ក្រសួងដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ អះអាងថានឹងពន្លឿនការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីដែលនៅសេសសល់ឲ្យបានរួចរាល់ តាមគ្រប់យន្តការរបស់ក្រសួងនេះ ដើម្បីឲ្យមានភាពសុខដុមរមនាក្នុងសង្គម។
ការប្រកាសរបស់ក្រសួងដែនដី ធ្វើឡើងក្នុងសន្និបាតបូកសរុបលទ្ធផលការងារឆ្នាំ២០១៨ និងលើកទិសដៅការងារឆ្នាំ២០១៩ ដែលប្រព្រឹត្តទៅកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ ម្សិលមិញនេះ។
ក្រសួងដែនដីនគររូបនីយកម្ម និងសំណង់ តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុះថ្ងៃទី២៤ម្សិលមិញនេះ បានដាក់ចេញទិសដៅការងារ ២២ចំនុច សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៩ ដែលក្នុងនោះក៏មាននិយាយពីការប្តេជ្ញារបស់ក្រសួងនេះក្នុងពន្លឿនការដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីដែលនៅសេសសល់ផងដែរ។
ក្រសួងដែនដីបានលើកឡើងក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា៖ «ពន្លឿនការដោះស្រាយវិវាទដីីធ្លីដែលនៅសេសសល់ តាមគ្រប់យន្តការរួមមានអាជ្ញាធរដោះស្រាយទំនាស់ដីធ្លី គណៈកម្មការសុរិយោដី ក្រុមដោះស្រាយវិវាទចល័ត និងយន្តការដែលបង្កើតបន្ថែមរបស់ក្រសួងដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ដើម្បីសុខដុមរមនាក្នុងសង្គម។»
ប្រភពដដែល ឲ្យដឹងផងដែរថា ក្រសួងដែនដីនឹងអនុវត្តផែនការចុះបញ្ជីដីឲ្យបាន៨៣%នៅឆ្នាំ២០១៩, ៩៤%នៅឆ្នំា២០២០ និងឈានទៅសម្រេច១០០%នៅឆ្នាំ២០២១ នៃចំនួនក្បាលដីប៉ាន់ស្មានសរុប៧លានក្បាលដី។ ក្រសួង ក៏ជំរុញផ្តល់វិញ្ញាបនបត្រសម្គាល់ម្ចាស់អចលនវត្ថុជូនគ្រួសារសម្បទានដីសង្គមកិច្ចដែលបានរស់នៅអចិន្ត្រៃយ៍ និងអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមលក្ខខណ្ឌនៃកម្មវិធីសម្បទានដីសង្គមកិច្ចជាដើម។
សង្គមស៊ីវិលហៅការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ក្រសួងដែនដី នេះថាជាព័ត៌មានវិជ្ជមានមួយ ប៉ុន្តែថា ពលរដ្ឋក្រីក្រដែលកំពុងរងផលប៉ះពាល់នឹងនៅតែរងគ្រោះដដែល បើអ្នកទៅកាន់តំណែងថ្មីក្នុងស្ថាប័នចាស់នេះ នៅតែមិនប្រើវិធានការច្បាប់កាត់ទោសឈ្នួញខិលខូច ដែលមានខ្នងបង្អែកក្រាស់បាននោះ។
ប្រធានសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា លោក ថេង សាវឿន ហៅការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ក្រសួងដែនដីនេះថា ជាដំណឹងវិជ្ជមានសម្រាប់កសិករ ប៉ុន្តែលោកថា បើអ្នកទៅកាន់តំណែងថ្មីក្នុងស្ថាប័នចាស់ មិនបានពង្រឹងប្រព័ន្ធអនុវត្តច្បាប់ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពទេ លោកថា កសិករនៅតែប្រឈមនឹងបាត់បង់ដីស្រែចំការ របស់ខ្លួនដដែល។
លោកថា៖ «ប្រសិនបើស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងក្រសួងដែនដីនេះ បានរឹតបន្តឹងការអនុវត្តច្បាប់ មានច្បាប់ភូមិបាល និងច្បាប់នានា ទៅលើក្រុមហ៊ុន ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌ប្រជាពលរដ្ឋ ខ្ញុំគិតថាវាអាចថយចុះ។ ព្រោះថា កន្លងមកយើងមើលឃើញថា អាជ្ញាធរជាតិដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីអាណត្តិមុនហ្នឹង ឃើញថា បានតែធ្វើលិខិតអន្តរាគមន៍ ប៉ុន្តែមិនបានចុះអង្កេត និងចុះស្រាវជ្រាវផ្ទាល់ទៅលើបញ្ហាដីធ្លីទេ»។
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោក បណ្ឌិត មាស នី ផ្តល់ជាអនុសាសន៍ថា ប្រសិទ្ធិភាពនៃការទប់ស្កាត់ជម្លោះដីធ្លី លុះណាតែក្រុមការងារនេះស្វែងយល់ពីឫសគល់នៃបញ្ហាដែលបានកើត ឡើង ហើយហ៊ានវះកាត់បញ្ហាដែលរកឃើញ ដោយថា បញ្ហដីធ្លីបានកើតឡើងជាប្រព័ន្ធ។
លោកថា៖ «ការប្រើអំណាចរបស់អ្នកធំ ឬឧកញ៉ា មួយចំនួនហ្នឹង ហាក់ដូចជាមិនអាចរបេះពីដៃរបស់រដ្ឋាភិបាល និងប្រមុខដឹកនាំធំៗខាងលើបានដែរ។ ដល់អញ្ចឹងទៅ នៅពេលអាជ្ញាធរដីធ្លីចុះទៅដោះ មើលមកលើមក ឃើញពួកហ្នឹងនៅជុំវិញ ព្រះឥន្ទ្រអីអញ្ចឹងទៅ ពួកហ្នឹងអត់ហ៊ានលូន ហើយចេះទុកករណីហ្នឹងឲ្យនៅដដែល ហើយពលរដ្ឋចេះតែតវ៉ាបន្តបន្ទាប់ទៅ»។
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ បានចេញកំណត់ត្រាសង្ខេបស្តីពីធុរកិច្ចនិងសិទ្ធិមនុស្ស ដោយផ្តល់អនុសាសន៍៧ចំនុចដើម្បីកាត់បន្ថយជម្លោះដីធ្លី។ អនុសាសន៍ទាំងនោះរួមមានភាគីពាក់ព័ន្ធត្រូវសិក្សាផលប៉ះពាល់បរិស្ថាន និងសង្គមមុនពេលប្រតិបត្តិការ ត្រូវពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសហគមន៍ប្រកបដោយតម្លាភាពមុនអភិវឌ្ឍ ត្រូវហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធទៅការពារក្រុមហ៊ុន និងបង្ខំឲ្យការតាំងលំនៅថ្មី ហើយអាជ្ញាធរត្រូវអនុញ្ញាតិឲ្យអ្នករងផលប៉ះពាល់អាចតស៊ូមតិទាមទារសិទ្ធិរបស់ខ្លួនដោយគ្មានការរារាំង។
របាយការណ៍សង្ខេបមួយរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគររូបនីយកម្ម និងសំណង់ ចេញផ្សាយឆ្នាំ២០១៨នេះ ឲ្យដឹងថា បញ្ហាវិវាទដីធ្លីទូទាំងប្រទេសនៅសល់ជិត ១៥០០ករណីទៀតដែលក្រសួងមិនទាន់បានដោះស្រាយចប់។
របាយការណ៍នោះបញ្ជាក់ថាគិតត្រឹមខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨ ក្រសួងទទួលបានបណ្តឹងពីប្រជាពលរដ្ឋរឿង វិវាទដីធ្លីចំនួន ៩ ១៣១ករណី ក្នុងនោះបានដោះស្រាយបញ្ចប់ចំនួន ៣ ៩៦០ករណី ច្រានចោលចំនួន ២ ៨៥៤ករណី ហើយដកពាក្យបណ្តឹងវិញចំនួន ៨៥៨ករណី និងកំពុងដំណើរដោះស្រាយមានចំនួន ១៤៥៩ករណី៕
