ក្រុមអង្គការសមាគម អំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យធ្វើវិសោធនកម្មបន្ទាន់ ចំពោះច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ន ដោយមានការចូលរួមពីអ្នកជំនាញអន្តរជាតិ ដោយថា ដើម្បីបញ្ចៀសការគំរាមកំហែង «យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់សិទ្ធិមនុស្ស» ធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមចុះផ្សាយនៅថ្ងៃពុធម្សិលមិញ បណ្ដុំអង្គការសមាគម ៦៥ស្ថាប័ន បានលើកឡើងថា ច្បាប់ដែលរដ្ឋាភិបាលប្រកាសចូលជាធរមានថ្មីៗនេះ តាក់តែងឡើងដោយមិនមានការពិគ្រោះគ្រប់គ្រាន់ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធទេ។
ពួកគេថា ខ្លឹមសារច្បាប់នេះ ត្រង់មាត្រា៥ មាត្រា៧ មាត្រា៨ និងមាត្រា៩ បានដាក់កំហិតសេរីភាពមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្មានដែនកំណត់ និងបំពានមាត្រា៨៦ និង១០២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ក្រុងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ចាត់ទុកថា បទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌវិញ ច្បាប់នេះបានតម្រង់គោលដៅទៅលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស សង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ក៏ដូចប្រជាពលរដ្ឋទូទៅមានសភាពធ្ងន់ធ្ងរ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ដែលមានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អង្គការលីកាដូ និងសមាគមមួយចំនួនទៀត បានកត់សម្គាល់ថា បើទោះបីរដ្ឋាភិបាលថ្លែងថា ច្បាប់នេះស្របតាមមាត្រា២២ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងមាត្រា៤ នៃកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិក៏ដោយ ប៉ុន្តែ ថា ច្បាប់នេះមិនមានចែងអំពីបទប្បញ្ញត្តិណាមួយ ដើម្បីអនុវត្តវិធាននេះទេ។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលទាំងនោះ អំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាល ឱ្យពិគ្រោះយោបល់ជាបន្ទាន់ឡើងវិញជាមួយអ្នកពាក់ព័ន្ធ រួមទាំងការិយាល័យឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស ព្រមទាំងធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះ ដើម្បីធានាថា ច្បាប់នេះគោរពកាតព្វកិច្ចសិទ្ធិមនុស្សរបស់កម្ពុជា។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន បានច្រានចោលការលើកឡើងនេះ ដោយថា បណ្តុំអង្គការទាំងនោះ ហាក់មិនទាន់យល់ច្បាស់ពីខ្លឹមសារច្បាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសក្នុងភាពអាសន្ននេះនៅឡើយ។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះ អះអាងទៀតថា បញ្ញត្តិក្នុងច្បាប់គ្រាអាសន្ន ថ្វីត្បិតមានចរិតរឹតត្បិតសេរីភាពមែន ប៉ុន្តែ លោកថា តបតាមបទដ្ឋានសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិ រួមទាំងសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស កតិកាសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ ជាដើម។
លោក ជិន ម៉ាលីន៖ «វិធានការដែលកំណត់នៅក្នុងច្បាប់របស់កម្ពុជា មិនមែនជាវិធានការដែលរដ្ឋាភិបាលអាចប្រើបានខុសដែនកំណត់ដូចពួកគាត់យល់ខុសនោះទេ គឺមានយន្តការនៃការតាមដានត្រួតពិនិត្យ មានលក្ខខណ្ឌច្បាស់លាស់នៃការដាក់ចេញវិធានការ រួមទាំងមានការទទួលខុសត្រូវសម្រាប់មន្ត្រីដែលអនុវត្តវិធាននោះផង»។
អ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់នៅអង្គការសង្គមស៊ីវិល លោកមេធាវី សុក សំអឿន និយាយថា ការដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្ន សិទ្ធមួយចំនួនត្រូវបានដកហូត។ ប៉ុន្តែ លោកថា ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យគេមិនធ្វើច្បាប់ទូលាយក្នុងការប្រើប្រាស់កងទ័ពដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហាផ្ទៃក្នុងទេ។
មេធាវីរូបនេះ បង្ហាញការយល់ឃើញថា ច្បាប់ដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្នដែលកំពុងចូលជាធរមាន គួរចែងលម្អិតជាងនេះ ពីការអនុញ្ញាតិឱ្យរដ្ឋាភិបាលប្រើប្រាស់កងទ័ព ដើម្បីចៀសវាងអនុវត្តផ្ទុយពីប្រទេសដែលប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកថា៖ «ក្នុងករណីហ្នឹង ក៏វាពាក់ព័ន្ធទៅនឹងការប្រើប្រាស់កងទ័ពដែរ ព្រោះធម្មតា ដើម្បីឱ្យមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរឹងមាំ យើងមិនចេះតែប្រើកងទ័ពឱ្យជួយកិច្ចការផ្ទៃក្នុងទេ ព្រោះយើងមានប៉ូលិសហើយ ព្រោះប៉ូលិសគេយល់ច្បាប់ច្រើន បើខាងកងទ័ពរៀនតែប្រយុទ្ធហ្នឹង មានប្រើច្បាប់ណា?»
ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងប្រទេសជាតិក្នុងស្ថានភាពអាសន្ន ត្រូវប្រមុខរដ្ឋស្តីទី លោក សាយ ឈុំ ចុះហត្ថលេខាដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងស្ថានភាពប្រញាប់ កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមេសាឆ្នាំនេះ។ ច្បាប់នេះមាន ៥ជំពូក និង ១២មាត្រា ។
មាត្រា ៥ នៃច្បាប់នេះ រដ្ឋាភិបាលអាចកម្រិតសិទ្ធិការធ្វើដំណើរ ការជួបជុំ សកម្មភាពការងារ មុខរបរ ដកហូតការគ្រប់គ្រង ការចាត់ចែងទ្រព្យសម្បត្តិ និងគ្រប់គ្រងមធ្យោបាយព័ត៌មានជាដើម។
ទោសប្បញ្ញត្តិវិញ អ្នកប្រឆាំងនឹងវិធានការនេះ អាចជាប់ពន្ធនាគារពី ១ឆ្នាំ ដល់ ១០ឆ្នាំ តាមស្ថានទម្ងន់ទោស ពិន័យជាប្រាក់ចន្លោះពី ១លាន ដល់ ១០០លានរៀល ករណីរកឃើញថា បានបង្កឱ្យមានចលាចលសង្គម និងសន្តិសុខជាតិ។
អ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ លោកស្រី រ៉ូណា ស្មីត តាមសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចុះថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា បានចាត់ទុក «ច្បាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសស្ថិតក្នុងភាពអាសន្ននេះ រំលោភសិទ្ធឯកជន រឹតត្បិតការបញ្ចេញមតិដោយសេរី និងធ្វើឱ្យការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធីក្លាយជាបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ» និងថា ជាឧបសគ្គបង្កគ្រោះថា្នក់ដល់សិទ្ធិមនុស្ស៕
