ប្រទេសវេណេស៊ុយអេឡា បានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភាពចលាចលនយោបាយអស់រយៈពេលជាច្រើនសប្ដាហ៍មកហើយចាប់តាំងពីចុងឆ្នាំ២០១៨មក ក្រោយពីការបោះឆ្នោតមួយកាលពីខែឧសភាឆ្នាំមុន ដែលបានផ្ដល់ជ័យជម្នះទៅប្រធានាធិបតី លោក Nicolas Maduro ទាំងការបោះឆ្នោតនោះគ្មានការចូលរួមពីបក្សប្រឆាំង។
ជ័យជម្នះនេះ បានផ្ដល់ឱកាសដល់លោក Maduro បានធ្វើជាប្រធានាធិបតីសម្រាប់អាណត្តិទី២ទៀត ប៉ុន្តែ ជ័យជម្នះនេះ មិនត្រូវបានស្វាគមន៍ ពីក្រុមប្រទេសលោកសេរីទេ រហូតឈានទៅដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច បង្កកទ្រព្យសម្បត្តិក្រុមហ៊ុនធំៗមួយចំនួនក្នុងប្រទេសនេះ។
ជ្រុងមួយទៀតនៃវិបត្តិនៅវេណេស៊ុយអេឡា កើតចេញពីវិធានរបស់ប្លុកលោកសេរិនេះ ធ្វើឲ្យតម្លៃក្រដាសប្រាក់ ចុះថោករហូតដល់១លានភាគរយ ។បរិយាលកាសនយោបាយបែបនេះ បានជំរុញពលរដ្ឋវេណាស៊ុយអេឡារាប់លាន់នាក់ រត់ចេញពីប្រទេស ដើម្បីស្វែងរកការងារ ។
ខណៈប្រទេសខ្លួនត្រូវបានជាប់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីប្លុកលោកសេរី បែបនេះ មេដឹកនាំវេណេស៊ុយអេឡាលោក Maduro បានរត់ទៅពឹងមហាអំណាចចិន និងរ៉ុស្ស៊ី ។
ជ្រុងមួយទៀតនៃបញ្ហារបស់វេណេស៊ុយអេឡា ពេលនេះមេទ័ពកំពូលមួយចំនួន បានងាកទៅគាំទ្រប្រធានាធិបតេយ្យមកពីគណបក្សប្រឆាំងលោក Juan Guaido ដែលគាំទ្រដោយអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ខណៈមេទ័ពកំពូលៗខ្លះនៅបន្តគាំទ្រ លោក Maduro ដែលគាំទ្រដោយក្រុមប្រទេសកុម្មុយនីស្តិនៅឡើយ។
ជាងនេះទៅទៀត ប្លុកលោកសេរី ក៏កំពុងចាប់បង្ខំឲ្យលោក ម៉ាឌូរ៉ូ ឲ្យរៀបចំការបោះឆ្នោតឡើងវិញ នៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍ទៀតនេះ តាមយន្តការប្រជាធិបតេយ្យ និងត្រូវផ្ទេរអំណាចដោយសន្តិវិធី។
បើយើងងាកមកមើលកម្ពុជាវិញ ការបោះឆ្នោត អាណត្តិថ្មី ឆ្នាំ២០១៨ គណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំត្រូវបានគេផាត់ចេញពីឆាកនយោបាយបាយ ដោយសារតែតុលាការកំពូល បានរំលាយគណបក្សប្រឆាំងនេះចោល មុនការបោះឆ្នោតមកដល់។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប រួមទាំងប្រទេសលោកសេរីមួយចំនួនទៀត បានប្រកាសមិនទទួលស្គាល់ជ័យជម្នះរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដូចគ្នាទៅនឹងជ័យជម្នះមេដឹកនាំនៅវេណេស៊ុយអេឡាដែរ។
មកដល់ពេលនេះ សហភាពអឺរ៉ុបកំពុងដំណើរការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជាវិញបើរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនេះមិនព្រមរៀបចំការបោះឆ្នោតឡើងវិញតាមគន្លងប្រជាធិបតេយ្យ ដែលមានប្រឆាំងចូលរួមនោះ។
ចំណែកសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ មកដល់ពេលនេះ មិនទាន់លុបចោលការដាក់ទណ្ឌកម្មទិដ្ឋាការ ដល់មន្រីរដ្ឋាភិបាល មួយចំនួន និងមេបញ្ជាការអង្គរក្សនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង នៅឡើយទេ ។ហើយប្រទេសមហាអំណាចមួយនេះ កំពុងពន្លឿនច្បាប់មួយចំនួនទៀត បង្កកទ្រព្យសម្បត្តិមនុស្សមួយចំនួនទៀតដែលពួកគេយល់ថា បានចូលរួមបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
សំនួរត្រង់ថា តើចលាចលនៅវេណេស៊ុយអេឡាពេលនេះ បានគំរាមកំហែងដល់កម្ពុជាដែរឬទេ ?
ក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយ បង្ហាញការយល់ឃើញផ្សេងៗគ្នាចំពោះបញ្ហានេះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា វិភាគថា បញ្ហានៅវេណេស៊ុយអេឡាដែលជំរុញឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកនាំមុខគេលូកដៃចូលជ្រៅទៅក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងនោះ លោកថា មានចំណុចខ្លះដូចកម្ពុជា តែចំណុចខ្លះទៀតមិនដូចស្ថានការណ៍នៅកម្ពុជាទេ។
ប៉ុន្តែ លោកវិភាគថា កម្ពុជាអាចនឹងមានវាសនាដូចវេណេស៊ុយអេឡាដែរ បើរដ្ឋាភិបាលមិនស្តារប្រជាធិបតេយ្យទាន់ពេល ដូចដែលសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក ទុលពេលឲ្យនោះ។
លោកថា៖ «យើងថា វាអាច [វិធានការ] នឹងឈានមកជាបន្តបន្ទាប់ គឺ EBA [របស់សហភាពអឺរ៉ុប] ហើយ GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិក នឹងមកតាមក្រោយ ហើយវាឈានដល់ដំណាក់កាលហ្នឹង។ ប៉ុន្តែ បើគេព្យួរហើយ យើងអត់មានប្រែប្រួលទេ ខ្ញុំគិតថា គេអាចបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិឥស្សរជនមួយចំនួនទៀត»។
អ្នកឯកទេសនយោបាយ និងជាប្រធានរាជ្យបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច វិភាគថា ភាពចលាចលនៅវេណេស៊ុយអេឡា មិនឆ្លុះបញ្ជាំងពីស្ថានការណ៍នយោយនៅកម្ពុជាទេ ហើយថា ក៏គ្មានឥទ្ធិពលអ្វីគំរាមកំហែងដល់កម្ពុជាដែរ បើទោះបីប្រទេសទាំងពីរនេះ រៀបចំការបោះឆ្នោតទាំងគ្មានវត្តមានគណបក្សប្រឆាំងចូលរួមដូចគ្នាក៏ដោយ។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច មានប្រសាសន៍ថា ភាពចលាចលនៅវេណេស៊ុយឡេ កត្តាសំខាន់មួយកើតចេញពីមេដឹកនាំប្រទេសធ្វើសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ លោកថា ចំណែកនៅកម្ពុជាវិញ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅរក្សាបានកជាង ៧ភាគរយ។
លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច វិភាគទៀតថា ភាពខុសគ្នាមួយទៀត ការបោះឆ្នោតនៅវេណេស៊ុយអេឡា ពលរដ្ឋចេញទៅបោះឆ្នោតមានតែជាង ៤០ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែ នៅកម្ពុជាវិញ ពលរដ្ឋចេញទៅបោះឆ្នោតដល់ទៅជាង ៨៣ភាគរយឯណោះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយរបស់បក្សកាន់អំណាចរូបនេះ វិភាគទៀតថា ការដែលអាមេរិកលូកដៃទៅប្រទេសវេណេស៊ុយអេឡា មិនមែនជាដើមចមចេញពីការបោះឆ្នោតគ្មានវត្តមានគណបក្សប្រឆាំងចូលរួមទេ លោកថា មកពីទំនាស់ផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរវាងអាមេរិក និងរុស្សី។
លោកថា៖ «អាហ្នឹងជារឿងសេដ្ឋកិច្ចទេ។រឿងប្រេងដែល រ៉ុស្ស៊ី ទៅវិនិយោគធំ ចង់លុបអាមេរិក អញ្ចឹងទៅអាមេរិកចង់គ្រប់គ្រងប្រេងនៅវេណេស៊ុយអេឡា ។អញ្ចឹងហើយបានធ្វើឲ្យមានសង្គ្រាម។អញ្ចឹងកម្ពុជាគ្មានផលប្រយោជន៍ទេ ផលប្រយោជន៍អាមេរិកមានតែកូកាកូឡា ហើយនឹងហាមបាគ័រហ្នឹង»។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក បណ្ឌិត មាស នី យល់ឃើញថា ថ្វីត្បិតតែពេលនេះ កម្ពុជាមិនមែនជាគោលសម្រាប់ឲ្យសហរដ្ឋអាមេរិកចាប់យកជាផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចក៏ដោយ ប៉ុន្តែ លោកថា បើគេវិភាគភូមិសាស្ត្រនយោបាយ កម្ពុជាជាទីតាំងច្បាមយករបស់អាមេរិក និងចិន ។
លោក មាស នី ព្រមានថា បរិបទពិភពលោកបែបនេះ បើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើឲ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សកាន់តែបន្តធ្លាក់ចុះទៀតនោះ ពេលនោះ ជាឱកាសហក់ចូលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ធ្វើឲ្យកម្ពុជាអាចមានវាសនាមិនខុសពីវេណេស៊ុយអេឡានោះទេ។
លោក មាស នី មានប្រសាសន៍ថា៖ «បើយើងវិភាគពីភូមិសាស្ត្រនយោបាយវិញ វាហាក់ដូចជាកម្ពុជាយើងហ្នឹងកំពុងតែរំកិលខ្លួនទៅរកមាត់ជ្រោះនៃសង្គ្រាមត្រជាក់មុនគេមុនឯងនៅក្នុងតំបន់ ហើយស្រដៀងគ្នាទៅនឹងអ្វីដែលបានកើតឡើងនៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ៦០»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ វិភាគថា ចំណាត់ការរបស់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក រួមទាំងប្រទេសមួយចំនួនទៀត ទៅលើមេដឹកនាំនៅវេណេស៊ុយអេឡា ជាសារបង្ហាញថា ប្លុកលោកសេរីនឹងមិនទុកឲ្យកម្ពុជាវិលទៅរករបបដឹកនាំបែបកុម្មុយនីស្តិដូចពីអតីតកាលនោះទេ លោកថា ហើយឥទ្ធិពលនេះនឹងមកដល់កម្ពុជាដោយថា បើមានមេដឹកនាំណាមួយក្លាហាន ដូចមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនៅវេណេស៊ុយអេឡា ហ៊ានប្រកាសចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីបណ្តោះអាសន្ន ខណៈប្រទេសរបស់ខ្លួនកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាជាច្រើននោះ។
លោក គឹម សុខ បន្ថែមថា៖ «កុំថាឡើយនៅវេណេស៊ុយអេឡា ខ្ញុំគិតថា សូម្បីតែនៅកម្ពុជានឹងមានវិធានការជាហូរហែរពីសហគមន៍អន្តរជាតិដែរ ហើយមេរៀនដែលគាំទ្រពីសហគន៍អន្តរជាតិនៅប្រទេសវេណេស៊ុយអេឡានេះ គឺជាកម្លាំងស្មារតីលើកទឹកចិត្តពលរដ្ឋខ្មែរធំណាស់ ឲ្យនៅតែរឹងមាំក្នុងសេចក្តីសង្ឃឹមនាំការផ្លាស់ប្តួរនៅប្រទេសកម្ពុជា»។
អ្នកជំនាញផ្នែកគោលនយោបាយ និងកិច្ចការពិភពលោកនៅមហាវិទ្យាល័យ Occidental សហរដ្ឋអាមេរិក លោក អ៊ា សុផល មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាគួរតែសិក្សាពីអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅប្រទេសវេណេស៊ុយអេឡា នៅពេលរដ្ឋាភិបាលមួយកើតចេញពីការបោះឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវ និងបានរំលោភសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋខ្លួនឯង។
អ្នកជំនាញគោលនយោបាយកិច្ចការពិភពលោករូបនេះ វិភាគថា ជោគវាសនាកម្ពុជា អាចដូចនឹងប្រទេសវេណេស៊ុយអេឡាដែរ ប្រសិនបើកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធដែលផ្ដល់ដោយសហភាពអឺរ៉ុប និងក្នុងករណីស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជា នៅតែវិវត្តទៅមុខដូចវេណេស៊ុយអេឡានោះTop of Form៕Bottom of Form
