សកម្មភាពនៃការធ្វើទារុណកម្មលក្ខណៈសាហាវនៅគុកទួលស្លែងក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម រួមទាំងការសម្លាប់ទារកដោយបោកជាមួយគល់ឈើ ដុតមនុស្សទាំងរស់ជាមួយសំបកកង់ឡាន ការរំលោភផ្លូវភេទលើអ្នកជាប់ឃុំទាំងដៃជើងជាប់ខ្នោះ និងធ្វើទារុណកម្មដោយកាត់ប្រដាប់ភេទជាដើម។ រឿងរ៉ាវទាំងនេះត្រូវបានលើកមកជជែកជាថ្មីទៀត ក្រោយអតីតមេគុកមួយនេះទទួលមរណភាព។
លោក កាំង ហ្គេចអ៊ាវ ហៅ ឌុច កាលពីពេលដែលលោកនៅមានជីវិត លោកធ្លាប់ទទួលស្គាល់ការធ្វើទារុណកម្មនិងការសម្លាប់ដោយភាពសាហាវមួយចំនួន ប៉ុន្តែលោកថា នៅពេលនោះ លោកមិនបានដឹងថា ថ្នាក់ក្រោមធ្វើហួសបទបញ្ជាទេ។ ចំពោះការចោទប្រកាន់ខ្លះទៀត លោកថា លោកមិនជឿទេ។
លោក កាំង ហ្គេចអ៊ាវ ធ្លាប់ទទួលស្គាល់ថា ការសម្លាប់កុមារនិងទារកដោយបោកជាមួយដើមឈើពិតជាមាន ប៉ុន្តែលោកមិនបានបញ្ជាទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ទោះជាលោកមិនបានបញ្ជានិងមិនបានដឹងនៅពេលនោះក៏ដោយ ប៉ុន្តែក្នុងនាមជាអ្នកគ្រប់គ្រងនៅកន្លែងនោះ លោកជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ។
លោក កាំង ហ្គេចអ៊ាវ៖ «រូបភាពឧក្រិដ្ឋដែលគេថាសម្លាប់ក្មេងដោយវ៉ៃក្បាលជាមួយគល់ឈើនោះ ខ្ញុំអត់ឃើញទេ ហើយជំនាន់នោះ ខ្ញុំក៏អត់ដឹងដែរ។ ប៉ុន្តែដល់ឮពាក្យហ្នឹងមក ខ្ញុំអាចទទួលយកបាន គឺពិតជាកូនចៅខ្ញុំជ្រើមធ្វើចឹងមែន។ ខ្ញុំទទួលរូបភាពហ្នឹង»។
លោក ឌុច បានទទួលមរណភាពកាលពីថ្ងៃទី២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០ ក្នុងអាយុ៧៧ឆ្នាំ ដោយជំងឺរលាកទងសួត។ មរណភាពលោក ឌុច អ្នកខ្លះសម្តែងការសោកស្តាយ ដោយថា ការស្លាប់របស់លោក ឌុច នេះបាននាំយកការពិតជាច្រើនទៅជាមួយ ដោយពុំបានលាតត្រដាងឱ្យអស់ពីហេតុការណ៍ឈឺឆាប់ជាប្រវត្តិសាស្ត្រនេះឱ្យកូនខ្មែរបានដឹង។
បើទោះជាថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់របស់ខ្មែរក្រហមដែលកំណត់ដោយសាលាក្តីខ្មែរក្រហមបានស្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ក៏ដោយ ប៉ុន្តែមេដឹកនាំផ្សេងក្នុងតួនាទីផ្សេងទៀតនិងប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅឆ្លងកាត់របបនេះក៏នៅមានជីវិតច្រើនដែរ។
សំនួរជាច្រើននៅតែបន្តឮរាប់សិបឆ្នាំមកហើយថា តើហេតុអ្វីខ្មែរសម្លាប់ខ្មែរដូចគ្នាសាហាវបែបនេះ? ហេតុអ្វីផលិតបានស្បៀងច្រើន មិនឱ្យហូបឆ្អែត? ជាដើម។ សំនួរទាំងអស់នេះ ជាញឹកញាប់ក៏ត្រូវដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីឬជាជនរងគ្រោះក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមបានសួរផ្ទាល់ទៅកាន់មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមនៅក្នុងសាលាក្តីខ្មែរក្រហម។
ចម្លើយពីមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមនៅក្នុងតុលាការកូនកាត់រវាងខ្មែរនិងអង្គការសហប្រជាជាតិនេះ គឺភាគច្រើនពួកគេថាមិនដឹងទេ ពួកគេមិនមានអំណាចក្នុងការបញ្ជាឬដឹកនាំឱ្យធ្វើអ្វីមួយក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមនោះទេ។
មេដឹកនាំដែលត្រូវកាត់ទោសក្រៅពី ឌុច រួមមានលោក ខៀវ សំផន លោក អៀង សារី លោក នួន ជា និងលោកស្រី អៀង ធីរិទ្ធិ។ ក្នុងចំណោមមេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ទាំង៥រូបនេះ នៅមានជីវិតតែលោក ខៀវ សំផន ម្នាក់គត់។
លោក ខៀវ សំផន ជាអតីតប្រមុខរដ្ឋនៅសម័យខ្មែរក្រហម ថ្លែងថា លោកមិនបានដឹងពីបទឧក្រិដ្ឋនានាក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម លោកទទួលខុសត្រូវតិចជាងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ទៅទៀត។
លោក ខៀវ សំផន៖ «ខ្ញុំយកឧទាហរណ៍ដូចជាលោក ហ៊ុន សែន ជាដើម។ លោក ហ៊ុន សែន តើលោកទទួលខុសត្រូវក្នុងសម័យខ្មែរក្រហមទេ? ហើយខ្ញុំវិញ រឹតតែមិនដូចលោក ហ៊ុន សែនទៅទៀត ខ្ញុំអត់ដឹងអីទាំងអស់»។
តាមរបាយការណ៍របស់សាលាក្តីខ្មែរក្រហមបង្ហាញថា ក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម ៣ឆ្នាំ ៨ខែ និង២០ថ្ងៃ បានសម្លាប់មនុស្សអស់ចន្លោះពី ១លាន៧សែន ទៅ ២លាន២សែននាក់។ ការសម្លាប់ទាំងនេះក្រោមរូបភាពបង្អត់អាហារ ទារុណកម្ម ការសម្លាប់ និងបង្ខំឱ្យធ្វើការងារហួសកម្លាំង។
ជុំវិញការឆ្លើយរបស់មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមដែលបញ្ជាក់ថា មិនបានដឹងពីការធ្វើបាបពលរដ្ឋនៅថ្នាក់ក្រោមនេះ អ្នកខ្លះចោទថា ជាការឆ្លើយមិនទទួលខុសត្រូវ អ្នកខ្លះទៀតថា បង្ហាញពីមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមគ្មានសមត្ថភាពក្នុងការតាមដានការងារមន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមជាដើម។
ចុះអ្វីជាមេរៀនសម្រាប់មេដឹកនាំក្រោយៗទៀត ដើម្បីកុំឱ្យជាន់ដានមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋរងការឈឺចាប់ ហើយពេលរបបខ្លួនដួលរលំត្រូវគេចាប់កាត់ទោសនោះ?
ជាអ្នកធ្លាប់រស់នៅឆ្លងកាត់សម័យខ្មែរក្រហម ហើយបច្ចុប្បន្នជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាល លោក ស ខេង ថ្លែងរំឭកប្រាប់មន្ត្រីរបស់លោកជាញឹកញាប់ឱ្យយកចិត្តទុកដាក់ពីបញ្ហាសុខទុក្ខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ កុំយកគំរូតាមខ្មែរក្រហម។
លោក ស ខេង៖ «ហើយបើធ្វើតាមរបៀប ប៉ុល ពត យើងដឹងទាំងអស់គ្នាហើយ គឺមិនខ្ចីស្តាប់ មិនខ្ចីរវល់ពីពលរដ្ឋ ហើយនាំគ្នាគិតតែពីកាប់សម្លាប់។ កាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋអត់ដឹងខ្យល់អី អត់មានកំហុស រហូតដល់កាប់សម្លាប់គ្នាឯង [ថ្នាក់ដឹកនាំ] ដឹកនាំកំពូលហ្នឹង។ ចឹងបានគេហៅថា កម្មរបស់គាត់ ទីបំផុតត្រូវដួលរលំ ហើយបែកបាក់ខ្ទេចខ្ទីគ្មានសេសសល់ទេ»។
លោក ស ខេង បញ្ជាក់ថា ដើម្បីកុំឱ្យមានការឈឺចាប់ពីប្រជាពលរដ្ឋឈានដល់ការងើបឡើងតស៊ូឈានដល់ការបែកបាក់ជាតិកើតជាសង្គ្រាមនោះ គឺត្រូវរៀបចំប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ឱ្យបានត្រឹមត្រូវល្អ។
លោក ស ខេង៖ «ការកសាងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ពីលើដល់ក្រោមគឺជាគ្រឹះដ៏សំខាន់ ដើម្បីឱ្យស្រុកទេសយើងមានស្ថិរភាព មានស្ថិរភាពយូរអង្វែង! ព្រោះពិសោធន៍លើសកលលោកនេះ វាអញ្ចឹង! មិនថាតែកម្ពុជាទេ អាឈ្លោះបាក់បែកគ្នាទៅជាសង្គ្រាមហ្នឹង វាមកពីអញ្ចឹង»។
លោក ស ខេង ក៏បានរំឭកមន្ត្រីការពារកុំឱ្យមានការគាបសង្កត់យកដីធ្លីរបស់ពលរដ្ឋ ហើយបើមានជម្លោះដីធ្លីកើតឡើង ត្រូវយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយផ្តល់យុត្តិធម៌ជូនពលរដ្ឋ។ លោកបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះពីការគាបសង្កត់រំលោភយកដីធ្លី ចេញតវ៉ារកយុត្តិធម៌ជារឿងត្រឹមត្រូវ។
ទាក់ទងជាមួយបញ្ហាយុត្តិធម៌នេះ លោក ស ខេង បញ្ជាក់ថា មិនមែនសំដៅតែរឿងជម្លោះប្តឹងផ្តល់នៅតុលាការនោះទេ លោកថា បញ្ហាពលរដ្ឋក្រីក្រ អត់ឃ្លាន ឬគ្រោះធម្មជាតិផ្សេងៗ ក៏លោកជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយ ដោយមិនប្រកាន់និន្នាការបក្សនយោបាយទេ គឺលោកហៅថា យុត្តិធម៌ក្នុងការរស់នៅក្នុងសង្គម។
តាមទស្សនៈលោក ស ខេង ការផ្តល់យុត្តិធម៌ឱ្យពលរដ្ឋរស់នៅបានសុខក្នុងសង្គម ជាគ្រឹះយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការកសាងសន្តិភាព គ្មានការងើបបះបោរ គ្មានការសងសឹកគ្នា។
ក្រោយសម័យខ្មែរក្រហមដួលរលំប្រមាណ៤០ឆ្នាំ ក្នុងរយៈពេលនេះ បើគិតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រគឺជាវេលាមួយមិនវែងនោះទេ គឺហាក់ដូចនៅថ្មីពេលដែលរំឭករឿងនេះឡើង។ ស្ថានភាពនៃខ្មែរក្រហម ក៏ដូចជាការអប់រំរបស់ព្រះពុទ្ធឬអ្នកប្រាជ្ញផ្សេងៗទៀតដែលបញ្ជាក់ថា មិនមានស្ថិតស្ថេរនោះទេរឿងរ៉ាវនៅលើផែនដីនេះ។
ខ្លឹមសារត្រង់ចំណុចនេះបញ្ជាក់ថា ថ្ងៃនេះអ្នកមានអំណាចអាចសម្លាប់ឬចាប់អ្នកណាឃុំខ្លួនក៏បាន ប៉ុន្តែថ្ងៃបន្ទាប់អ្នកអាចត្រូវគេសម្លាប់ឬចាប់ឃុំខ្លួនវិញ បើសិនជាក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អ្នកបន្សល់នូវការឈឺចាប់ច្រើន។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តែងតែរំឭកថា មូលហេតុដែលលោកប្រថុយឆ្លងកាត់ព្រំដែនទាំងប្រថុយគ្រោះថ្នាក់ដើម្បីពឹងវៀតណាមនោះ ក៏ដោយសារមិនអាចអត់ទ្រាំបានចំពោះសកម្មភាពថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរក្រហមកាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ។
ទាំងនេះសុទ្ធតែបង្ហាញថា មនុស្សដែលរងការឈឺឆាប់ ទោះមិនទាន់បង្ហាញសកម្មភាពក៏មានការរៀបចំផែនការក្នុងចិត្តដែរ ហើយនៅពេលដែលឱកាសមកដល់ នឹងអនុវត្តផែនការនោះ៕
