សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមួយ និយាយថា ពួកគេចន្លោះពី២០ទៅ៣០ភាគរយ ត្រូវបានរារាំងក្នុងការស្វែងរកឯកសារស្របច្បាប់ពីអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ធ្វើឱ្យមិនទទួលបានសេវាគាំពារសង្គមនិងសិទ្ធិបោះឆ្នោត ដែលតម្រូវឱ្យរដ្ឋាភិបាលត្រូវពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពនេះឡើងវិញ ទប់ស្កាត់ការរើសអើងខ្មែរកម្ពុជាក្រោមដែលបានមករស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជាយូរឆ្នាំមកនេះ។
ការទាមទាររបស់សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនេះ ធ្វើឡើងតាមរយៈលិខិតចុះថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ដែលដាក់ជូនទៅរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង ដើម្បីជំរុញដំណោះស្រាយ។
នាយកប្រតិបត្តិសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ លោក សឺន យឿង និយាយក្នុងលិខិតនោះថា តាមស្ថិតិប៉ាន់ស្មាន បច្ចុប្បន្ន ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមជាង១លាននាក់រស់នៅកម្ពុជា ក្នុងនោះខ្មែរកម្ពុជាក្រោមចន្លោះពី២០ទៅ៣០ភាគរយ មិនទាន់មានអត្តសញ្ញាណបណ្ណសញ្ជាតិខ្មែរ សំបុត្រកំណើត សៀវភៅស្នាក់នៅ សៀវភៅគ្រួសារ ជាដើម ដើម្បីបញ្ជាក់ពីភាពស្របច្បាប់ជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅឡើយទេ។
លោកថា ឯកសារទាំងនោះមានសារៈសំខាន់ចាំបាច់ ដើម្បីឱ្យពួកគេអាចយកទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់ទទួលបានសេវាគាំពារសុខភាព ការអប់រំ កម្មសិទ្ធិដីធ្លី លិខិតឆ្លងដែន ផលប្រយោជន៍ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងសិទ្ធិបោះឆ្នោត ជាដើម។ លោកថា បើបញ្ហានេះនៅតែអូសបន្លាយ វានឹងបណ្តាលឱ្យមនុស្សជំនាន់ក្រោយជាច្រើនអាចនឹងប្រឈមហានិភ័យជាប្រជាជនគ្មានរដ្ឋ។
សមាគមនេះប្រាប់ទៅលោក ស ខេង ទៀតថា នៅខេត្តសៀមរាប ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមប្រមាណ៣៣២គ្រួសារ មានសមាជិក១ ២៦៦នាក់ ក្នុងនោះសមាជិក១០០នាក់មិនមានឯកសារស្របច្បាប់។
លោក សឺន យឿង រំឭកថា ២៧ឆ្នាំមកនេះ រដ្ឋាភិបាលនៅតែមិនអាចធ្វើបាននូវអ្វីដែលខ្លួនធ្លាប់បញ្ជាក់ម្តងហើយម្តងទៀតថា រដ្ឋាភិបាលចាត់ទុកខ្មែរក្រោមដែលកំពុងរស់នៅកម្ពុជាជាពលរដ្ឋខ្មែរ។
លោក សឺន យឿង និយាយថា៖ «សមាជិកខ្មែរក្រោមដែលគ្មានអត្តសញ្ញាណបណ្ណ នៅតែបន្តប្រឈមនឹងការលំបាកក្នុងការរស់នៅប្រទេសកម្ពុជា ដូចជា ការរើសអើង កង្វះផ្ទះសម្បែង និងកង្វះការទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរ»។
សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ ជំរុញទៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ឱ្យធានាថា ការអនុវត្តផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិ ស្តីពី អត្តសញ្ញាណកម្ម ឆ្នាំ២០១៧-២០២៦ នឹងមិនមាននរណាម្នាក់ត្រូវបានរារាំងពីការប្រើប្រាស់សិទ្ធិ ដើម្បីទទួលបានឯកសារបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណនេះ និងថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍បញ្ជាក់ឱ្យបានច្បាស់លាស់ជាថ្មីម្តងទៀតអំពីគោលជំហររបស់ខ្លួនដែលថា«ខ្មែក្រោមគឺជាពលរដ្ឋខ្មែរ»។
នាយកប្រតិបត្តិសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ លោក សឺន យឿង មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ដែលក្រសួងត្រូវពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពនេះ ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមទទួលបានឯកសារស្របច្បាប់គ្រប់គ្នាត្រឹមដំណាច់ឆ្នាំ២០២១។
លោក សឺន យឿង មានប្រសាសន៍ថា៖ «បើអាជ្ញាធរគាត់យោគយល់ គាត់មើលតាមច្បាប់សញ្ជាតិ តាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់សម្តេចតា អ៊ីចឹងបងប្អូនខ្មែរក្រោមឱ្យតែមកដល់ស្រុកខ្មែរហ្នឹង គឺខ្មែរហើយ»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ខៀវ សុភ័គ បានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នេះ ដោយថា ទាំងរដ្ឋាភិបាលនិងអាជ្ញាធរមិនដែលរើសអើងខ្មែរក្រោមទេ តែថា បញ្ហាវានៅត្រង់ខ្មែរក្រោមខ្លះមិនមានអាសយដ្ឋានរស់នៅជាក់លាក់។
លោក ខៀវ សុភ័គ មានប្រសាសន៍ថា៖ «រឿងរើសអើង គ្មាននរណារើសអើងគាត់ទេ មានតែគាត់ទេដែលរើសអើងគេ [អាជ្ញាធរ] នោះ។ រើសអើងយ៉ាងម៉េច? ពួកគាត់ភាគច្រើនមកដល់ចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ចោទរដ្ឋាភិបាលថា រណបយួនអីអញ្ចឹង។ គាត់ទេ អ្នករើសអើង! ជេរអាជ្ញាធរសុទ្ធតែរណបយួន។ នរណាគេទៅរណបយួន ខ្មែរតើ! គ្មាននរណារើសអើងគាត់ទេ មានតែគាត់រើសអើងគេ»។
ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមួយរូបនៅខេត្តសៀមរាប លោក អប សារ៉េត និយាយថា គាត់មករស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៨២ ហើយថា ពេលនេះ អាជ្ញាធរមិនព្រមធ្វើអត្តសញ្ញាណបណ្ណថ្មីឱ្យគាត់ទេ ខណៈអត្តសញ្ញាណបណ្ណចាស់គាត់ផុតសុពលភាព។
លោក អប សារ៉េត ប្រាប់ថា៖ «ឯកសារខ្ញុំមានគ្រប់ហើយ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែអត្តសញ្ញាណបណ្ណខ្ញុំអស់សុពលភាព រដ្ឋអំណាចគេមិនទាន់ធ្វើឱ្យ គេថាយើងខ្មែរក្រោម រង់ចាំថ្នាក់លើសម្រេច»។
អ្នកស្រាវជ្រាវសង្គម លោកបណ្ឌិត សេង សារី មានប្រសាសន៍ថា ការទាមទារឯកសារស្របច្បាប់របស់ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម សម្រាប់អ្នកដែលបានមករស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជានៅពេលនេះ អាចជាការលំបាក បើគេមើលពីមុំនយោបាយរវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិងវៀតណាមបច្ចុប្បន្ន។
លោក សេង សារី មានប្រសាសន៍ថា៖ «រដ្ឋាភិបាលមួយដែលផ្តល់សារៈសំខាន់ដល់ជនជាតិខ្មែរ ទោះបីមកពីនិន្នាការឬមកពីតំបន់ណាហ្នឹង បើគាត់ធ្វើម៉េចព្យាយាមសម្រួលឯកសារផ្សេងកុំតម្រូវឱ្យច្រើនជ្រុលពេក អាហ្នឹងខ្ញុំថា វាងាយស្រួយទេ ប៉ុន្តែយើងដឹងហើយថា ការផ្តល់សញ្ជាតិឱ្យខ្មែរកម្ពុជាក្រោមហ្នឹង វាគឺជារឿងមួយពាក់ព័ន្ធជាមួយវៀតណាមដែរ»។
ទោះជាយ៉ាងណា ក្រៅពីប្រាប់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃឱ្យពង្រឹងប្រសិទ្ធភាពទប់ស្កាត់ការរើសអើងខ្មែកម្ពុជាក្រោម សមាគមការពារសិទ្ធិខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមួយនេះ ក៏បានប្រៀបធៀបដែរថា ខ្មែរក្រោមដែលកំពុងរស់នៅលើទឹកដីកំណើតរបស់ខ្លួនដែលគ្រប់គ្រងដោយអាជ្ញាធរវៀតណាម វៀតណាមមិនមានគោលនយោបាយផ្តល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្រោមដែលក្រីក្រ ដើម្បីមានលទ្ធភាពបង្កបង្កើនផលទេ ខណៈខ្មែរក្រោមនៅទៅនោះជាង១០លាននាក់ មិនទទួលបានសិទ្ធិចូលរួមក្នុងការអភិវឌ្ឍសង្គមនិងកិច្ចការនយោបាយ ដូចជា ការបោះឆ្នោត ជាដើម ចំណែវិស័យអប់រំវិញថា ស្តី្រខ្មែរក្រោមមានរហូតដល់៩៥ភាគរយ មិនចេះអាននិងសរសេរអក្សរខ្មែរ៕
