ក្រុមអ្នកតាមដានការអនុវត្តច្បាប់ បានលើកឡើងថា ជាការដល់ពេលដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវបញ្ចប់និទណ្ឌភាពនៃឧក្រិដ្ឋកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាន ដោយសំអាងថា ឆ្នាំ២០២៥នេះ និទណ្ឌភាពលើអ្នកសារព័ត៌មាន បានវិវឌ្ឍន៍ទៅរកស្ថានភាពកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ តាមរយៈប្រព័ន្ធតុលាការ វិធានដកអាជ្ញាបណ្ណ និងការយាយីលើរាងកាយ ដែលអ្នកប្រព្រឹត្តមិនត្រូវបានយកមកផ្តន្ទាទោសតាមច្បាប់ឡើយ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិចំនួន១១ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា បានលើកឡើងថា ការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងឧក្រិដ្ឋកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាន នៅតែជាកង្វល់កាន់តែខ្លាំងនៅឆ្នាំ២០២៥នេះ ដោយសារតែអ្នកសារព័ត៌មាននៅតែរងនូវការគំរាមកំហែង ទាំងពីប្រព័ន្ធតុលាការ ការយាយីលើរាងកាយ និងការដកអាជ្ញាបណ្ណជាដើម។
ប្រភពដដែលបន្តថា តាមរបាយការណ៍របស់សមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា(ខេមបូចា) ចាប់តាំងពីខែមករា ដល់ខែកញ្ញា ក្នុងឆ្នាំនេះ មានករណីរំលោភសិទ្ធិលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងស្ថាប័នសារព័ត៌មានសរុបចំនួន ៤៧ករណី ក្នុងនោះ ៣៧ករណីជាការគំរាមកំហែង និងសកម្មភាពយាយីតាមផ្លូវច្បាប់ ដូចជា ការកោះហៅសួរចម្លើយ ការចាប់ខ្លួន ការឃុំខ្លួន និងការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន។ បន្ថែមពីនេះទៀត អាជ្ញាបណ្ណសារព័ត៌មានចំនួន៥ ត្រូវបានដកហូត ហើយ ៥ករណី ជាការបំពានលើរាងកាយ។
ចំណែក កំណត់ត្រារបស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធមនុស្សកម្ពុជា យ៉ាងហោចណាស់ អ្នកសារព័ត៌មានចំនួន ១៥នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៤មក ក្នុងនោះមានអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន១២នាក់ បានរាយការណ៍អំពីបញ្ហារសើប ដូចជា បញ្ហាបរិស្ថាន និងបញ្ហានយោបាយដែលមិនទាន់ទទួលបានយុត្តិធម៌នៅឡើយ។
ការរំលោភបំពានសិទ្ធិអ្នកសារព័ត៌មានភាគច្រើនបង្កឡើងដោយតួអង្គរដ្ឋ ដែលមានរហូតដល់ ៤១ករណី ក្នុងចំណោមករណីសរុប ៤៧ដែលបានកត់ត្រា ដែលបញ្ហានេះជាការឆ្លុះបញ្ចាំងពីបញ្ហានិទណ្ឌភាពកាន់តែទូលំទូលាយ ដែលអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះការរំលោភបំពានលើអ្នកសារព័ត៌មាន ជារឿយៗមិនត្រូវបានដាក់ទោស និងបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ទំនុកចិត្តបន្ថែមទៀតក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមរបស់សង្គមស៊ីវិល បានគូសបញ្ជាក់ថា ការដៅមុខសញ្ញាទៅលើអ្នកសារព័ត៌មាន ជាពិសេសអ្នកដែលកំពុងរាយការណ៍លើប្រធានបទសិទ្ធិមនុស្ស បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ និងសារព័ត៌មាន បង្កជាការគំរាមកំហែងដល់ការទទួលបានព័ត៌មានរបស់សាធារណជន។ ហើយនៅពេលដែលអាជ្ញាធរមិនបានធ្វើការស៊ើបអង្កេតត្រឹមត្រូវ និងផ្តន្ទាទោសអ្នកប្រព្រឹត្តលើអ្នកសារព័ត៌មាន នោះជាសារមួយ បង្ហាញថា បទល្មើសបែបនេះត្រូវបានអនុញ្ញាត និងមិនមានទោស។
ការណ៍នេះ ពួកគេបានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចាត់វិធានការឱ្យបានឆាប់រហ័ស និងជាក់លាក់ដើម្បីធានានូវការស៊ើបអង្កេតប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ឯករាជ្យ និងតម្លាភាព ចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស។
ពួកគេបានលើកឡើងទៀតថា៖ «ការវាយប្រហារលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងបុគ្គលិកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ គឺជាការវាយប្រហារមកលើយើងទាំងអស់គ្នា ព្រោះពួកគេជាសំឡេងដ៏សំខាន់សម្រាប់សាធារណជន។ យើងសូមទាមទារយុត្តិធម៌សម្រាប់អ្នកទាំងឡាយ ដែលសិទ្ធិរបស់គេមិនត្រូវបានអើពើ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែថ្កោលទោស និងបញ្ចប់នូវនិទណ្ឌភាពចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស»។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំង១១ ដែលចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនោះ រួមមាន ខេមបូចា មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ អង្គការខុមហ្វ្រែល និងអង្គការ-ស្ថាប័នផ្នែកសារព័ត៌មានមកពីប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ថៃ ហ្វីលីពីន ឥណ្ឌនេស៊ី ជាដើម។
នាយកប្រតិបត្តិសមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា(ខេមបូចា) លោក ណុប វី មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី០៣ ខែវិច្ឆិកានេះថា ការបន្តឱ្យមានវប្បធម៌និទណ្ឌភាពនៃឧក្រិដ្ឋកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាន ហើយបន្តឱ្យជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសនៅក្រៅសំណាញ់ច្បាប់ នោះនឹងបង្កនូវការភ័យខ្លាចដល់អ្នកដែលហ៊ានរាយការណ៍ការពិត និងព័ត៌មានបែបរសើប ជាពិសេសអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ។
លោកបន្តថា៖ «ចឹងចំណុចនេះ គឺជាចំណុចមួយដែលយើងតែងតែបានលើកទទូចអំពាវនាវទៅដល់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចហ្នឹង ឱ្យពន្លឿនការស៊ើបអង្កេត និងការបិទបញ្ចប់សំណុំរឿងដែលកើតឡើងលើអ្នកសារព័ត៌មាននាពេលកន្លងមក ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណឹងទេ គឺត្រូវធានាថា រាល់អំពើការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្សេងៗលើអ្នកសារព័ត៌មាន នៅពេលពួកគាត់ដែលបានបំពេញភារកិច្ចពួកគាត់ មិនត្រូវបានអត់ឱន ហើយមិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណឹង គឺអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចលោកគួរតែបន្តពង្រឹងថែមទៀត រួមទាំងការសម្រួលផ្តល់មធ្យោបាយ ធ្វើម៉េចឱ្យពួកគាត់អាចបន្តកិច្ចការងារ បំពេញភារកិច្ចនៅក្នុងវិស័យសារព័ត៌មានរបស់ពួកគាត់ បានកាន់តែងាយស្រួល»។
ស្របពេលទិវាអន្តរជាតិដើម្បីបញ្ចប់និទណ្ឌភាពលើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងអ្នកសារព័ត៌មាន នៅថ្ងៃទី០២ ខែវិច្ឆិកានេះដែរ អគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Antonio Guterres បានចេញសារអំពាវនាវនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកអង្គការសហប្រជាជាតិ ដោយជំរុញឱ្យមានការការពារអ្នកសារព័ត៌មាននៅទូទាំងពិភពលោក ដើម្បីឱ្យពួកគេអាចអនុវត្តការងារសំខាន់ៗរបស់ពួកគេដោយសុវត្ថិភាព។
លោកក៏បានព្រមានអំពីគ្រោះថ្នាក់កាន់តែច្រើនឡើងដែលអ្នកសារព័ត៌មានអាចប្រឈមនៅក្នុងការស្វែងរកការពិត រួមទាំងការរំលោភបំពានដោយពាក្យសម្តី ការគំរាមកំហែងផ្នែកច្បាប់ ការវាយប្រហារលើរាងកាយ ការចាប់ខ្លួន ការធ្វើទារុណកម្ម និងសូម្បីតែការសម្លាប់។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា៖ «សូមឱ្យយើងរួមគ្នាការពារសេរីភាពសារព័ត៌មាន ទាមទារឱ្យមានការទទួលខុសត្រូវ និងធានាថា អ្នកដែលនិយាយការពិត អាចធ្វើបានដោយគ្មានការភ័យខ្លាច»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហានេះ ពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក សេង ឌីណា បានទេ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ។
តាមរបាយការណ៍របស់អង្គការអ្នកសារព័ត៌មានគ្មានព្រំដែន ហៅកាត់ RSF ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី០២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ បានទម្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មានរបស់កម្ពុជា ចំនួន១០លេខ ពោលធ្លាក់ពីចំណាត់ថ្នាក់ទី១៥១ នៅឆ្នាំ២០២៤ មកទី១៦១ នៅឆ្នាំ២០២៥។
មូលហេតុដែលអង្គការនេះ ទម្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់សេរីភាពសារព័ត៌មានរបស់កម្ពុជា គឺដោយយោងលើចំណុចសំខាន់ៗមួយចំនួន ដូចជា បរិយាកាសនៃប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បរិបទនយោបាយ ក្របខណ្ឌច្បាប់ បរិបទសេដ្ឋកិច្ច បរិបទសង្គម វប្បធម៌ និងបញ្ហាសុវត្ថិភាព។
កន្លងមក អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម និងសង្គមស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សមួយចំនួន យល់ឃើញស្រដៀងគ្នាថា ដើម្បីលុបបំបាត់និទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជា ទាល់តែតុលាការមានឯករាជ្យភាព មិនចំណុះឱ្យគណបក្សនយោបាយ និងកែសម្រួលប្រព័ន្ធច្បាប់មួយចំនួន, ចាប់ជនល្មើសដែលប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋយកទៅផ្តន្ទាទោស, អង្គនីតិបញ្ញត្តិ(រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា)ត្រូវឈរលើតម្រូវការរបស់ពលរដ្ឋ មិនមែនឈរតាមជំហររបស់គណបក្សខ្លួន និងលុបបំបាត់អំពើពុករលួយនិងបក្ខពួកនិយមជាដើម៕
