ការគាត់។ អ៊ីចឹងមានតែអំពាវនាវដល់ថ្នាក់ដឹកនាំ មេត្តាជួយពន្លឿនក្នុងការដោះស្រាយ ជាពិសេសតុលាការខេត្តសៀមរាប ពួកខ្ញុំមានតែអំពាវនាវសុំឲ្យជួយពួកខ្ញុំផង ព្រោះបញ្ហានេះដូចជាស្ងាត់ »។
ដោយឡែក ក្រុមអតិថិជនទិញបុរីឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា វិញ បានផ្ទុះការតវ៉ាយ៉ាងតិច២ដង ក្នុងខែតុលានេះ នៅមុខបុរីឡេង ណាវ៉ាត្រា គម្រោង៦A ដោយលើកទី១ តវ៉ាកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា និងលើកទី២នៅថ្ងៃទី២៦ ខែតុលា ដែលឈានដល់ការបិទកំណាត់ផ្លូវ6Aផងដែរ។
សកម្មភាពប្រមូលផ្តុំគ្នានោះ ពួកគេអំពាវនាវឱ្យលោក ហ៊ុន សែន ប្រធានព្រឹទ្ធសភា និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្រ្តីជួយអន្តរាគមន៍បន្ទាន់ ក្រោយពួកគេបង់លុយគ្រប់៤ឆ្នាំហើយ តែឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា គ្មានផ្ទះឱ្យ។
ប្រភពថា៖ «ឡេង ណាវ៉ាត្រា មិនគោរពកិច្ចសន្យា បំពានទំនុកចិត្ត ពួកខ្ញុំជាជនរងគ្រោះ អយុត្តិធម៌ណាស់ ជួយពួកខ្ញុំផង សងលុយពួកខ្ញុំវិញមក»។
ជុំវិញរឿងនេះដែរ អតីតនាយខុទ្ទកាល័យ លោក កឹម សុខា គឺ លោក មុត ចន្ថា សរសេរលើបណ្តា្ដញសង្គមលោកថា បើលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត មិនចាប់បង្ខំឱ្យជនឆបោក ឡេង ណាវ៉ាត្រា សងលុយពលរដ្ឋវិញទេ គឺស្មើនឹងគប់គិតក្នុងរឿងឆបោកដ៏ធំនេះ។
លោកថា ជនឆបោក ឡេង ណាវ៉ាត្រា ត្រូវជាក្មួយថ្លៃលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង មេបញ្ជាការអង្គរក្សរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលបានបោកលុយពលរដ្ឋក្រីក្រខ្មែររាប់ពាន់នាក់ ហើយនេះជាអំពើឆបោកជាប្រព័ន្ធ ដែលមានមនុស្សមានអំណាចជាខ្នងបង្អែក និងចែកចំណែករួមគ្នា។
យ៉ាងណា ក្រោយផ្ទុះរឿងក្រុមឧក្រិដ្ឋជនរកស៊ីខាងវិស័យអចលនទ្រព្យ បោកពលរដ្ឋជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ធ្លាប់ផ្ញើសារថា ការមិនចាត់ការលើក្រុមអ្នកជំនួញបោកពលរដ្ឋ ជាយុទ្ធសាស្រ្តរក្សាទុកមេមាន់ដើម្បីយកពងឱ្យពលរដ្ឋ។
លោកថា៖ «រដ្ឋាភិបាលពិតណាស់មិនងាកចាប់ៗនោះទេ! យើងមិនអាចយករូបមន្តសម្លាប់មេមាន់នោះទេ យើងត្រូវធ្វើម៉េចឲ្យមេមាន់នៅរស់ ដើម្បីយកទៅនាំឲ្យបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ នេះជាគោលដៅធំ»។
សម្រាប់ តំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ លោក ម៉ែន សុថាវរិន្រ្ទ សារនយោបាយរក្សាទុកមេមាន់ដើម្បីយកពងនេះ គ្រាន់តែជាលេសជួយការពារក្រុមជនឆបោកដែលស្និទ្ធនឹងគ្រួសារហ៊ុនប៉ុណ្ណោះ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា ក្រុមឧកញ៉ាខិលខូចទាំងនោះ ត្រូវគ្រូសារហ៊ុនខ្ចីដៃឱ្យបើកអាជីវកម្ម ដើម្បីយកលុយទៅចិញ្ចឹមអំណាច ទើបធ្វើឱ្យប្រព័ន្ធច្បាប់ជាប់គាំងមិនអាចរកយុត្តិធម៌ឱ្យពលរដ្ឋបាន។
លោកថា៖ «សុទ្ធតែក្រុមបក្ខពួកគាត់ទាំងអស់ ឲ្យគាត់ចាត់ចែងក្រុមបក្ខពួកគាត់ម៉េច! ទាំងអស់នេះ គឺជាឆាកល្ខោនទេ! សុទ្ធតែគាត់យកថវិការ ព្រោះគាត់មានការបារម្ភ! គាត់បារម្ភថា ស្អីៗទាំងអស់ហ្នឹង បើគេបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិអីៗ គាត់ដឹង គាត់ដឹងទាំងអស់។ គឺគាត់អ្នកចាត់ការឲ្យទៅអស់ ពួកហ្នឹងគ្រាន់តែទុកទេ ថ្ងៃណាមួយគាត់ប្រមូលយកទៅទាំងអស់ អ៊ីចឹងគាត់មិនចាត់ការរឿងហ្នឹងទេ ព្រោះសុទ្ធតែកូនជើងគាត់ទាំងអស់ »។
បន្ថែមលើនេះ លោក សុថាវរិន្រ្ទ ព្រមានពីគ្រោះថ្នាក់អំណាចគ្រួសារហ៊ុន ដូចមេដឹកនាំនៅប្រទេសផ្តាច់ការមួយចំនួន បើពលរដ្ឋកាន់តែច្រើនអស់ការអត់ធ្មត់ ហើយសម្រេចចុះតាមដងផ្លូវរួមគ្នាដើម្បីទាមទារយុត្តិធម៌នោះ។
លោកថា៖ «អត់យូរទេ! ខ្ញុំវិភាគមើលទៅ! អង្គុយវិភាគហើយ វិភាគទៀតថា បើសិនជាគាត់ជាអ្នកស្រឡាញ់ប្រជាពលរដ្ឋមែន! គាត់ជាថ្នាក់ដឹកនាំពិតប្រាកដមែន ហើយថវិកាហ្នឹងជាថវិការបស់ពួកឧកញ៉ា ដែលធ្វើអំពើបោកលុយប្រជាពលរដ្ឋមែន លោកហ៊ុន សែន! គាត់ចាត់ចែងយូរហើយ។ អ្នកណាមិនស្គាល់លោក ហ៊ុន សែន! លោក ហ៊ុន សែន គាត់ចង្អុល គឺចង្អុលកន្លែងណាគឺរាបកន្លែងហ្នឹង ចង់បានកន្លែងណា គាត់បានទាំងអស់។ ខ្ញុំជឿថា កំហឹងប្រជាពលរដ្ឋមិននៅស្ងៀម ស្ងៀមបានទេ ខ្ញុំជឿថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង ជាពិសេសយុវជនខ្មែរយើងមិនអាចអត់ឱនឲ្យប្រទេសកម្ពុជានឹងផ្ទុះក្នុងពេលឆាប់ៗហ្នឹង»។
សម្រាប់ប្រធានអង្គការប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ ប្រចាំប្រទេសអូស្ត្រាលី លោក ស៊ឹង សែនករុណា ស្តីបន្ទោសថា ការដឹកនាំពោរពេញដោយអំពើពុករលួយ បក្ខពួកនិយមរបស់រដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន គ្មានឆន្ទៈបម្រើរាស្រ្តទេ បណ្តោយឱ្យក្រុមឧកញ៉ាខិលខូចបោកប្រាស់លុយពលរដ្ឋតាមទំនើងចិត្តដោយគ្មានការទប់ស្កាត់។
លោកថា៖ «រដ្ឋាភិបាលនឹងមិនមែនជារដ្ឋាភិបាលបម្រើដល់ប្រជាពលរដ្ឋទេ ចឹងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ បើមានរដ្ឋាភិបាលបែបនេះ មិនអាចបន្តដឹកនាំអំណាចក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេសបានទេ ចឹងហើយប្រជាពលរដ្ឋត្រូវដឹងថារឿងរ៉ាវរបស់ពួកគាត់ហ្នឹង មិនមែនដោយសារតែបញ្ហារឿងឧកញ៉ា និងជាមូលហេតុទេ គឺដោយសារតែអំពើពុករលួយបក្ខពួកនិយម ការពារនូវអំពើអាក្រក់របស់ពួកឧកញ៉ាហ្នឹងដោយសារតែអ្នកធំៗ ខ្សែស្រឡាយបក្ខពួកនឹងឯង»។
បើគិតពីថ្ងៃដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឡើងកាន់អំណាចតាំងពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ ដល់ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៥នេះ មានរយៈពេលជាង២ឆ្នាំហើយ ខណៈក្រោមការដឹកនាំនេះបានលេចឡើងជាបន្តបន្ទាប់ នូវរលកតវ៉ារបស់ជនរងគ្រោះពីអំពើឆបោក។
អំពើឆបោកធំៗក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧នេះ យ៉ាងហោចណាស់មានជនរងគ្រោះ៣ម៉ឺននាក់ ចាញ់បោកអតីតឧកញ៉ា ឡេង ចាន់ណា ជា សារ៉ន ហ៊ី គឹមហុង ក្រុមហ៊ុនCIC ក្រុមហ៊ុនភូមិខ្មែរគ្រុប ឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនទៀត ដែលយុត្តិធម៌ពួកគេត្រូវបានកប់ចោល។
ជាការកត់សម្គាល់ ការរាលដាននៃអំពើឆបោកនេះ ក្រោយកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធត្រួតពិនិត្យអំណាចតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យច្រើនឆ្នាំទៅនេះ។
បរិបទនេះ មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ប្រើដៃតុលាការរំលាយបក្សសង្រ្គោះជាតិ បិទខ្ទប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ចាប់ខ្លួនសកម្មជនសង្គម ដែលជាកញ្ចក់សង្គម ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងការដឹកនាំបែបគ្រួសារនិយម ហើយពលរដ្ឋក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃអំពើពុករលួយ។
របាយការណ៍វាយតម្លៃពីអំពើពុករលួយរបស់អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ រកឃើញថា ប្រទេសដែលមានប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ មិនអាចកាត់ទោសកំហុសរដ្ឋាភិបាលបាន វានឹងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរងគ្រោះ ហើយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ វាទាល់តែបើកលំហ សេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌៕
