យុទ្ធសាស្រ្ត«ងើបមួយវាយមួយ» ដែលគេមើលឃើញថា ជាទម្រង់នៃហិង្សានយោបាយលើសង្វៀនប្រកួតខ្វះសុចរិតភាព ដើម្បីតែបុព្វហេតុក្តោបអំណាចតពូជនោះ បានរុញកម្ពុជាឱ្យក្លាយជាឋានសួគ៌ពួកឧក្រិដ្ឋជន នាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដែលធ្វើឱ្យកម្ពុជាស្អុយឈ្មោះលើឆាកអន្តរជាតិពីឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ រីឯពលរដ្ឋជាម្ចាស់ប្រទេសក្លាយជាជនរងគ្រោះនៃអំពើពុកលួយ ញាំញីដោយវិបត្តិបំណុល។
បើតាមអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ ឱ្យដឹងថា គិតចាប់តាំងពីខែកក្កដា ដល់ថ្ងៃទី២៧ខែតុលានេះ មានអ្នកនយោបាយ សកម្មជន និងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមចំនួន ១៥នាក់បន្ថែមទៀត ត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនធ្វើឱ្យចំនួនអ្នកជាប់ឃុំ ដោយប្រើសិទ្ធិបានកើនឡើងដល់ ៨៦នាក់។
អង្គការនេះ បានលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្នអាជ្ញាធរ និងស្ថាប័នអនុវត្តច្បាប់មួយចំនួន បានបន្តចាប់ឃាត់ និងឃុំខ្លួនអ្នកនយោបាយ អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនដីធ្លី សហជីព អ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមមួយចំនួន ដោយចោទប្រកាន់ពីបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌមួយចំនួន ដោយសារតែភាពសកម្មនិយម ឬការបញ្ចេញមតិ របស់អ្នកទាំងនោះ។
ករណីទាំងនេះ ហាក់ផ្ទុយស្រឡះពីក្រុមឧក្រិដ្ឋជនស្និទ្ធនឹងមេដឹកនាំកម្ពុជា ដែលសហគមន៍អន្តរជាតិ រួមទាំងសហរដ្ឋអាមេរិក អង់គ្លេស និងកូរ៉េខាងត្បូង បានចង្អុលបង្ហាញថា លោកចេន ហ្ស៊ី លោកលី យ៉ុងផាត់ លោកទ្រី ភាព លោកកុក អាន និងលោកហ៊ុន តូ សុទ្ធសឹងជាមេក្លោងឧក្រិដ្ឋកម្មឆបោក ចាប់ជំរិត និងលាងលុយកង្វក់ ជាដើម មិនត្រូវបានចាប់ខ្លួន ឬផ្តន្ទាទោសនោះទេ ដោយពួកគេបន្តរស់នៅក្រៅសំណាញ់ច្បាប់ទៅវិញ។
ការរកឃើញរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះ ហាក់ស៊ីគ្នាទៅនឹងសំឡេងបែកធ្លាយរបស់ប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន កន្លងមក ដែលចេញបញ្ជាឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធបោសសំអាតក្រុមសំឡេងជំទាស់ កុំឱ្យពួកគេមានឱកាសទៅឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៧ និងឆ្នាំ២០២៨ខាងមុខ ដើម្បីបើកផ្លូវឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បន្តកាន់អំណាចទាំងគ្មានគូរប្រកួត។
លោកថា៖ «បំបែកមុខពីឥឡូវទៅតែម្ដង ដើម្បីកុំឲ្យពួកវាមានមូលដ្ឋានកសាងកម្លាំងយកមកធ្វើជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ រៀបចំការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៧ និយាយរួមគឺគ្រប់គ្រងកសាងកម្លាំងពីឥឡូវបំផ្លាញកម្លាំងពួកប្រឆាំង កុំឲ្យពួកប្រឆាំងមានកម្លាំង បើឯងប្រឆាំង«ងើបមួយវ៉ៃមួយ»។
ជុំវិញបញ្ហានេះ តំណាងរាស្រ្តបក្សប្រឆាំង លោក អ៊ុំ សំអាន ប្រាប់VODនៅថ្ងៃទី៣១ខែតុលានេះថា ក្រោមដឹកនាំផ្តាច់ការរបស់គ្រួសារហ៊ុន កម្ពុជាបានក្លាយជាឋានសួគ៌សម្រាប់ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនឆបោក ហើយក្លាយជាឋាននរកសម្រាប់ពលរដ្ឋម្ចាស់ប្រទេស។
លោកថា៖ «កម្ពុជាយើងក្លាយទៅជាឋាននរកអវចីយ៍សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ ហើយពលរដ្ឋខ្មែរហ្នឹងគឺងើបមួយវ៉ៃមួយតែម្តង ក៏ប៉ុន្តែវាក្លាយទៅជាឋានសួគ៌របស់ពួកក្រុមជនឧក្រិដ្ឋជន ពួកឧក្រិដ្ឋជនហ្នឹង គឺសប្បាយទៅលើគំនរទឹកភ្នែករបស់ប្រជាពលដ្ឋខ្មែរ ហើយមេដឹកនាំខ្មែរអត់កាន់ជើងពលរដ្ឋខ្មែរទេ ទៅកាន់ជើងពួកឧក្រិដ្ឋជន ដើម្បីបានលុយទៅហ៊ឺហារជាមួយក្រុមគ្រួសារខ្លួន»។
សម្រាប់លោក អ៊ុំ សំអាន យល់ថា យុទ្ធសាស្រ្តងើបមួយវាយមួយរបស់មេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុននេះ គឺជាយុទ្ធសាស្រ្តកម្ចាត់ខ្មែរគ្នាឯង ដើម្បីបំបិទមាត់ពលរដ្ឋកុំឱ្យរិះគន់ការដឹកនាំផ្តាច់ការរបស់ខ្លួន ដែលចិញ្ចឹមកាងការពារពួកក្រុមឧក្រិដ្ឋជនឆបោក។
លោកអះអាងថា ការបន្តប្រើយុទ្ធសាស្រ្តងើបមួយវាយមួយនេះ វានឹងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់សង្គមជាតិ ហើយនឹងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ពលរដ្ឋម្ចាស់ប្រទេសថែមទៀត។
លោកថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាឋានសួគ៌របស់ពួកឧក្រិដ្ឋជន ព្រោះពួកឧក្រិដ្ឋជនហ្នឹង គឺជាអ្នករកលុយឱ្យត្រកូលហ៊ុនពង្រឹងអំណាច បន្ទាប់ពីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមក គណបក្សប្រជាជនអត់មានលុយដើម្បីពង្រីកអំណាចទេ បើពឹងទៅលើសេដ្ឋកិច្ច គឺមានទណ្ឌកម្មពីអាមេរិកផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ គឺការព្យួរការអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ GSP ហើយសភាអឺរ៉ុបផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០% អ៊ីចឹងយើងឃើញថាបន្ទាប់ពីហ្នឹងមក កម្ពុជាមានបទឧក្រិដ្ឋឆបោកជាហូរហែរ»។
អ្នកអត្ថាធិប្បាយបញ្ហាសង្គម និងជាអតីតនិស្សិតអនុបណ្ឌិតផ្នែកគ្រប់គ្រងពាណិជ្ជកម្មនៅប្រទេសជប៉ុន លោក ឈិន សុធា បានសរសេរសារលើហ្វេសប៊ុកថា «ចេន ហ្ស៊ី ជាមេឧក្រិដ្ឋជនពិតមិនចាប់ បែរមកចាប់ជនពិការ! កុំថាឡើយចាប់ខ្លួន ចេន ហ្ស៊ី សូម្បីតែដកសញ្ជាតិ ឬប្រតិកម្មពីរដ្ឋាភិបាលក៏គ្មានផង»។
សម្រាប់លោក ឈិន សុធា យល់ថា ទង្វើអនុវត្តច្បាប់ស្តង់ដារអ្នកតារបស់អស់លោក ហាក់សំដៅលើមេដឹកនាំកម្ពុជា គឺកំពុងសាងរណ្តៅដ៏ធំសម្រាប់ខ្លួនឯងហើយ។
លោកនិយាយថា៖ «មាត់ស្រែកដាក់អន្តរជាតិថា អយុត្តិធម៌ណាស់ សៀមឈ្លានពានទឹកដី ហើយចាប់កងទ័ពទាំង១៨រូប មិនព្រមដោះលែង តែខ្លួនឯងវិញសាហាវដាក់ជាមួយប្រជាជនឯងមិនថមថយសោះ»។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ជា ធីរិទ្ធ បដិសេធថា កម្ពុជាមិនមែនជាជម្រកក្រុមឧក្រិដ្ឋជន ឬជាឋានសួគ៌របស់ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនណាទាំងអស់។
លោកអះអាងថា ការបន្តចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋគឺជាតួនាទីរបស់តុលាការ ដែលរកឃើញថា ពួកគេទាំងនោះបានប្រព្រឹត្តិល្មើសនឹងច្បាប់ ដូច្នេះត្រូវតែចាប់ខ្លួន ដើម្បីផ្តន្ទាទោស។
លោកថា៖ «រឿងបង្អាប់កម្ពុជាថា ដូចឋាននរកនោះមិនមែនរឿងថ្មីទេ ៣០ ៤០ឆ្នាំជាងនេះ នយោបាយរបស់ពួកគេ គឺនិយាយថាកម្ពុជាដូចឋាននរកសុទ្ធសាធ បងប្អូនរបស់ពួកគេនៅស្រុកខ្មែរដឹងថា តើកម្ពុជានៅឋាននរកមែន ឬក៏ម៉េចដូចឋាននរក ដូចពួកគេលើកឡើងមែន កម្ពុជានិងក្រជាងសម័យប៉ុលពត ដូចពួកគេលើកឡើងមែនអាហ្នឹងគាត់អត់ដឹង ប៉ុន្ដែដឹងហើយធ្វើមិនដឹងអាហ្នឹង យើងមិនដឹងទៅនិយាយជាមួយពួកគេហ្នឹងទេ វាជាសន្ដានទៅហើយ»។
ដោយឡែក ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា លោក ម៉ែន ណាត ហាក់ស្តីបន្ទោសថា មេដឹកនាំគ្រួសារហ៊ុនខ្លាំងបានជាមួយពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ គំរាម ចាប់ចង ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ តែបែរជាកាងការពារឧក្រិដ្ឋជន។
សម្រាប់លោក ម៉ែន ណាត យល់ស្របនឹងការលើកឡើងរបស់ លោក អ៊ុំ សំអាន ដែលថាកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ បានក្លាយជាឋានសួគ៌សម្រាប់ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនឆបោក និងជាក្លាយជាឋាននរកសម្រាប់ពលរដ្ឋស្លូតត្រង់។
ក្នុងន័យនេះ លោកសំអាងថា ពួកឧក្រិដ្ឋជនឆបោក ដូចជា ចេន ហ្ស៊ី លី យ៉ុងផាត់ ទ្រី ភាព កុក អាន និងហ៊ុន តូ ដែលអន្តរជាតិរកឃើញថាជាមេឧក្រិដ្ឋជន កំពុងសោយសុខក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងរំភើយ។
លោកថា៖ «បាទ! កម្ពុជាដូចជាឋានសួគ៌សម្រាប់ឧក្រិដ្ឋជនអ៊ីចឹង ព្រោះកន្លែងហ្នឹងជាកន្លែងពុករលួយ កន្លែងហ្នឹងជាកន្លែងបក្ខពួកនិយម កន្លែងហ្នឹងជាកន្លែងដែលពួកមន្ត្រីធំៗ ទទួលសំណូកពីពួកឧក្រិដ្ឋជន ហើយរួមទាំងលោក ហ៊ុន សែន ផងដែរ ដែលកំពុងតែបើកឱកាសឲ្យពួកហ្នឹងមករកស៊ី ហើយជួយបិទបាំងអំពើអាក្រក់របស់ពួកហ្នឹង ហើយឥឡូវហ្នឹងវាបែកធ្លាយរឿងអាស្រូវ ដោយសារសហរដ្ឋអាមេរិករកឃើញពីអំពើឆបោកអនឡាញយ៉ាងរង្គាល»។
សម្រាប់ លោក ម៉ែន ណាត បារម្ភថា ការលាក់បំពួន ចិញ្ចឹមពួកឧក្រិដ្ឋជនឱ្យរកស៊ីទុច្ចរិតឆបោកនៅកម្ពុជាកាន់តែច្រើន ដោយមិនមានវិធានការបង្រ្កាប ទប់ស្កាត់ នោះវាធ្វើឱ្យកម្ពុជាប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង។
ក្នុងន័យនេះ លោកពន្យល់ថា គ្រោះថ្នាក់នៅត្រង់ថា អន្តរជាតិបន្តដាក់សម្ពាធធ្ងន់ធ្ងរលើកម្ពុជា ពលរដ្ឋបន្តចាញ់បោកក្រុមឧញ៉ាឆបោក អសន្តិសុខសង្គម និងបង្កហានិភ័យខ្លាំងដល់ពលរដ្ឋម្ចាស់ប្រទេស។
លោកថា៖ «វាប៉ះពាល់លើជីវភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ប្រជាពលរដ្ឋគាត់រងគ្រោះពីអំពើឆបោកអំពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញរបស់អាជ្ញាធររដ្ឋ ហើយអាជ្ញាធររដ្ឋមិនព្រមផ្តល់យុត្តិធម៌ឲ្យគាត់ អាកន្លែងគឺរងគ្រោះដោយពួកគាត់ក្រីក្រលំបាក ហើយគាត់បាត់បង់ជំនឿចិត្តទៅដល់ពួករាជការ និងពួករដ្ឋាភិបាលអាហ្នឹងផលប៉ះពាល់ទី២ គឺទុក្ខលើទុក្ខ បានន័យថា ពលរដ្ឋហ្នឹងគាត់ទទួលរងផលប៉ះពាល់ទុក្ខជាន់លើទុក្ខ គឺអាជ្ញាធរធ្វើបាបផង ហើយពួកអ្នកបោកប្រាស់ហ្នឹង ធ្វើបាបផង»។
ជាការកត់សម្គាល់ មនុស្សជំនិតៗមួយចំនួន នៅជុំវិញប្រធានគណបក្សកាន់អំណាច លោក ហ៊ុន សែន ត្រូវបានអន្តរជាតិរកឃើញជាបន្តបន្ទាប់ថា ជាមេឧក្រិដ្ឋជនរកស៊ីចិញ្ចឹមអំណាចគ្រួសារហ៊ុន ក្នុងនោះមាន ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ដែលជាកាន់កាប់លុយឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាប្រធានសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជាផងនោះ ជាប់ឈ្មោះក្នុងបញ្ជីខ្មៅអាមេរិក ជុំវិញបទឧក្រិដ្ឋឆបោក និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
លើសពីនេះ លោកចេន ហ្ស៊ី ជនជាតិចិន ដែលបច្ចុប្បន្នជាទីប្រឹក្សា លោក ហ៊ុន សែន តុលាការចិនរកឃើញជាប់ពាក់ព័ន្ធបទឧក្រិដ្ឋអនឡាញខុសច្បាប់ និងរងទណ្ឌកម្មពីអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសផងដែរ។
ជាងនេះទៀត ក្រសួងរតនាគារអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៥ ប្រកាសដាក់ទណ្ឌកម្មឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ទីប្រឹក្សាលោក ហ៊ុន សែន ក្រោយរកឃើញថា បណ្តាញបោកប្រាស់តាមអ៊ីនធឺណិតនៅកម្ពុជា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្រុមហ៊ុនរបស់ឧកញ៉ា ទ្រី ភាព។
របាយការណ៍ស្រាវជ្រាវជាង៧០ទំព័ររបស់វិទ្យាស្ថាន Humanity Research Consultancy ចេញផ្សាយកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ ដែលរកឃើញថា កម្ពុជានៅក្រោមអំណាចរដ្ឋាភិបាលគ្រួសារហ៊ុន ជាទីតាំងស្នូលនៃការប្រព្រឹត្តិឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ជាពិសេសឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ។
ប្រភពបន្តថា គ្រួសារហ៊ុនដើរតួនាទីជាអ្នកការពារពួកអ្នកមានអំណាច ឱ្យគប់គិតជាមួយបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មបរទេស ដើម្បីប្រមូលប្រាក់យកទៅចិញ្ចឹមគណបក្សកាន់អំណាច ដោយពួកគេអាចរកចំណូលបានពីឧក្រិដ្ឋកម្មអនឡាញ ប្រមាណពីជាង ១២ពាន់លាន ទៅ ១៩ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុង១ឆ្នាំ។
តាមរបាយការណ៍ដដែល បុគ្គលដែលជាប់សង្ស័យពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងបណ្តាញឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែននៅកម្ពុជាសរុបចំនួន ២៨នាក់ ដែលភាគច្រើនជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងឧកញ៉ាគ្រាក់ៗ៕
