នាយករដ្ឋមន្ត្រី អតីមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំង និងគណបក្សនយោបាយមួយចំនួន អបអរខួប២៩ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដោយបានភ្ជាប់នូវទស្សនៈនិងសារផ្សេងគ្នា។
ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០នេះ គឺជាខួប២៩ឆ្នាំ (២៣ តុលា ១៩៩១ – ២៣ តុលា ២០២០) នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងនៅក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុក នៅថ្ងៃសុក្រនេះថា កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ភាគីទាំង៤ របស់កម្ពុជា រួមមាន រូបលោកផ្ទាល់ តំណាងឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា, ចលនាតស៊ូហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច តំណាងដោយ សម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ និងសម្តេចក្រុមព្រះ នរោត្តម រណប្ញទ្ឋិ, រណសិរ្សជាតិរំដោះប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ តំណាងដោយ លោក សឺន សាន និង ក្រុមចលនាកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ប៉ុលពត) តំណាងដោយ លោក ខៀវ សំផន បានឈានទៅចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពនៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង ក្រោមវត្តមានសាក្សីមកពី១៨ប្រទេស រួមទាំងអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ ដើម្បីបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ទោះបីមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីស ២៣ តុលា ១៩៩១ ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែសង្រ្គាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជានៅបន្ត ដែលបង្កដោយភាគីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ [ប៉ុលពត]។ ក្រោមនយោបាយ ឈ្នះ-ឈ្នះ របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន គឺបានបញ្ចប់សង្រ្គាមស៊ីវិលទាំងស្រុងនៅឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលកម្ពុជាទូទាំងប្រទេសបានស្គាល់នូវសន្តិភាពពេញលេញនិងសម្បូរសប្បាយរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ»។
ចំណែកអតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា បានលើកឡើងក្នុងទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃនេះដែរថា ខួប២៩ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ស្តីពីកម្ពុជា ២៣ តុលា ១៩៩១ ជាព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំខាន់សម្រាប់កម្ពុជា ដែលមានការព្រមព្រៀងគ្នាជាអន្តរជាតិ ដោយមានសហគមន៍អន្តរជាតិជាសាក្សី។
ករណីនេះ លោកបានជំរុញឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធ ពិនិត្យមើលមូលហេតុនិងវាយតម្លៃនូវអ្វីដែលខ្លួនបានសន្យា ដូចមានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ដើម្បីកុំឱ្យជាន់ដានចាស់។
លោក កឹម សុខា បានបន្ថែមថា៖ «ទស្សនៈរបស់ខ្ញុំ គឺមានតែការរួបរួមគ្នារវាងខ្មែរនិងខ្មែរ ក៏ដូចជាសហគមន៍អន្តរជាតិ យកស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមកបន្តធ្វើនូវអ្វីដែលមិនទាន់សម្រេចបាន ដើម្បីឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើង ជាជាងការយកប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនិងទឹកដីកម្ពុជាដែលរងទុក្ខវេទនាជាច្រើនណាស់មកហើយ បម្រេីតាមមហិច្ឆតារៀងៗខ្លួនតទៅទៀត»។
គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន នៅថ្ងៃនេះ ក៏បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍អបអរខួបទី២៩នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងបង្ហាញការដឹងគុណនិងចងចាំពីវីរភាពរបស់វីរជនខ្មែរ ស្ថាបនិក និងបណ្តាប្រទេសជាហត្ថលេខីទាំងអស់ ក្នុងការបញ្ចប់សង្គ្រាមនិងការចាប់ផ្តើមស្តារឡើងវិញ និងថែរក្សាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា។
ទោះជាយ៉ាងណា គណបក្សនេះ មើលឃើញថា ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន នៅប្រាសចាកច្រើនពីគោលការណ៍នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសនេះនៅឡើយ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការឱ្យមានឯកភាពជាតិ ការធានាគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ការអនុវត្តគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងតុលាការឯករាជ្យ។
គណបក្សនេះ បានអំពាវនាវថា៖ «សូមរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អនុវត្តស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ថែរក្សានិងការពារអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យ បូរណភាព និងភាពមិនអាចរំលោភបាននៃដែនដីអព្យាក្រឹត្យភាពនិងឯកភាពជាតិរបស់កម្ពុជា អនុវត្តគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ធ្វើការដោះស្រាយបញ្ហាជាតិ ដូចជា បញ្ហាទឹកជំនន់ បញ្ហាបោះបង្គោលព្រំដែន។ល។»
គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន ក៏បានអំពាវនាវដល់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ចូលរួមអនុវត្តវប្បធម៌នយោបាយថ្មី ដោយប្រកាន់យកភាពអត់ធ្មត់និងយោគយល់ខ្ពស់ចំពោះអ្នកមានទស្សនៈនយោបាយផ្សេង និងចូលរួមលុបបំបាត់នយោបាយលាបពណ៌ ការចោទប្រកាន់គ្នាថាក្បត់ជាតិ និងជេរប្រមាថអ្នកមានទស្សនៈនយោបាយផ្សេងផងដែរ។
លោក គង់ មូនីកា ប្រធានគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ បានបង្ហាញទស្សនៈក្នុងហ្វេសប៊ុករបស់លោកដែរថា តួនាទីមហាអំណាចមានចិននិងសហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាគន្លឹះសំខាន់ជួយឱ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស និងឱ្យមានបេសកកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះភាគីនយោបាយខ្មែរ ឱ្យកម្ពុជាមានសន្តិភាព ឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ បូរណភាព កសាងនីតិរដ្ឋ របបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងការអភិវឌ្ឍជារៀងរហូតមកទល់ពេលនេះ។
លោកបន្តថា រយៈពេល២៩ឆ្នាំមក មានមហាអំណាចពីរនៅអាស៊ី គឺចិននិងជប៉ុន បានជួយអភិវឌ្ឍកម្ពុជាជាចម្បងលើផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនិងវិស័យមួយចំនួនទៀត ខណៈកម្ពុជាក៏មិនដែលទុកសហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប និងបស្ចិមប្រទេសណាជាសត្រូវសោះឡើយ។
លោកបានបន្ថែមថា៖ «ក្នុងនាមជាអ្នកនយោបាយបន្តវេន អ្នកនយោបាយស្រករក្រោយ គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ យល់ឃើញថា ការយកហេតុផលបុគ្គលដែលពុំមែនជាបញ្ហាសំខាន់ៗរបស់ប្រទេសជាតិ ដើម្បីបង្កភាពមិនជឿទុកចិត្តគ្នារវាងអ្នកនយោបាយ អាចនាំទៅរកការបាត់បង់ឯកភាពជាតិគួរឱ្យសោកស្តាយជាទីបំផុត»៕
