ក្រុមគ្រួសារមន្ត្រីអតីតបក្សប្រឆាំង បានស្នើទៅសហគមន៍អឺរ៉ុបឱ្យជួយអន្តរាគមន៍ទៅអាជ្ញាធរកម្ពុជាទម្លាក់បទចោទទៅលើស្វាមីរបស់ពួកគេចំនួន ១៥នាក់ និងដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពវិញ ដោយថា អ្នកទាំងនោះមិនបានធ្វើខុសដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។
សកម្មជនអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន ១៥នាក់ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ឃុំខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ និងដាក់ឃុំនៅពន្ធនាគារព្រៃស ក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទរួមគំនិតក្បត់ និងញុះញង់ នៅដើមឆ្នាំ២០២០នេះ។
វ័យ ៤៩ឆ្នាំ អ្នកស្រី អ៊ុក ចាន់ធី ជាភរិយារបស់លោក យឹម សារ៉េត ដែលជាជំទប់ទី១ឃុំចាន់ត្រីរបស់អតីតបក្សប្រឆាំង នៅស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង បានថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាននៅកន្លែងប្រមូលផ្ដុំដាក់ញត្តិទៅការិយាល័យតំណាងសហភាពអឺរ៉ុបនៅកម្ពុជាថា ស្វាមីរបស់គាត់ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ក្រោមការចោទប្រកាន់ថា រួមគំនិតក្បត់។
អ្នកស្រីបន្តថា មុននឹងយកញត្តិដាក់ទៅសហគមន៍អឺរ៉ុបនៅព្រឹកនេះ ពួកគេប្រហែល ៥នាក់ បាននាំគ្នាជួបជុំនៅមុខសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ស្រែកទាមទារឱ្យតុលាការដោះលែងស្វាមីពួកគាត់ឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ។
ក្រោយពីជួបជុំគ្នាភ្លាមៗនោះ អ្នកស្រី ចាន់ធី បាននាំគ្នាយកញត្តិមួយដាក់ទៅសហគមន៍អឺរ៉ុប ដើម្បីទាមទារឱ្យស្ថាប័នអន្តរជាតិជួយអន្តរាគមន៍ទៅតុលាការដោះលែងស្វាមីរបស់គាត់ និងសកម្មជនចំនួន ១៤នាក់ផ្សេងទៀតឱ្យមានសេរីភាពវិញ ដោយថា ពួកគេមិនបានប្រព្រឹត្តខុសដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។
អ្នកស្រី អ៊ុក ចាន់ធី អះអាងថា៖ «ប្តីខ្ញុំតាំងពីគេរំលាយបក្សមក គាត់មិនដែលទៅជួបជុំញាតិនៅស្រុក នៅភូមិអ្វីទេ។ គាត់ចេញពីភូមិមកយូរហើយតាំងពីគេរំលាយបក្សភ្លាម។ គាត់មកនៅភ្នំពេញ គាត់ទៅធ្វើការសំណង់រាល់ថ្ងៃ ហើយគេចាប់គាត់ដល់ការដ្ឋានសំណង់ ហើយគាត់ធ្វើសំណង់។ មកសហគមន៍អឺរ៉ុបឱ្យជួយធ្វើម៉េចឱ្យតុលាការទម្លាក់បទចោទប្រកាន់លើគាត់ ហើយសុំដោះលែងគាត់ និងអ្នកទាំង ១៥រូបវិញទាំងអស់គ្នា»។
ដើរចេញពីការិយាល័យសហគមន៍អឺរ៉ុប អ្នកស្រី ព្រំ ចន្ថា ដែលជាភរិយាលោក កាក់ គន្ធា សមាជិកក្រុមប្រឹក្សារាជធានីភ្នំពេញរបស់អតីតបក្សប្រឆាំង បានថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា ស្វាមីគាត់ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែឧសភាក្នុងឆ្នាំនេះ។ ក្រោយពីចាប់ខ្លួន សមត្ថកិច្ចបានបញ្ជូនស្វាមីគាត់ទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារព្រៃស។
អ្នកស្រីប្រាប់ថា អ្នកស្រី និងស្ត្រីដទៃទៀត ស្នើទៅសហគមន៍អឺរ៉ុបឱ្យជួយអន្តរាគមន៍ទៅតុលាការដោះលែងស្វាមីគាត់ឱ្យមានសេរីភាពវិញ ខណៈបច្ចុប្បន្ននេះ ពួកគាត់ជួបបញ្ហាប្រឈមច្រើនក្នុងជីវភាពគ្រួសារ។
អ្នកស្រី ព្រំ ចន្ថា និយាយថា៖ «ពួកខ្ញុំមានការលំបាកណាស់នៅពេលចាប់ពួកគាត់ទៅ គាត់ជាបង្គោលគ្រួសារ និយាយទៅគាត់រ៉ាប់រងទាំងអស់នៅក្នុងគ្រួសារ។ នៅពេលអត់គាត់ទៅ គឺអ្វីៗអត់ទាំងអស់។ សំខាន់ឱ្យគេដោះលែងទាំង ១៥គ្រួសារហ្នឹង»។
អ្នកស្រី ចន្ថា អះអាងថា ក្រោយពីទទួលញត្តិហើយ មន្ត្រីសហគមន៍អឺរ៉ុបបានប្រាប់ថា សហគមន៍អឺរ៉ុបនឹងពិនិត្យមើលរឿងនេះនាពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
ចំណែក អ្នកស្រី សេង ចាន់ថន ដែលអះអាងថា ជាភរិយារបស់អតីតក្រុមប្រឹក្សាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅខេត្តកំពង់ធំ លោក ស៊ុន ធន់ ដែលត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួននៅផ្ទះរបស់លោកស្ថិតនៅភូមិថ្មី ឃុំទ្រាល ស្រុកតាំងគោក ខេត្តកំពង់ធំ កាលពីថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២០។ អ្នកស្រីថា សមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនស្វាមីគាត់ទាំងអយុត្តិធម៌ ដោយស្វាមីអ្នកស្រីមិនបានប្រព្រឹត្តខុសដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ។
អ្នកស្រី ព្រមានថា បើតុលាការមិនទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ និងដោះលែងស្វាមីគាត់ឱ្យមានសេរីភាពវិញទេ ពួកគេនឹងនាំគ្នាតវ៉ារហូតមានដំណោះស្រាយ។
អ្នកស្រី សេង ចាន់ថន និយាយថា៖ «បើសិននៅមិនមានដំណោះស្រាយទៀត ពួកខ្ញុំនឹងធ្វើបន្តទៀត នឹងមកលើកបដា ឬក៏ដាក់ញត្តិនៅតាមស្ថានទូតផ្សេងៗបន្តទៀត ដើម្បីឱ្យសហគមន៍[អន្តរជាតិ]នៅខាងក្រៅជួយដឹងឮ ហើយជួយជំរុញឱ្យតុលាការខ្មែរជួយរកយុត្តិធម៌ឱ្យបានត្រឹមត្រូវចំពោះពួកគាត់ទាំងអស់គ្នា»។
វីអូឌីមិនអាចសុំបំភ្លឺពីអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក សួស វិទ្យារ៉ាន់ឌី និងលោក អ៊ី រិន្ទ បានទេនៅថ្ងៃនេះ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមគ្រួសាររបស់អតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំងទៅសុំសហគមន៍អឺរ៉ុបជួយរកដំណោះស្រាយ ជាសិទ្ធិរបស់ពួកគេ ប៉ុន្តែ លោកថា សហគមន៍អឺរ៉ុបមិនអាចជួយរកដំណោះស្រាយបញ្ហានេះជូនជនជាប់ឃុំទាំងនោះបានទេ ព្រោះអ្នកទាំងនោះ បានប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ ត្រូវដោះស្រាយតាមផ្លូវច្បាប់។
លោក ជិន ម៉ាលីន ប្រាប់ថា៖ «ជាវិធានការច្បាប់ មានតែមួយទេ គឺការចូលរួមក្នុងដំណើរការនីតិវិធីតុលាការ ហើយការពារខ្លួន ដើម្បីបញ្ជាក់ថា ខ្លួនគ្មានពិរុទ្ធដូចការចោទ មានតែមួយហ្នឹងជាគោលការណ៍ច្បាប់ ហើយបើគាត់ចង់ធ្វើអ្វីផ្សេងទៀត វាជាសិទ្ធិរបស់គាត់ តែវាមិនមានឥទ្ធិពលដំណើរការនីតិវិធីរបស់តុលាការនោះទេ»។
មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៅសមាគមអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា ដែលចុះតាមដានករណីនេះ និយាយថា ការចាប់ខ្លួនសកម្មជនអតីតបក្សប្រឆាំងទាំង ១៥នាក់នោះ ជារឿងនយោបាយ។ ករណីនេះ លោកថា សញ្ញានៃការដោះលែងវិញ លុះត្រាតែបក្សកាន់អំណាចមានការចរចានយោបាយណាមួយ ទើបទទួលផលវិជ្ជមាន។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា ប្រាប់ថា៖ «គណបក្សកាន់អំណាចដែលលោកកំពុងកាន់កាប់ប្រទេសបច្ចុប្បន្ននេះ បើសិនជាគាត់មានឆន្ទៈក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយ បន្ធូរស្ថានភាពនយោបាយនៃស្ថានភាពតានតឹង ខ្ញុំគិតថាអាចធ្វើទៅបាន ដូចសហភាពអឺរ៉ុបធ្លាប់ថ្លែង កូនសោដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយមិនមែនរឿងសហភាពអឺរ៉ុបទេ គឺនៅក្នុង [ការសម្រេចរបស់] រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកម្ពុជា»។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ប្រាប់ថា អតីតសកម្មជនបក្សប្រឆាំងទាំង ១៥នាក់នោះ ជាប់ចោទរបស់តុលាការពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ដោយសារពួកគេគាំទ្រអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំងក្រៅច្បាប់។ ករណីនេះ លោកថា អន្តរជាតិមិនអាចជួយអន្តរាគមន៍ឱ្យពួកគេបាននៅក្រៅឃុំនោះទេ។
លោក សុខ ឥសាន មានប្រសាសន៍ថា៖ «ការធ្វើញត្តិដើម្បីសុំការអន្តរាគមន៍ពីជនបរទេស ជនបរទេសគ្មានសិទ្ធិគ្របដណ្តប់លើអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជានោះទេ។ គាត់យល់ខុសហើយ បើថាយកល្អទេ មានតែរកមេធាវីល្បីល្បាញឱ្យជួយដោះស្រាយតាមផ្លូវតុលាការ ហើយបន្ទាប់ពីចេញមក ឈប់ធ្វើសកម្មភាពនយោបាយឱ្យក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់ អត់មានបញ្ហាអ្វីទេ។ ប៉ុន្តែ បើចេញមកហើយ រួចហើយ ចេញមកធ្វើសកម្មភាពឱ្យក្រុមឧទ្ទាមក្រៅច្បាប់តទៅទៀត ជាប់គុកទៀត»។
គណបក្សសង្រ្គោះជាតិត្រូវបានតុលាការកំពូលសម្រេចរំលាយកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ និងបានហាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សនេះ ១១៨រូប មិនឱ្យធ្វើនយោបាយរយៈពេល ៥ឆ្នាំ។
ការរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ក្រោយពីចាប់ខ្លួនអតីតប្រធានបក្សនេះ លោក កឹម សុខា ដាក់ពន្ធនាគារប្រមាណ ៣ខែ ដោយចោទប្រកាន់ពីទោសក្បត់ជាតិ ខណៈសំណុំរឿងនេះនៅបន្តរហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន នៅមិនទាន់បញ្ចប់នោះទេ ហើយលោក កឹម សុខា ក៏មិនទាន់ត្រូវបានតុលាការប្រកាសថា មានទោស ឬគ្មានទោសនោះដែរ។
មេធាវីការពារក្ដីឱ្យអតីតសកម្មជន និងអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំង លោក សំ សុគង់ បានប្រាប់វីអូឌីកាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែមិថុនាថា គិតចាប់តាំងពីខែមករាដើមឆ្នាំនេះមក សកម្មជន និងអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំងចំនួន ១៤រូបហើយ ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួន និងត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា បានរួមគំនិតក្បត់ ឬការចោទប្រកាន់ពីបទញុះញង់ជាដើម៕
