យុវជន គេតែងតែប្រៀបដូចជាទំពាំងដែលនឹងក្លាយទៅជាអ្នកស្នងឫស្សីនាពេលអនាគត ចុះបើទំពាំងមិនហ៊ានស្នងឫស្សី ឬការស្នងនោះមិនបានត្រឹមត្រូវ វានឹងប៉ះពាល់ដល់អនាគតឫស្សីទាំងមូល។
នយោបាយបច្ចុប្បន្ន រួមមាន អ្នកនយោបាយ និង អ្នកចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយ។ នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ អ្នកនយោបាយជាអ្នកដែលចេញមុខធ្វើសកម្មភាពឬឈរឈ្មោះក្នុងតួនាទីណាមួយឱ្យពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឱ្យ។ ចំណែកអ្នកចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយ អាចគ្រាន់តែជាអ្នកដែលចូលរួមសកម្មភាពគាំទ្រឬស្វែងយល់ពីគោលនយោបាយ ដើម្បីបានជាមូលដ្ឋានពិចារណាមុនបោះឆ្នោតឱ្យអ្នកណាម្នាក់។
របាយការណ៍របស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គជប) បង្ហាញថា ក្នុងបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ យុវជនអាយុចន្លោះ១៨ដល់៣៥មានប្រមាណ៤លាននាក់ ស្មើនឹងចំនួន៥០ភាគរយនៃចំនួនអ្នកមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតនៅពេលនោះ។
ក្នុងគេហទំព័ររបស់អង្គការយូនីសេហ្វ លើកឡើងថា ៦០ភាគរយនៃចំនួនប្រជាជនកម្ពុជាសរុបគឺជាយុវជនអាយុក្រោម២៥ឆ្នាំ ហើយពួកគេនឹងក្លាយជាកម្លាំងសក្តានុពលក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍តាមគោលដៅនៅឆ្នាំ២០៣០។
បើនិយាយពីពាក្យ«នយោបាយ»នៅក្នុងស្រទាប់យុវជនឬឪពុកម្តាយយុវជនមួយចំនួន ពួកគាត់នឹកឃើញដល់គុកច្រវាក់ ការបាញ់សម្លាប់ ឬរត់ចោលស្រុក។ ពេលនិយាយរឿងនេះ ពួកគាត់នឹងឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងបង្ហាញពីអ្នកជាប់ពន្ធនាគារឬស្លាប់ដោយសាររឿងនយោបាយ។ អ្នកខ្លះក៏មានទស្សនៈថា រឿងទាំងអស់នេះជារឿងរបស់អ្នកនយោបាយ ជារឿងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំ គឺគេមានមន្ត្រីជំនាញធ្វើហើយ។
អ្នកជំនាញវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងជាប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក សុខ ទូច បែងចែកយុវជននិងកិច្ចការនយោបាយជា៣ក្រុម។
លោក សុខ ទូច៖ «៣០ភាគរយនៃយុវជនហ្នឹង គាត់ស្តាប់ ប៉ុន្តែឱ្យគាត់យកចិត្តទុកដាក់ក្នុងរឿងហ្នឹង អត់ទេ! គឺគ្រាន់តែស្តាប់ហើយទុកចោលទៅ។ ៣០ភាគរយទៀត អ្នកដែលចូលចិត្តតាមដានហើយយកកិច្ចការហ្នឹងមកវិភាគ ប៉ុន្តែគាត់ខ្វះមូលដ្ឋាន គាត់ចេះជ្រុងមួយហើយយកមកវិភាគ អាហ្នឹងជិត៣០ភាគរយដែរ។ ៤០ភាគរយ គាត់អត់ឈឺក្បាលទេ គេហៅថា ងប់ងល់ ភាពងប់ងល់ហ្នឹងយ៉ាងម៉េច? ឧទាហរណ៍ថា គាត់មានមនោគមទៅរកបក្សណា “បក្ស.ក” “បក្ស.ខ” “បក្ស.គ” អញ្ចឹងទៅ គាត់អត់ខ្វល់ថា បក្សគាត់ខុសឬធ្វើត្រឹមត្រូវទេ គឺឱ្យតែនិយាយមក ដឹងតែងប់ងល់»។
លោកបន្តថា បើយុវជនកម្ពុជានៅតែបន្តសកម្មភាពរបៀបនេះជាមួយរឿងនយោបាយទៀតនោះវាជាចំណុចគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សង្គមជាតិ។
លោក សុខ ទូច៖ «គាត់អត់ឈឺក្បាលនឹងអ្នកណាបង្កើតគោលនយោបាយថ្មីទេ គាត់ពេញចិត្តជាមួយអ្វីដែលគាត់បានធ្វើហើយគាត់ឈប់ទៅ ព្រោះគាត់អត់អាន គាត់អត់ស្តាប់ អត់វិភាគ គាត់អត់បានមើលគេ។ មិនខុសពីមនុស្សម្នាក់ដែលឡើងទៅថា គ្មានអ្នកណាអស្ចារ្យជាងខ្លួន»។
អ្នកសិក្សាផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនិងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ យុវជន ប៉ោ មករា មើលឃើញថា បញ្ហាដែលនាំឱ្យយុវជនខ្លាចរឿងនយោបាយ ដោយសារតែចំណេះដឹង កត្តាអ្នកនយោបាយបច្ចុប្បន្នមិនបង្ហាញភាពគំរូ និងការរារាំងពីសាច់ញាតិ។
យុវជន ប៉ោ មករា៖ «នៅពេលដែលគាត់ចូលរួម មិនត្រឹមតែមិនលើកទឹកចិត្តទេ ហើយគាត់មានអារម្មណ៍ថា ចូលរួមនយោបាយដឹងតែមានបញ្ហាហើយ នយោបាយធ្វើឱ្យគាត់ជាប់គុក ជាប់ច្រវាក់ នយោបាយធ្វើឱ្យគាត់ស្លាប់ នយោបាយធ្វើឱ្យបាត់ឆ្នាំងបាយអញ្ចឹងទៅ។ អញ្ចឹងធ្វើឱ្យគាត់ខ្លាច អ្នកនយោបាយជំនាន់ចាស់មិនលើកទឹកចិត្តហើយ មជ្ឈដ្ឋានជុំវិញក៏អត់លើកទឹកចិត្តដែរ ដោយសារអី? ដោយសារគាត់បាក់ស្បាតរឿងនយោបាយ ហើយដល់អញ្ចឹងឪពុកម្តាយគាត់ សាច់ញាតិគាត់ គឺត្រូវរារាំងគាត់មួយផ្នែកធំទៀត»។
កត្តាផ្សេងៗទាំងនេះនាំឱ្យយុវជនខ្លាចរឿងនយោបាយ មិនហ៊ានចូលរួម ឬមិនហ៊ាននិយាយទាំងផ្ទាល់និងតាមបណ្តាញសង្គម។
តើការខ្លាចនេះធ្វើឱ្យយុវជនទទួលបានសេចក្តីសុខគេចផុតពីគ្រោះថ្នាក់ទេ?
មិនអាចទេ! យុវជនមួយចំនួនកំពុងរងគ្រោះថ្នាក់ លំបាកវេទនាដោយសារតែឥទ្ធិពលនៃការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន។ គ្រឿងញៀន សមត្ថកិច្ចចាប់អ្នកពាក់ព័ន្ធដែលភាគច្រើនជាក្រុមយុវជន មានប្រមាណ២ម៉ឺននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំ។ នៅតាមភូមិ យុវជនដែលញៀនថ្នាំ មិនបានជួយធ្វើកិច្ចការងារហើយថែមទាំងបង្កបញ្ហានៅក្នុងគ្រួសារនិងសង្គមជាតិ ហើយអ្នកខ្លះទៀតខូចបញ្ញាស្មារតីឬ ហៅថាឡប់សតិ។
បញ្ហាមួយទៀត យុវជនខ្លះក៏ជួបបញ្ហាមិនមានការងារធ្វើគ្រប់គ្រាន់ ធ្វើចំណាកស្រុកទៅរកការងារនៅក្រៅប្រទេស ទាំងអ្នកខ្លះទៅដោយស្របច្បាប់ និងអ្នកខ្លះទៀតទៅដោយមិនស្របច្បាប់ប្រឈមបញ្ហាច្រើន រួមទាំងត្រូវគេជួញដូរ។
ចំពោះដំណោះស្រាយដែលអាចលើកទឹកចិត្តឱ្យយុវជនហ៊ានចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ ចូលរួមដោះស្រាយបញ្ហាក្នុងសង្គម ពិសេសដោះស្រាយបញ្ហាយុវជនខ្លួនឯងនេះ លោក សុខ ទូច លើកឡើងថា គឺត្រូវបញ្ចូលការអប់រំនៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាតាំងពីក្រោមមក ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋស្គាល់អ្វីជានយោបាយ និងមានគំនិតពិចារណាលើហេតុផល មិនងប់ងល់ជាមួយក្រុមណាមួយផ្តាច់មុខ។
លោកថា ការបញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីអប់រំឱ្យពលរដ្ឋស្គាល់ពីនយោបាយ គឺប្រទេសជឿនលឿនមួយចំនួននៅអាស៊ីបានអនុវត្តហើយ។
លោក សុខ ទូច៖ «ដូចជានៅជប៉ុន នៅកូរ៉េខាងត្បូង ខ្ញុំអត់និយាយពួកស្បែកសទេ ខ្ញុំយកអាពណ៌សម្បុរប៉ុនៗយើង សាំងហ្គាពួ គេរុញឱ្យគាត់មានមូលដ្ឋានពីក្រោមៗមក»។
លោក ប៉ោ មករា លើកឡើងថា នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យត្រូវការប្រជាពលរដ្ឋដែលមានចំណេះដឹងនិងជាពលរដ្ឋដែលសកម្ម។
លោក ប៉ោ មករា៖ «ប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ គេត្រូវការពលរដ្ឋសកម្ម ពលរដ្ឋសកម្មហ្នឹងគឺពាក់ព័ន្ធចំណេះដឹងដូចជាច្បាប់ ដូចជាវប្បធម៌អីជាដើម គឺត្រូវការចូលរួមយ៉ាងសកម្មពីពលរដ្ឋទាំងអស់ហ្នឹង។ ពលរដ្ឋសកម្មហ្នឹងចូលរួមទៅបាន អាស្រ័យលើការយល់ដឹង ឧទាហរណ៍បញ្ហានយោបាយ គាត់ត្រូវដឹងថា នយោបាយជាស្អី ទើបគាត់ចូលរួមទៅ វាអត់ខ្លាច អត់ខ្លាចហើយ គាត់ចូលរួមសកម្មហើយ អ៊ូអរតែម្តង»។
ពលរដ្ឋសកម្មនៅក្នុងន័យនេះ គឺមិនមែនអ្នកនយោបាយឈរឈ្មោះឱ្យគេបោះឆ្នោតនោះទេ តែជាអ្នកតាមដានស្វែងយល់ពីបញ្ហាសង្គមនយោបាយ ដើម្បីមានជាមូលដ្ឋានក្នុងការពិចារណាថា អ្នកនយោបាយក្រុមណាដែលគាត់អាចជ្រើសរើសឱ្យដឹកនាំ ឱ្យបម្រើពួកគាត់៕
