នៅប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ មេបញ្ជាការកងទ័ពមួយចំនួន បានគំរាមថា នឹងកម្ទេចលោក សម រង្ស៊ី ខណៈមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះ ប្រកាសពីគម្រោងវិលចូលស្រុកវិញនៅអំឡុងឆ្នាំនេះ ទាំងមិនទាន់មានសញ្ញាបើកផ្លូវពីបក្សកាន់អំណាចនោះ។
សារព្រមានពីសំណាក់មេទ័ពមួយចំនួនេះ បានកើតឡើងមិនដល់មួយសប្តាហ៍ផង ក្រោយពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមានកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមករា ថា នឹងកម្ទេចកងទ័ពទាំងឡាយណាដែលប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល និងរំឭកឲ្យកងកម្លាំងត្រៀមកម្ទេចក្រុមបដិវត្តពណ៌ ដែលលោកថា ប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្រប់ច្បាប់របស់លោក។
លោក សម រង្ស៊ី បាននិរទេសខ្លួនម្តងទៀត មុនបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧ ដើម្បីគេចចេញពីបណ្ដឹងនៅតុលាការពីសំណាក់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាច ក្នុងនោះមានទាំងបណ្តឹងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ផងដែរ។
ប៉ុន្តែ ជាការកត់សម្គាល់ វិធានការជាបន្តបន្ទាប់ទៅលើមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនេះ កើតឡើងចំពេលដែលប្រជាប្រិយភាពរបស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានកើនប្រជាប្រិយភាពជិតទាន់បក្សកាន់អំណាច ទាំងនៅក្នុងរដ្ឋសភា និងនៅឃុំ-សង្កាត់។
សំណួរត្រង់ថា តើនឹងមានអ្វីកើតឡើងនៅកម្ពុជាបើលោក សម រង្ស៊ី វិលចូលស្រុកមែននោះ?
អ្នកវិភាគនយោបាយ ដែលរដ្ឋាភិបាលប្តឹងរហូតជាប់ពន្ធនាគារ គឺលោក គឹម សុខ យល់ថា ដំណើរវិលត្រឡប់ចូលកម្ពុជាវិញរបស់លោក សម រង្ស៊ី ស្ថិតនៅក្នុងដំណាក់កាលស្ទាបស្ទង់នៅឡើយ។
ប៉ុន្តែ លោក គឹម សុខ វិភាគថា បើលោក សម រង្ស៊ី វិលចូលកម្ពុជាមែន វានឹងជំរុញសម្ពាធអន្តរជាតិកាន់តែខ្លាំងទៅលើបក្សកាន់អំណាច និងចលនាងើបឡើងវិញនៃចលនាប្រឆាំងនៅក្នុងស្រុក។
លោកថា៖ «បើលោក សម រង្ស៊ី ចូលស្រុកមែន គឺសហគមន៍អន្តរជាតិមានតួនាទីសំខាន់មួយ គឺតាមដានស្ថានការណ៍ហើយ ហើយបើលោក ហ៊ុន សែន ចាប់លោក សម រង្ស៊ី នោះសម្ពាធកាន់តែធ្ងន់ពីសហគមន៍អន្តរជាតិនឹងធ្លាក់ទៅលើក្រុមលោក ហ៊ុន សែន ហើយ»។
ប៉ុន្តែ លោក គឹម សុខ វិភាគថា សម្ពាធអន្តរជាតិខ្លាំង ឬខ្សោយ អាស្រ័យលើយុទ្ធសាស្ត្ររបស់បក្សប្រឆាំង។
លោកថា៖ «ការងើបឡើងនៃសកម្មជនថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងចលនាមហាជននោះ ក៏ស្ថិតនៅលើផែនការណ៍នយោបាយហ្មត់ចត់កម្រិតណារបស់ក្រុមលោក សម រង្ស៊ី ដែលកំពុងដាក់ផែនការចូលប្រទេសកម្ពុជា។ ដូច្នេះ រឿងទាំងអស់នេះ វាអាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមក វាមិនដាក់ពីគ្នាទេ»។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ព្រមទាំងប្រទេសលោកសេរីមួយចំនួនទៀត ប្រកាសមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ដែលការបោះឆ្នោតនោះ គ្មានវត្តមានគណបក្សប្រឆាំង ព្រោះគណបក្សនេះ ត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយចោលនៅថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ ពោលគឺមុនការបោះឆ្នោតជាតិចូលមកដល់។
មកដល់ពេលនេះ សហភាពអឺរ៉ុបកំពុងដំណើរការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជាវិញ បើរដ្ឋាភិបាលនៅតែមិនព្រមប្រគល់សងអាសនៈឃុំ-សង្កាត់ ដែលបានរឹបអូស ឲ្យមកគណបក្សបក្សប្រឆាំងវិញ និងរៀបចំបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិឡើងវិញតាមយន្តការប្រជាធិបតេយ្យ ដោយមានគណបក្សប្រឆាំងចូលរួម។
ចំណែកសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ មកដល់ពេលនេះ មិនទាន់លុបចោលវិធានការដាក់ទណ្ឌកម្មទិដ្ឋាការដល់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួននៅឡើយទេ ព្រមទាំងវិធានការបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិ មេបញ្ជាការកងអង្គរក្សនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង នៅឡើយទេ ដោយជំរុញឲ្យបក្សកាន់អំណាចវិលទៅរកការពិភាក្សានយោបាយជាមួយបក្សប្រឆាំងឡើងវិញ ដើម្បីផ្សះផ្សារជាតិ។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា សារគំរាមកម្ទេចដំណើរវិលត្រឡប់របស់លោក សម រង្ស៊ី មិនមែនជាវិធានការច្បាប់ទេ ដោយថា គម្រោងនៃការវិលត្រឡប់របស់លោក សម រង្ស៊ី មិនមែនជាការនាំអាវុធចូល ដើម្បីប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលទេ។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា វិភាគទៀតថា ការប្រើពាក្យកម្ទេចនេះ បានឆ្លុះបញ្ចាំងថា ការបណ្តើមអំណាចនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន កំពុងដើរលើគន្លងចាស់បែបបណ្តុះគំនិតហិង្សានិយម។
លោកថា៖ «ច្បាប់មានសិទ្ធិតែចាប់ឃាត់ខ្លួន ឃុំខ្លួន ឬចាប់ជននោះឯងកាត់ទោសតាមតុលាការប៉ុណ្ណោះទេ អត់មានសិទ្ធិអីទៅកម្ទេចអី ជាសត្រូវអីកាន់អាវុធមកឯណា។ ប៉ុន្តែ អាការប្រើប្រាស់ពាក្យកម្ទេចហ្នឹង វាហាក់បង្ហាញថា ខ្មែរនិងខ្មែរលែងនិយាយគ្នាកើត បានបណ្តុះគំនិតទឹកឡើងត្រីស៊ីស្រមោច ទឹកហោចស្រមោចស៊ីត្រីហ្នឹង វាដុះកាន់តែរីកធំឡើងៗធ្វើឲ្យសង្គមយើងទៅថ្ងៃអនាគតនឹងប្រះស្រាំ»។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា វិភាគទៀតថា បើការវិលត្រឡប់របស់លោក សម សង្ស៊ី ត្រូវបានបង្ក្រាប ឬកម្ទេច ដូចសារគំរាមមែន លោកថា បក្សកាន់អំណាចកំពុងលេងល្បែងដ៏គ្រោះថ្នាក់មួយសម្រាប់ប្រទេសជាតិ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំគិតថា សហភាពអឺរ៉ុបនឹងមានវិធានការផ្សេងក្រៅពី EBA ហ្នឹងហើយ គេមិនយកបញ្ហាហ្នឹងជាវិធានការចុងក្រោយទេ។ អញ្ចឹង ជាការគិតរបស់ខ្ញុំ មិនគួរជ្រើសរើសយកផ្លូវនេះទេ»។
អ្ននវិភាគនយោបាយលោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ មានប្រសាសន៍ថា ភាគរយតិចបំផុតដែលថា លោក សម រង្ស៊ី សម្រេចចិត្តវិលចូលកម្ពុជាវិញ ទាំងគ្មានសញ្ញាបើកផ្លូវពីគណបក្សកាន់អំណាចនោះ។
ប៉ុន្តែ អ្នកវិភាគរូបនេះ វិភាគថា បើលោក សម រង្ស៊ី ចូលមកកម្ពុជាមែន ចលាចលក្នុងសង្គមអាចនឹងកើតឡើង ដោយសារ តែអ្នកគាំទ្រមួយចំនួនទៀត មិនទទួលយកចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាល។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ បង្ហាញការព្រួយបារម្ភថា ពេលនោះ បក្សកាន់អំណាច ដៃម្ខាងទប់ទៅនឹងរលកងើបឡើងនៅក្នុងស្រុក និងដៃម្ខាងទៀត ប្រឹងទប់ទៅនឹងគំនាបរបស់អន្តរជាតិ។ លោកព្រមានថា ពេលនោះចរន្តបែកបាក់ជាតិនឹងចូលមកដល់៕
