មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អំពាវនាវទៅរដ្ឋាភិបាលឱ្យបើកការស៊ើបអង្កេតបន្ទាន់មួយប្រកបដោយការទុកចិត្ត ដើម្បីទប់ស្កាត់ការប្រើទារុណកម្មបង្ខំយកចម្លើយពីជនសង្ស័យ ខណៈអង្គការនេះរកឃើញថា យ៉ាងហោចណាស់ ជនជាប់ចោទ៥៧៩នាក់ដែលយកទៅជម្រះនៅសាលាឧទ្ធរណ៍ មាន២៦នាក់ឆ្លើយថា ពួកគេត្រូវបានធ្វើទារុណកម្មបង្ខំឱ្យសារភាពនៅដំណាក់កាលនគរបាលយុត្តិធម៌។
ការអំពាវនាវរបស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ធ្វើឡើងតាមរយៈព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មាន ស្តីពី «សិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌» ដែលចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃចន្ទដើមសប្តាហ៍នេះ។
អង្គការនេះបានលើកឡើងថា រយៈពេលពីរឆ្នាំ ចន្លោះពីថ្ងៃទី១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៨ ដល់ថ្ងៃទី៣១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ សំណុំរឿងចំនួន៤២១ មានជនជាប់ចោទ៥៧៩នាក់ ដែលខ្លួនបានសង្កេតការណ៍ក្នុងសវនាការសាលាឧទ្ធរណ៍នោះ គឺមាន២៦នាក់ប្រាប់តុលាការថា ពួកគេទទួលរងអំពើហិង្សាធ្វើទារុណកម្មបង្ខំឱ្យសារភាពប្រឆាំងខ្លួនឯង នៅដំណាក់កាលនគរបាលយុត្តិធម៌។
អង្គការនេះបន្តថា ក្នុងចំណោមជនជាប់ចោទទាំងនោះ មានជនជាប់ចោទ១១នាក់ និយាយថា រងការគំរាមឱ្យសារភាព និង៥នាក់ទៀត គ្មានមេធាវីនៅដំណាក់កាលនគរបាលយុត្តិធម៌។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះ ផ្តល់អនុសាសន៍៦ចំណុច ដើម្បីទប់ស្កាត់ករណីនេះ ក្នុងនោះ ត្រូវធានាថា មេធាវីត្រូវមានវត្តមានក្នុងអំឡុងពេលស្តាប់ចម្លើយជនសង្ស័យឬសួរចម្លើយជនត្រូវចោទ, ត្រូវធ្វើការស៊ើបអង្កេតយ៉ាងរហ័សនិងហ្មត់ចត់ ប្រសិនបើមានការគំរាមកំហែង ធ្វើទារុណកម្ម ឬហិង្សាត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីបង្ខិតបង្ខំ និងត្រូវសម្រេចថាភស្តុតាងទាំងនោះមិនអាចទទួលយកបាន និងធានាថាការជំនុំជម្រះត្រូវធ្វើឡើងសារជាថ្មី។
មួយវិញទៀត អង្គការនោះបានស្នើថា ត្រូវអនុវត្តឱ្យពេញលេញនូវគោលគំនិតនៃសិទ្ធិទទួលបានការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ ផ្អែកតាមបទដ្ឋានជាតិនិងអន្តរជាតិ។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងសេរីភាពមូលដ្ឋាននៃអង្គការ CCHR លោក ហ៊ុន ស៊ាងហាក់ មានប្រសាសន៍នៅថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកានេះថា វត្តមានមេធាវីនៅដំណាក់កាលដំបូងនៅនគរបាលយុត្តិធម៌ ជាប្រសិទ្ធភាពមួយទប់ស្កាត់ការរំលោភបំពានបង្ខំយកចម្លើយពីជនសង្ស័យបាន។
លោកថា៖ «តែផ្ទុយទៅវិញ ច្បាប់យើងចែងផ្ទុយពីច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលយើងតម្រូវថា ទាល់តែ២៤ម៉ោងក្រោយពីឃាត់ខ្លួន បានតម្រូវឱ្យមេធាវីអាចជួបបាន។ ប៉ុន្តែច្បាប់អន្តរជាតិមិនដូច្នោះទេ រាល់ការចាប់ខ្លួនត្រូវមានមេធាវីភ្លាមៗ អ៊ីចឹងសុំឱ្យភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់គោរពសិទ្ធិជនជាប់ចោទផ្អែកទៅលើច្បាប់អន្តរជាតិ»។
អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ឆាយ គឹមខឿន មានប្រសាសន៍ថា គ្មានការធ្វើទារុណកម្មណាមួយទៅលើជនសង្ស័យដើម្បីបង្ខំយកចម្លើយនោះទេ។ ប៉ុន្តែលោកថា ស្ថាប័នអនុវត្តន៍ច្បាប់មួយនេះ នឹងចាត់វិធានការអ្នកដែលបានរំលោភបំពាន បើមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់។
លោកថា៖ «ជនសង្ស័យថា ប៉ូលិសបង្ខំយកចម្លើយ តើគាត់ជឿទេថា ប៉ូលិសឆ្លើយថាអត់មានការបង្ខំយកចម្លើយ អានេះយើង៥០ម្នាក់[៥០ភាគរយ] អ៊ីចឹងខ្ញុំអត់ទទួលយកទេ។ ប៉ុន្តែចំពោះសំណូមពរ យើងខ្ញុំទទួលយក ហើយយើងនឹងដាក់ពិន័យចំពោះកងកម្លាំងនគរបាលយុត្តិធម៌ណាដែលធ្វើការខុសនីតិវិធី»។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី មានប្រសាសន៍ថា វត្តមានមេធាវីនៅជាមួយជនសង្ស័យតាំងពីដំណាក់កាលដំបូង ពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ និងដើម្បីធានាថា ជនសង្ស័យត្រូវបានការពារដោយច្បាប់ និងទប់ស្កាត់អំពើពុករលួយណាមួយក្នុងពេលសួរចម្លើយ។
លោកថា៖ «បើយើងមានមេធាវី មានន័យថា ជនសង្ស័យត្រូវបានការពារដោយច្បាប់ អ៊ីចឹងអ្នកដែលចង់ចាប់ជំរិតគាត់ ចង់ធ្វើទារុណកម្មយកចម្លើយខុសអីហ្នឹង មិនហ៊ានទេ ព្រោះមានមេធាវីការពារ»។
មាត្រា៣៨ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា «ការទទួលសារភាពដែលកើតឡើងពីការបង្ខិតបង្ខំតាមផ្លូវកាយក្តី តាមផ្លូវចិត្តក្តី មិនត្រូវទុកជាភស្តុតាងនៃពិរុទ្ធភាពទេ»។
មាត្រា១៤ នៃកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋនិងសិទ្ធិនយោបាយ ចែងថា «ក្នុងការសម្រេចសេចក្តីចោទប្រកាន់បទព្រហ្មទណ្ឌណាមួយប្រឆាំងមកលើខ្លួន ជនគ្រប់រូបមានសិទ្ធិទទួលបានការធានាជាអប្បបរមាដោយស្មើភាពគ្នាយ៉ាងពេញលេញ និងមិនត្រូវបានបង្ខិតបង្ខំឱ្យឆ្លើយដាក់កំហុសលើខ្លួនឯងឬសារភាពថាមានពិរុទ្ធ»៕
