បុរសមានពិការភាព លោក ភុន យុទ្ធ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចខេត្តតាកែវចាប់ខ្លួនជាថ្មីទៀត ក្រោយគាត់រិះគន់រដ្ឋាភិបាល ដែលការណ៍នេះ រងការរិះគន់ថា ជាការគំរាមកំហែងលើសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ដើម្បីគេចចេញពីការទទួលខុសត្រូវ ជុំវិញបញ្ហាសង្គមចាក់ស្រែះ រួមទាំងបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ជាដើម។
អនុប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក យិន ម៉េងលី មានប្រសាសន៍ថា នៅព្រឹកថ្ងៃទី២៩ ខែតុលានេះ មន្រ្តីនគរបាលខេត្តតាកែវ បានចុះទៅចាប់ខ្លួន លោក ភុន យុទ្ធ នៅផ្ទះរបស់គាត់ ក្នុងភូមិត្រពាំងឈូក ឃុំត្រឡាច ស្រុកទ្រាំង ក្រោយពីគាត់បានធ្វើសកម្មភាពបញ្ចេញមតិយ៉ាងសកម្ម នៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វសប៊ុករបស់លោក អំពីបញ្ហាសង្គម។
តែយ៉ាងណា លោកនៅមិនទាន់ដឹងថា តើខ្លឹមសារនៃការបញ្ចេញមតិរបស់ លោក ភុន យុទ្ធ នៅលើបណ្តាញសង្គមនោះ លើកឡើងពីរឿងអ្វីនោះទេ។
លោកថា៖ «ការចាប់ខ្លួនហ្នឹង យើងមិនទាន់ច្បាស់ថាជាមូលហេតុអ្វីទេ ប៉ុន្តែចំនុចសំខាន់គឺថា គាត់ធ្លាប់ត្រូវបានតុលាការចាប់ខ្លួន និងផ្តន្ទាទោសចំនួន ២ដងហើយ[…] ហើយទើបតែដោះលែងដែរ ហើយបទល្មើសរបស់គាត់ ដែលយើងបានធ្វើការកត់សម្គាល់ឃើញ គឺវាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសេរីភាពរបស់ជនពិការហ្នឹង ដែលគាត់សម្តែងមតិធ្វើការរិះគន់ទៅដល់ភាពអសកម្ម ឬក៏ចំនុចមួយចំនួនដែលគាត់យល់ឃើញថា មិនល្អ ចឹងលើកនេះទៀត យើងមិនទាន់ច្បាស់មែន ក៏ប៉ុន្តែយើងគិតថា គាត់ជាជនពិការ គាត់មិនអាចដើរទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើសអីបានទេ ចឹងអ្វីដែលគាត់អាចធ្វើបានប្រហែលជាការបញ្ចេញមតិទៀតហើយ នៅតាមបណ្តាញសង្គមហ្នឹង ប៉ុន្តែយើងទាន់ច្បាស់អំពីខ្លឹមសារថាតើការបញ្ចេញមតិរបស់គាត់ មានខ្លឹមសារយ៉ាងម៉េច?»។
បើតាមសមាគមអាដហុក នេះជាលើកទី៣ហើយ ដែលលោក ភុន យុទ្ធ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន ពាក់ព័ន្ធនឹងការបញ្ចេញមតិយ៉ាងសកម្មនៅលើបណ្តាញសង្គម ក្នុងនោះ លើកទី១ លោកត្រូវបានចាប់ និងបញ្ជូនខ្លួន ទៅតុលាការខេត្តសៀមរាប កាលពីចុងខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ និងត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល ១៨ខែ ពីបទ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានការរើសអើង និងជេរប្រមាថជាសាធារណៈ»។ ចំណែកឯការចាប់ខ្លួនលើកទី២ កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ និងត្រូវបានបញ្ជូនទៅតុលាការខេត្តតាកែវ ហើយនៅថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៤ តុលាការបានផ្តន្ទាទោសរូបគាត់ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១ឆ្នាំ៦ខែ និងរឹបអូសអូរស័ព្ទ១គ្រឿង ក្រោមការចោទពីបទ «ញុះញង់ឱ្យមានការរើសអើង» ។ លោកទើបតែត្រូវបានដោះលែងចេញពីពន្ធនាគារវិញ កាលពីអំឡុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥នេះ។
ករណីនេះ លោក យិន ម៉េងលី បានស្នើយ៉ាងទទូចជាថ្មីទៀត ទៅរដ្ឋាភិបាល និងមន្ត្រីមានសមត្ថកិច្ច ដោះលែង លោក ភុន យុទ្ធ ឱ្យមានសេរីភាពវិញ និងបើកលំហរសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា ដើម្បីស្តារស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សដែលកំពុងរងការរិះគន់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។
លោកថា៖ «ប្រសិនជាការបញ្ចេញមតិនេះទៅ មានការប៉ះពាល់យ៉ាងម៉េច យើងគ្រាន់តែថា យើងចង់ឱ្យមានការធ្វើការអប់រំ ឬមានការណែនាំ យើងមិនចង់ឱ្យយកវិធានការតុលាការមកប្រើប្រាស់ដើម្បីចាប់អ្នកបញ្ចេញមតិនេះទេ។ អីចឹងយើងឃើញហើយថា ប្រទេសយើងមានការរិះគន់ច្រើនពីមជ្ឈដ្ឋានអន្តរជាតិពីបញ្ហាសេរីភាពបញ្ចេញមតិនេះ អីចឹងយើងនៅតែទទូចចឹងថាសុំឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលបើកលំហរហ្នឹងឡើងវិញ ហើយអ្នកដែលចំណេញគឺរដ្ឋាភិបាល លោកបានទទួលព័ត៌មានសព្វបែបយ៉ាងពីការបញ្ចេញមតិនេះ ទាំងភាពសកម្មក្តី ភាពអសកម្មក្តី ហើយជាពិសេសសុំឱ្យដោះលែង លោក ភុន យុទ្ធ តែម្តងទៅនៅពេលនេះ»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការបញ្ជាក់ករណីនេះ ពីស្នងការនគរបាលខេត្តតាកែវ លោក ម៉ែន លី បានទេនៅរសៀលថ្ងៃពុធនេះ។
យ៉ាងនេះក្តី តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ចាត់ទុកការចាប់ខ្លួន លោក ភុន យុទ្ធ ដែលជាជនមានពិការភាពរូបនេះ ថាជាទង្វើអមនុស្សធម៌ និងឃោរឃៅ បំពានលើសេរីភាពបញ្ចេញមតិដែលការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
លោកថា វិធានចាប់ខ្លួននេះ ដើម្បីបិទបាំងបញ្ហាចាក់ស្រែះក្នុងសង្គម ដូចជា ការដឹកនាំធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដីទៅប្រទេសជិតខាង និងការដែលអន្តរជាតិរកឃើញថា គ្រួសារហ៊ុនគប់គិតជាមួយបណ្តាញឧក្រិដ្ឋជនឆ្លងដែន ធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរងគ្រោះពីអំពើពុករលួយ និងប្រឈមនឹងវិធានការអន្តរជាតិជាដើម។
លោកថា៖ «នៅប្រទេសកម្ពុជា គឺសាហាវឃោរឃៅមែនទែន សូម្បីតែជនពិការក៏អត់លើកលែង ដូច្នេះបង្ហាញថា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ហ្នឹងគឺជាមនុស្សអមនុស្សធម៌ មនុស្សដែលឃោឃៅ សាហាវជាងប៉ុលពត ជាងមេដឹកនាំផ្តាច់ការនៅលើពិភពលោកទៀត[…] រដ្ឋាភិបាលខ្លាចស្រមោលខ្លួនឯង ដោយសារអី ធ្វើឱ្យបាត់បង់ទឹកដី កាន់អំណាចផ្តាច់ការ រំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ធ្វើឱ្យមានវិបត្តិសង្គម ការឆបោកតាមអនឡាញច្រើន អត់ការងារច្រើនអញ្ចឹងទៅ ជំពាក់ធនាគារវ័ណ្ឌកសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើង ហើយនិងការរំលោភយកដីធ្លីអីជាដើម អីចឹងដោយសាររឿងវិបត្តិសង្គមច្រើន គឺថាខ្លាចស្រមោលខ្លួនឯង ខ្លាចប្រជាពលរដ្ឋងើបបះបោរទម្លាក់ត្រកូលហ៊ុនពីអំណាច អីចឹងភ័យខ្លួនឯង ទោះបីអ្នកណារិះគន់តិចតួចក៏ចាប់ដែរ មិនខ្វល់ថាអ្នកហ្នឹងមានពិការភាព ឬក៏អ្នកហ្នឹងយ៉ាងម៉េច ឬក៏តូចតាចប៉ុណ្ណានោះទេ ឱ្យតែរិះគន់ត្រកូលហ៊ុន គឺចាប់ដាក់គុកទាំងអស់»។
យោងតាមគេហទំព័រអ្នកជាប់ឃុំដោយប្រើសិទិ្ធរបស់អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ ឱ្យដឹងថា គិតចាប់តាំងពីខែកក្កដា ដល់ថ្ងៃទី២៧ខែតុលានេះ មានអ្នកនយោបាយ សកម្មជន និងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមចំនួន ១៥នាក់បន្ថែមទៀត ត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនធ្វើឱ្យចំនួនអ្នកជាប់ឃុំដោយប្រើសិទ្ធិបានកើនឡើងដល់ ៨៦នាក់។
អង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ បានលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្នអាជ្ញាធរ និងស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់មួយចំនួន បានបន្តចាប់ឃាត់ និងឃុំខ្លួនអ្នកនយោបាយ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនដីធ្លី សហជីព អ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមមួយចំនួន ដោយចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌមួយចំនួន ដោយសារតែភាពសកម្មនិយម ឬការបញ្ចេញមតិ របស់អ្នកទាំងនោះ។
លីកាដូ រួមជាមួយក្រុមសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន អំពាវនាវឱ្យមានការដោះលែងអ្នកទាំងនោះជាបន្ទាន់ និងទម្លាក់ចោទបទចោទប្រកាន់លើអ្នកទាំងនោះ ក៏ដូចជាអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេបន្តភាពសកម្មនិយម ដើម្បីឱ្យកម្ពុជាកាន់តែប្រសើរឡើង ។
យោងតាមមាត្រា៤១នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន សេរីភាពខាងការបោះពុម្ពផ្សាយសេរីភាពខាងការប្រជុំ។ ជនណាក៏ដោយមិនអាចឆ្លៀតប្រើសិទ្ធិនេះ ដោយរំលោភនាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសអ្នកដទៃ ដល់ទំនៀមទម្លាប់ល្អរបស់សង្គម ដល់សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងដល់សន្តិសុខជាតិបានឡើយ។ របបសារព័ត៌មាន ត្រូវរៀបចំឡើងដោយច្បាប់។
ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសំណុំរឿងឆបោកតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតវិញ កម្ពុជាបានល្បីកក្រើកលើឆាកអន្តរជាតិ ក្រោយមានករណីស្លាប់ជនជាតិកូរ៉េនៅកម្ពុជា និងបន្ទាប់ពីមានការដាក់ទណ្ឌកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសលើក្រុមហ៊ុនព្រីនស៍គ្រុប រួមទាំងបណ្តាញក្រុមទីផ្សារងងឹត សរុបចំនួន ១៤៦ផ្សេងទៀត ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងឧស្សាហកម្មឆបោកអនឡាញនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ការរកឃើញរបស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិនេះ ហាក់ស៊ីគ្នាទៅនឹងការរកឃើញសំបុកលាក់ខ្លួនរបស់ឧក្រិដ្ឋជន ចម្រុះជាតិសាសន៍ជាច្រើនកន្លែង នៅកម្ពុជា ពីសំណាក់មន្ត្រីជំនាញកម្ពុជា។
បើតាមទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានកម្ពុជា (AKP) បានផ្សាយថា ក្នុងរយៈពេល ៤ខែចុងក្រោយនាឆ្នាំ២០២៥នេះ អាជ្ញាធរបានចុះត្រួតពិនិត្យទីតាំងចំនួន ៩២កន្លែង នៅក្នុង ១៨រាជធានី និងខេត្ត ដោយសមត្ថកិច្ចបានឃាត់ខ្លួនជនសង្ស័យសរុបប្រមាណជាង ៣ពាន់នាក់ ដែលមាន២០សញ្ជាតិ ក្នុងនោះ មានជនបរទេសជាង ២ ៨០០នាក់ ត្រូវបានចាប់បញ្ជូនចេញពីប្រទេសកម្ពុជា បន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចបានជួយសង្រ្គោះឱ្យរួចផុតពីបណ្តាញឧក្រិដ្ឋជនឆបោក និងសម្បុកនៃការជួញដូរមនុស្ស៕
