វិស័យទេសចរណ៍ជាវិស័យដែលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងជាងគេបង្អស់ក្នុងចំណោមវិស័យដែលជាសសរស្ដម្ភទ្រទ្រង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា បន្ទាប់ពីមានការរីករាលដាលនៃមេរោគកូវីដ១៩។
របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ២០២០ របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) ស្ដីពីការអភិវឌ្ឍតំបន់អាស៊ី លើកឡើងថា វិបត្តិកូវីដ១៩ បានបង្កឱ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាធ្លាក់ចុះក្នុងរង្វង់៤ភាគរយនៅឆ្នាំនេះ និងបណ្ដាលឱ្យវិស័យទេសចរណ៍នៅកម្ពុជា រងគ្រោះយ៉ាងដំណំរហូតដល់អាជីវកម្មមួយចំនួនក្ស័យធុន បិទទ្វារ និងខ្លះទៀតផ្អាកដំណើរការទៀតផង។
ADB លើកឡើងថា បន្ទាប់ពីប្រទេសកម្ពុជាបានបិទព្រំដែនឈប់ចេញទិដ្ឋាការទេសចរណ៍ក្នុងខែមីនារួចមក ភ្ញៀវអន្តរជាតិចូលមកកម្ពុជា បានធ្លាក់ចុះប្រមាណ៩៨,១ភាគរយ ធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៩កន្លងមក។ អាជីវកម្មសេវាកម្មចំនួនជាង៣ ០០០បានបិទទ្វារត្រឹមខែមិថុនា ហើយមានបុគ្គលិក កម្មករនិយោជិតប្រមាណ៤៥ ០០០នាក់បានបាត់បង់ការងារធ្វើ។
ADB បញ្ជាក់ថា កម្ពុជាបានបើកឱ្យមានឡើងវិញនូវជើងហោះហើរមួយចំនួននៅឆមាសទី២ឆ្នាំនេះក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែវិស័យសេវាកម្មនៅតែត្រូវបានគេព្យាករថា នឹងធ្លាក់ចុះ១៥,១ភាគរយក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំពេញ។
លោក សុខ សាម៉េត គឺជាបុគ្គលិកជាន់ខ្ពស់បម្រើការងារនៅសណ្ឋាគារមួយនាសៀមរាប ដែលលោកសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដោយសារមិនចង់ឱ្យប៉ះពាល់ដល់ថៅកែ។
លោក សាម៉េត ប្រាប់វីអូឌីថា ថៅកែរបស់គាត់បានកាត់ម៉ោងបំពេញការងាររបស់បុគ្គលិក ដើម្បីបែងចែកគ្នាធ្វើការនិងទប់លំនឹងការពារកុំឱ្យដួលរលំ។ លោកថា ចំណូលក្នុងគ្រួសាររបស់លោក ធ្លាក់ចុះជាងពាក់កណ្ដាលបើធៀបនឹងឆ្នាំមុន។
លោក សុខ សាម៉េត ប្រាប់ថា៖ «ថៅកែខ្ញុំ គាត់ហៅចែកវេនគ្នាធ្វើ ចែកគ្នាមានបាយហូប។ បើមិនធ្វើអ៊ីចឹង មានតែបញ្ឈប់ខ្លះ ព្រោះខ្សត់ភ្ញៀវមែនទែន។ ប្រាក់ខែខ្ញុំកាត់អស់ពាក់កណ្ដាល ខ្ញុំនៅទប់ទល់បានខ្លះ នៅមានលុយខ្លះបង់ធនាគារ មានលុយទិញបាយម្ហូបឱ្យកូនហូប តែកូនចៅខ្ញុំប្រាក់ខែគ្នាបីបួនរយអី ហើយកាត់ពាក់កណ្ដាលទៀត ចប់ហើយ គ្នាស្ទើរដាច់ខ្យល់ងាប់ម្ដងៗ»។
លោក សាម៉េត បន្ថែមថា គាត់មានសំណាងជាបុគ្គលិកសណ្ឋាគារផ្សេងទៀតដែលបានបាត់បង់ការងារធ្វើបន្ទាប់ពីមានវិបត្តិសកលនេះ។
មគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍ភាសាអង់គ្លេសនៅខេត្តសៀមរាប កញ្ញា លីង អ័រ ឱ្យដឹងថា កញ្ញានិងមិត្តរួមការងារដទៃទៀតបាត់បង់ប្រាក់ចំណូលទាំងស្រុងចាប់តាំងពីខែមីនា ហើយត្រូវបង្ខំចិត្តប្ដូរអាជីពដើម្បីរកចំណូលខ្លះចិញ្ចឹមក្រពះ។
កញ្ញា លីង អ័រ ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំមកធ្វើការងារតាមម៉ាតនៅភ្នំពេញវិញ បីខែមកហើយ។ នៅទីនេះមានប្រាក់ចំណូលតិចជាងមុនប្រហែល៨០ភាគរយ តែត្រូវតែធ្វើ ដើម្បីរកបាយហូបសិន។ មគ្គុទ្ទេសក៍ច្រើនគ្នាណាស់ រត់ទៅលក់អាហារតាមផ្លូវ ស៊ីឈ្នួលលក់ដីឡូតិ៍ និងចាកចេញពីសៀមរាប ដើម្បីរកមុខរបរផ្សេង»។
មគ្គុទ្ទេសក៍ទេសចរណ៍រូបនេះរំពឹងថា នឹងត្រលប់ទៅដើរលើគន្លងអាជីពចាស់ជាថ្មី នៅពេលដែលស្ថានភាពទេសចរណ៍មានភាពល្អប្រសើរនៅពេលខាងមុខ។
ប្រធានសហព័ន្ធសហជីពកម្មករនិយោជិតវិស័យទេសចរណ៍កម្ពុជា លោក ទូច កុសល បានឱ្យដឹងថា នៅឆ្នាំនេះ និយោជិតមួយចំនួនដែលធ្វើការងារក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ បានរងគ្រោះពីរជាន់ផ្ទួនៗ គឺរងគ្រោះដោយសារកូវីដ១៩ផង និងរងគ្រោះដោយសារថៅកែរំលោភសិទ្ធិផង។
លោក ទូច កុសល ប្រាប់ថា៖ «រឿងកូវីដ ត្រូវថៅកែយកមកធ្វើលេសដើម្បីបញ្ឈប់តំណាងសហជីព កាត់ប្រាក់ខែកម្មករ បណ្ដេញបុគ្គលិក កម្មករចេញដោយមិនមានសំណងតាមច្បាប់ការងារកំណត់»។
ប្រធានសមាគមទីភ្នាក់ងារទេសចរណ៍កម្ពុជា អ្នកស្រី ឆាយ ស៊ីវលីន មានប្រសាសន៍ថា ឥទ្ធិពលកូវីដ១៩ បានបង្ខំឱ្យសណ្ឋាគារ ផ្ទះសំណាក់មួយចំនួនបិទទ្វារនិងផ្អាកអាជីវកម្មបណ្ដោះអាសន្នជាដើម។
អ្នកស្រី ឆាយ ស៊ីវលីន មានប្រសាសន៍ថា៖ «វិស័យទេសចរណ៍ហ្នឹងបាក់មែនទែន សន្លប់ធំមែនទែន! អត់មានពន្លឺណាដែលយើងអាចមើលឃើញថា អាចស្ដារឡើងវិញក្នុងរយៈពេលឆាប់អីហ្នឹង វាទៅមិនរួច។ អាជីវកម្មទេសចរណ៍ត្រឹម៥ភាគរយ ទៅ៦ភាគរយ ប៉ុណ្ណោះដែលនៅបន្តដំណើរការ ខណៈដែលជាង៩០ភាគរយទៀតដួលបាត់ហើយ»។
អ្នកស្រីបន្តថា ចាប់តាំងពីផ្ទុះជំងឺកូវីដ១៩ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបន្ធូរបន្ថយពន្ធនៅឆ្នាំ២០២០នេះ ប៉ុន្តែរដ្ឋបានប្រើយុទ្ធសាស្ត្រទារបំណុលពន្ធចាស់ៗ ដែលជាបន្ទុកសង្កត់លើផ្នែកឯកជនបន្ថែមទៀត លើសពីបន្ទុកបណ្ដាលមកពីកូវីដ១៩នេះ។
អ្នកស្រី ស៊ីវលីន ប្រាប់បន្តថា៖ «យើងត្រូវការជំនួយផ្សេងទៀត លើសពីអ្វីដែលរដ្ឋបានធ្វើកន្លងទៅ ពិសេសគឺការលើកលែងបំណុលពន្ធចាស់ៗតែម្ដង។ ពួកយើងយកលុយដែលសល់ទាំងប៉ុន្មានមកទប់អស់ហើយ អស់ពីខ្លួនរលីងហើយ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងទេសចរណ៍ លោក តុប សុភ័ក្ដិ មានប្រសាសន៍ថា ចំនួនភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិដែលមកកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល១០ខែ ឆ្នាំ២០២០ គឺថយចុះប្រមាណជាង៧០ភាគរយ មិនមែនថយជាង៩៨ភាគរយឡើយ។ លោកបន្តថា ក្រសួងទេសចរណ៍បានចាត់វិធានការជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីស្ដារវិស័យនេះឡើងវិញ បន្ទាប់ពីជំងឺកូវីដ១៩ផុតរលត់ទៅ។
លោក តុប សុភ័ក្ដិ ប្រាប់ថា៖ «យើងទទួលបានភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិជាង១លាន៧សែននាក់ នៅ១០ខែឆ្នាំនេះ នៅទូទាំងប្រទេស។ រាជរដ្ឋាភិបាលតាមរយៈក្រសួង បានដំណើរការកម្មវិធីមួយចំនួនដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាក្នុងវិស័យនេះ រួមមាន ការបណ្ដុះបណ្ដាល ការបន្ធូរបន្ថយពន្ធ ការលើកលែងបង់ថ្លៃឯកសារផ្សេងៗ»។
ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ លោក វន់ ពៅ និយាយថា វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចបណ្ដាលមកពីកូវីដ១៩នេះ មិនត្រឹមតែប៉ះពាល់ដល់អ្នកធ្វើការដោយផ្ទាល់ក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ទាំងជាង៤ម៉ឺន៥ពាន់នាក់ ដែល ADB លើកឡើងនោះទេ ប៉ុន្តែលោកថា ក្រុមអ្នកបម្រើសេវាកម្មដឹកជញ្ជូនក្រៅប្រព័ន្ធនោះ ក៏ប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរណាស់ដែរ។
លោក វន់ ពៅ ប្រាប់ថា៖ «បើនិយាយទៅ ពួកខ្ញុំខាងដឹកជញ្ជូនក្រៅប្រព័ន្ធនេះ លំបាកលែងនិយាយកើតហើយ រហូតអ្នកខ្លះយករ៉ឺម៉ក យកម៉ូតូលក់យកលុយបង់ឱ្យធនាគារ និងទិញអង្ករឱ្យកូនហូបក៏មាន។ ខាងរដ្ឋាភិបាលជួយតែអ្នកធ្វើការក្នុងប្រព័ន្ធទេ គេមានធានារ៉ាប់រងសុខភាព បានប្រាក់ឧបត្ថម្ភ៤០ដុល្លារ តែពួកយើងវិញ អត់បានអីទាំងអស់។ យើងសំណូមពរចង់បានការជួយពីរដ្ឋខ្លះ ព្រោះយើងក៏ជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងប្រទេសនេះដែរ»។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី មានប្រសាសន៍ថា អ្នកប្រឈមធ្ងន់ធ្ងរជាងគេក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចបណ្ដាលមកពីកូវីដ១៩ គឺក្រុមអ្នកបាត់បង់ការងារនិងអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធ ពិសេសអ្នករកស៊ីលើវិស័យទេសចរណ៍។
លោកបណ្ឌិត មាស នី មានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងគ្រាន់តែមើលភ្នែកទទេ ក៏ដឹងថា ជីវភាពពលរដ្ឋកាន់តែយ៉ាប់ ពិសេសក្រុមអ្នករត់ម៉ូតូឌុប តុកៗ ឬអ្នកប្រកបរបរក្រៅប្រព័ន្ធ ជាដើម»។
កាលពីខែកញ្ញា ធនាគារពិភពលោកបានចេញព្រឹត្តិបត្រសង្ខេបស្ដីពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច ដែលកំពុងត្រដាបត្រដួសចំពោះមុខការធ្លាក់ចុះនៃវិស័យសំខាន់ៗរបស់ក្បាលម៉ាស៊ីនជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ជាពិសេស វិស័យសំណង់ ទេសចរណ៍ និងការនាំចេញទំនិញ។ ធនាគារពិភពលោក ថែមទាំងព្យាករថា អត្រាភាពក្រីក្រនៅកម្ពុជា ទំនងជានឹងកើនឡើងវិញទៀតផង។
ទិន្នន័យដែលផ្ដល់ដោយអ្នកនាំពាក្យក្រសួងផែនការ បង្ហាញថា គិតត្រឹមដំណាច់ខែកញ្ញាកន្លងមកនេះ ប្រទេសកម្ពុជាមានប្រជាពលរដ្ឋចំនួនជាង២លាន៦សែននាក់ដែលកាន់បណ្ណក្រីក្រ ហើយបានទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភពីរាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងគម្រោងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដោយសារកូវីដ១៩នេះ។
ទោះជាយ៉ាងណា របាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំ២០២០ របស់ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានរកឃើញថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចនឹងមានការកើនឡើងប្រមាណ៥,៩ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២១ខាងមុខ៕
