ជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ ហៅ កូវីដ១៩ បានសម្លាប់មនុស្សជាង ១១ម៉ឺនាក់ និងឆ្លងដល់មនុស្សជាង ២លាននាក់ គិតត្រឹមថ្ងៃពុធនេះ ក្រោយពីវាបានផ្ទុះឡើងនៅទីក្រុងវូហាន ប្រទេសចិន កាលពីជាង ៤ខែមុន។
ឥទ្ធិពលនៃកូវីដ១៩ វាមិនត្រឹមតែវាយលុកទៅលើប្រទេសក្រីក្រមានប្រព័ន្ធសុខាភិបាលទន់ខ្សោយទេ សូម្បីប្រទេសមហាអំណាច រួមទាំងប្រទេសមានប្រព័ន្ធសុខាភិបាលខ្លាំង វាក៏បានវាយលុកចូលដែរ ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក ចិន បារាំង ជប៉ុន និងសង្ហបូរី ជាដើម ។
ចាប់ពីខែមករាមក រហូតដល់ថ្ងៃពុធ ខែមេសានេះ ក្រសួងសុខាភិបាលកម្ពុជា បានរកឃើញអ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ មានសរុប ១២២នាក់។ ក្នុងនោះ ៩៦នាក់ ឬស្មើនឹង ៧៨,៦៩% ត្រូវគ្រូពេទ្យព្យាបាលជា និង ២៦នាក់ កំពុងសម្រាកព្យាបាលបន្ត តែមិនទាន់មានករណីស្លាប់ដូចបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនលើពិភពលោកដែលមេរោគនេះកំពុងតែវាយលុកនោះទេ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល លោក ម៉ម ប៊ុនហេង កាលពីថ្ងៃចន្ទ បានអំពាវនាវថ្មីទៀត ឱ្យប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមទប់ស្កាត់ជំងឺដ៏កាចសាហាវនេះ តាមរយៈអនាម័យលាងដៃនឹងសាប៊ូ ឬអាល់កុល ជែល និងកាត់បន្ថយការជួបជុំគ្នាជាដើម នូវអ្វីដែលរដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះថា ដើម្បីទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលទ្រង់ទ្រាយធំក្នុងសហគមន៍។
ការក្រើនរំឭកថ្មីទៀតរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលនេះ ចំពេលដែលក្រសួងប្រកាសថា ករណីរកឃើញអ្នកផ្ទុកថ្មី ជាសញ្ញាលេចឡើងនៃការឆ្លងតាមសហគមន៍ក្នុងទ្រង់ទ្រាយតូចនៅរាជធានីភ្នំពេញ បើប៉ុន្មានថ្ងៃទៀត មន្ត្រីជំនាញរកមិនឃើញប្រភពចម្លងច្បាស់លាស់នោះ។
លោកថា៖ «ក្រសួងសុខាភិបាលសូមកត់សម្គាល់ថា ការរកឃើញអ្នកមានមេរោគវីរុសកូវីដ១៩ នៅរាជធានីភ្នំពេញ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ នឹងអាចឈានចូលដល់ការចម្លងក្នុងសហគមន៍ក្នុងទ្រង់ទ្រាយតូច ប្រសិនប្រើក្រុមការងារស្រាវជ្រាវបន្ត អាចរកឃើញថា មិនមានប្រភពនៃការចម្លងមេរោគកូវីដ១៩ ច្បាស់លាស់»។
លោក ម៉ម ប៊ុនហេង អះអាងថា ក្រុមការងារដែលមានតំណាងអង្គការសុខភាពពិភពលោក និងមន្ត្រីជំនាញពីសហរដ្ឋអាមេរិកផងនោះ នឹងបន្តស្រាវជ្រាវយ៉ាងសកម្មស្វែងរកអ្នកមានហានិភ័យខ្ពស់ និងហានិភ័យទាប ដើម្បីចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ការចម្លងចូលសហគមន៍ក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ។
សំណួរត្រង់ថា ហេតុអ្វីពលរដ្ឋត្រូវយល់ដឹងពីជំងឺរលាកផ្លូវដង្ហើមធ្ងន់ធ្ងរ កូវីដ១៩ នេះ?
អ្នកដែលកើតជំងឺនេះ ត្រូវដាក់ឱ្យនៅដាច់ដោយឡែកពីគេអំឡុងពេលព្យាបាល ពោលគឺគ្មានអ្នកនៅកំដរឡើយ សូម្បីមនុស្សជាទីស្រឡាញ់ ក៏មិនឱ្យទៅជិតដែរ ព្រោះមេរោគនេះឆ្លងពីមនុស្សទៅមនុស្ស។
ករណីមិនអាចសង្គ្រោះបានរហូតស្លាប់ សពអ្នកជំងឺមិនត្រូវអនុញ្ញាតិឱ្យក្រុមគ្រួសារយកទៅធ្វើបុណ្យនៅស្រុកកំណើតតាមប្រពៃណីទេ សពត្រូវរុំនឹងកៅស៊ូច្រើនជាន់ យកទៅកប់ ឬបូជាភ្លាមៗ តាមការចង្អុលបង្ហាញរបស់មន្ត្រីជំនាញ។
លោក ម៉ម ប៊ុនហេង ព្រមានពីខ្វះលទ្ធភាពជួយសង្គ្រោះអ្នកជំងឺកូវីដ បើពលរដ្ឋមិនប្តូរឥរិយាបថ នៅតែប្រឆាំងនឹងវិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាល និងសេចក្តីណែនាំរបស់ក្រសួង។
លោកថា៖ «យើងនឹងឈានដល់ការឆ្លងដល់សហគមន៍ ហើយក៏ឈានដល់ទីបញ្ចប់ ឬឈានទៅដល់ក្តីវិនាសរបស់យើង គឺការស្លាប់។ ព្រោះកាលណាវាច្រើនហួស ការគ្រប់គ្រងខាងផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្ររបស់យើង ក៏ជួបការលំបាកដែរ»។
រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសបិទក្លឹបកម្សាន្ត កាស៊ីណូ ការធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ពីខេត្តមួយទៅខេត្តមួយ និងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំផងដែរ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលនៃកូវីដ១៩។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ កាលពីសប្តាហ៍មុន បានផ្ញើសារបែបក្រើនរំឭកដែរថា ការជួយសង្គ្រោះនឹងទប់ទល់លែងឈ្នះ បើកម្ពុជាមានអ្នកឆ្លងដល់ម៉ឺននាក់ដូចបណ្តាប្រទេសមួយចំនួននោះ។
រដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះបន្តថា៖ «មកដល់បច្ចុប្បន្ន យើងមានជោគជ័យព្រោះអ្នកឆ្លងរោគមានតិច បើសិនជាការឆ្លងរោគឡើងដល់ម៉ឺនដូចប្រទេសគេ សម្ភារយើងទ្រោលមិនរួចទេ ពេទ្យយើងក៏មិនមែនម៉ាស៊ីនធ្វើការ ២៤ម៉ោងដែរ ហើយឈឺមិនមានអ្នកកំដរទេ! ថែខ្លួនយើង គឺថែគ្រួសារយើង ថែសហគមន៍យើង! កុំភ្លេចថា កើតអេដស៍នៅដើរហើរបាន កូវីដ១៩ គឺគេឃាំងឱ្យនៅមួយកន្លែងម្នាក់ឯងហើយ»។
ប្រធានសមាគមគ្រូពេទ្យគុណធម៌កម្ពុជា លោក អ៊ូច វុទ្ធី មានប្រសាសន៍ថា ជំងឺកូវីដ១៩ វាចម្លងលឿនពីមនុស្សម្នាក់ទៅ១០នាក់ និងពី១០នាក់ទៅមនុស្សច្រើនទៀត។
វេជ្ជបណ្ឌិតរូបនេះ ពន្យល់ទៀតថា ជំងឺកូវីដ ពេលវាឆ្លង វាបំផ្លាញប្រព័ន្ធការពាររាង្គកាយ ដូចជា លំពែង សួត និងស្រោមខួរ ជាដើម។ លោកថា បើព្យាបាលជា កូវីដ១៩នេះ វាបន្សល់ទុកនូវសុខភាពទ្រុឌទ្រោម ប្រៀបដូចមនុស្សផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ។
លោកថា៖ «យើងរស់បានដោយសារប្រព័ន្ធការពារខ្លួន ដល់មេរោគហ្នឹងចូលទៅ វាបំផ្លាញប្រព័ន្ធការពារ ដូចអ្នកដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍អីចឹង»។
អង្គការសុខភាពពិភពលោក WHO ធ្លាប់បង្ហាញការព្រួយបារម្ភថា ប្រទេសមានប្រព័ន្ធសុខាភិបាលទន់ខ្សោយ ឬប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ នឹងរងផលប៉ះពាល់ជាងគេ បើគ្មានវិធានការបង្ការទប់ស្កាត់ជាមុន។
ដោយឡែក ប្រធានអង្គការសុខភាពពិភពលោកនៅកម្ពុជា លោកស្រី លី អៃឡាន (Li Ailan) ក្នុងសន្និសីទនៅថ្ងៃចន្ទ បានឱ្យដឹងតាមរយៈអ្នកបកប្រែថា បញ្ហាខ្វះមន្ត្រីជំនាញ ខ្វះសម្ភារ រួមទាំងខ្វះសមត្ថភាពគ្រប់គ្រង គឺជាបញ្ហាប្រឈម និងជាក្តីបារម្ភខ្លាំងសម្រាប់កម្ពុជា ប្រសិនបើការឆ្លងរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ មានកាន់តែច្រើន។
លោកស្រីបន្តតាមរយៈអ្នកបកប្រែថា៖ «អីចឹងហើយបានយើងធ្វើកិច្ចការងារអន្តរាគមន៍ចាប់តាំងពីជំងឺចាប់ផ្តើមដំបូងហ្នឹង គឺយើងចាប់ផ្តើមខ្ទប់វាកុំឱ្យរីករាលដាលខ្លាំង»។
តាមគេហទំព័រ Worldometer គិតត្រឹមថ្ងៃពុធនេះ កូវីដ១៩ បានឆ្លងទៅមនុស្សជាង ២លាន់នាក់ និងសម្លាប់មនុស្សជាង ១២ម៉ឺននាក់ លើពិភពលោក ។
ក្នុងនោះ អ្នកស្លាប់នាំមុខគេដោយសហរដ្ឋអាមេរិកស្លាប់ ២ម៉ឺន ៦ពាន់នាក់ជាង តាមពីក្រោយដោយអ៊ីតាលី អ្នកស្លាប់មាន ២ម៉ឺន ១ពាន់នាក់ជាង បារាំង ១ម៉ឺន ៥ពាន់ជាង និងអង់គ្លេស ១ម៉ឺន ២ពាន់នាក់ជាង។
វេជ្ជបណ្ឌិត អ៊ូច វុទ្ធី ក្រើនរំឭកថា វាមានសារសំខាន់ណាស់ដែលពលរដ្ឋម្នាក់ៗស្វែងយល់ និងចូលរួមទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ១៩នេះ ដើម្បីកុំឱ្យប្រទេសធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរដូចប្រទេសមួយចំនួន ដោយសារខ្វះលទ្ធភាពដោះស្រាយ ដឹកសពទៅទម្លាក់ចោល ។
លោកថា៖ «តិចអីចឹង រដ្ឋយើងអាចនៅជួយបាន តែបើសិនរាលដាលច្រើន រដ្ឋយើងមិនអាចជួយបានទេ ដូចនៅប្រទេសអ៊ីតាលី ឥឡូវដឹកទាំងឡានយកទៅចាក់សពចូលគ្នា។ ពីមុនធ្វើក្តារមឈូសត្រឹមត្រូវ ដល់ពេលច្រើន ពេលទប់អត់ឈ្នះ អាហ្នឹងដោយសារអី ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋមើលងាយមេរោគហ្នឹង ព្រោះមេរោគហ្នឹងមើលមិនឃើញទេ វានៅពេញតែខ្យល់អាកាសទាំងអស់»៕
