នៅព្រឹកព្រលឹមថ្ងៃចន្ទ ទី១ ខែកុម្ភៈនេះ ក្រុមយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានធ្វើរដ្ឋប្រហារឡើងគ្រប់គ្រងអំណាច និងចាប់ឃុំខ្លួនលោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី និងមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលមួយចំនួនទៀត ក្រោយពេលមានជម្លោះខ្វែងគំនិតគ្នាជុំវិញដំណើរការបោះឆ្នោត។
ក្រុមយោធាដឹកនាំដោយលោក Min Aung Hlaing ប្រកាសដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាមានអាសន្នរយៈពេល១ឆ្នាំ។ រដ្ឋអំណាចយោធាបកស្រាយថា នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញក្នុងស្ថានភាពដែលប្រទេសស្ថិតនៅក្នុងគ្រាមានអាសន្ន ផ្តល់សិទ្ធិដល់យោធាជាអ្នកគ្រប់គ្រងបណ្តោះអាសន្ន។
ពេលដែលពួកយោធាប្រកាសក្តោបអំណាច ប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងនានារបស់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលត្រូវកាត់ផ្តាច់ រួមទាំងទូរសព្ទនិងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។
មូលហេតុដែលនាំឱ្យមានរដ្ឋប្រហារនេះ ដោយពួកយោធាចោទថា ការបោះឆ្នោតកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០២០ មានការលួចបន្លំច្រើន និង ករណីមិនព្រមផ្អាកការបោះឆ្នោតនៅពេលនោះក្នុងស្ថានភាពប្រទេសកំពុងជួបបញ្ហាឆ្លងរាលដាលមេរោគកូវីដខ្លាំង។
លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី វ័យ៧៥ឆ្នាំ ជាអ្នកនយោបាយមានឥទ្ធិពលមួយរូបនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលបានតស៊ូដោយអហិង្សាប្រឆាំងជាមួយពួកអំណាចយោធាអស់ច្រើនឆ្នាំ។ ការបោះឆ្នោតកាលពីខែវិច្ឆិកា គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិប្រជាធិបតេយ្យរបស់លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី ទទួលបានអាសនៈចំនួន៣៩៦ ក្នុងចំណោម៤៧៦អាសនៈ ទាំងសភាជាន់ទាប និងសភាជាន់ខ្ពស់។
ប្រតិកម្មពីប្រទេសនានាចំពោះប្រតិកម្មនានាដែលសារព័ត៌មាន Channel News Asia ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនោះ គឺយើងចាប់ផ្តើមចេញពីប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ។ កម្ពុជា និងថៃ បានបញ្ជាក់ជំហរដូចគ្នាថា ការធ្វើរដ្ឋប្រហារនេះគឺជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា បញ្ហានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា គឺជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងហើយកម្ពុជាមិនផ្តល់មតិយោបល់លើបញ្ហាផ្ទៃក្នុងដល់ប្រទេសណាមួយជាសមាជិករបស់អាស៊ាននោះទេ។
ចំពោះឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ លោក Prawit Wongsuwan ក៏លើកឡើងដូចកម្ពុជាដែរថា នេះជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសឯករាជ្យមួយ។
ប្រទេសសិង្ហបុរី បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភចំពោះស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ក្រសួងការបរទេសសិង្ហបុរី បានបញ្ជាក់ថា ខ្លួនតាមដានស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់បំផុត និងជំរុញឱ្យគ្រប់ភាគីនៃជម្លោះពង្រឹងការទំនាក់ទំនង និយាយគ្នាដោយសន្តិវិធី ឆ្ពោះទៅរកដំណោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី។
ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី រំឭកឱ្យមីយ៉ាន់ម៉ាងាកទៅពិនិត្យធម្មនុញ្ញរបស់អាស៊ាន។ ធម្មនុញ្ញរបស់អាស៊ានមានភ្ជាប់ពីការដឹកនាំត្រូវផ្តោតលើគោលការណ៍នៃច្បាប់ អភិបាលកិច្ច គោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេស។
រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន បានបញ្ជាក់ជំហរម៉ឺងម៉ាត់ក្នុងការគាំទ្រចលនាប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។ ជប៉ុន បានអំពាវនាវឱ្យពួកយោធាដោះលែងលោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី និងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន។
ចិន ជាប្រទេសជាប់ព្រំដែនជាមួយមីយ៉ាន់ម៉ា ហើយមានផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចច្រើនជាមួយប្រទេសនេះ បានអំពាវនាវឱ្យភាគីនីមួយៗផ្តោតការដោះស្រាយដោយផ្អែកលើគោលការណ៍ច្បាប់ផ្សេងៗនិងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ចិនមានផែនការយុទ្ធសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចច្រើនជាមួយមីយ៉ាន់ម៉ា រួមទាំងការភ្ជាប់បំពង់បង្ហូរប្រេងនិងឧស្ម័ន ការអនុវត្តគោលនយោបាយ«ផ្លូវមួយខ្សែក្រវ៉ាត់មួយ» និងការរៀបចំផ្លូវដែកល្បឿនលឿនចេញពីខេត្តយូណាន ប្រទេសចិន ទៅឆ្នេរភាគខាងលិចនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសហភាពអឺរ៉ុប លោក Charles Michel បានថ្កោលទោសយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាដែលបានធ្វើរដ្ឋប្រហារគ្រប់គ្រងអំណាច ហើយលោកបានអំពាវនាវឱ្យមានការដោះលែងចំពោះការឃុំខ្លួនមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលដែលមិនសមស្របទៅតាមច្បាប់នេះ។ ប្រតិកម្មតាមបណ្តាប្រទេសយើងបិទបញ្ចប់ត្រឹមសហរដ្ឋអាមេរិក។
សហរដ្ឋអាមេរិក ព្រមានថា នឹងចាត់វិធានការលើរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា បើសិនជាមិនមានការដោះលែងមេដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលនោះទេ។ សហរដ្ឋអាមេរិក បញ្ជាក់ជំហរប្រឆាំងដាច់ខាតលើសកម្មភាពដែលប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីដូរមេដឹកនាំ។ សហរដ្ឋអាមេរិក បញ្ជាក់ថា វិធានការនឹងមានឡើងនៅពេលឆាប់ៗនេះ។
តើអនាគតមីយ៉ាន់ម៉ាទៅជាយ៉ាងណា?
បញ្ហាប្រឈមនៅចំពោះមុខនៅពេលនេះ យោធាមីយ៉ាន់ម៉ានឹងរងសម្ពាធខ្លាំងពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ក្នុងចំណោមប្រតិកម្មរបស់ប្រទេសនានា មិនមានប្រទេសណាបញ្ជាក់ជំហរគាំទ្រដល់ការធ្វើរដ្ឋប្រហារនេះទេ គឺមានតែការមិនផ្តល់មតិយោបល់ ការថ្កោលទោស និងការព្រមានចាត់វិធានការនានា។
ក្នុងស្ថានភាពនេះ ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាអាចនឹងវិលទៅរកស្ថានភាពជារដ្ឋឯកោម្តងទៀត និងមានការដាក់សម្ពាធជុំទិសដែលនាំមុខដោយប្រទេសកាន់របបសេរី។ ក្នុងស្ថាននេះ សេដ្ឋកិច្ចរបស់មីយ៉ាន់ម៉ានឹងរងឧបសគ្គរាប់រយជំពូកឡើងវិញ។
ចំពោះមុខនេះ ចលនាផ្ទៃក្នុងដែលគាំទ្រការដឹកនាំតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យក៏ផ្ទុះឡើងដែរ ព្រោះលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតបន្តបន្ទាប់បង្ហាញថា ប្រជាពលរដ្ឋគាំទ្រមេដឹកនាំស៊ីវិលមានចំនួនច្រើនលើសលប់។
ក្រោយការធ្វើរដ្ឋប្រហារភ្លាមៗ នៅលើផេកហ្វេសប៊ុករបស់គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក៏បានប្រកាសថា មិនអាចទទួលយកបានទេចំពោះសកម្មភាពរបស់ពួកយោធា ហើយគណបក្សនេះក៏បានអំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋតវ៉ាប្រឆាំងដែរ។ ទោះយ៉ាងណា គេមិនទាន់អាចបញ្ជាក់បានថា អ្នកណាជាអ្នកផ្សព្វផ្សាយសារនៅលើផេកហ្វេសប៊ុកនេះទេ ព្រោះកន្លងមក គោលជំហររបស់លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី តែងតែជ្រើសរើសយកការតស៊ូដោយសន្តិវិធី។
ក្នុងស្ថានភាពនេះ បើពលរដ្ឋងើបតវ៉ាដូចការអំពាវនាវរបស់ផេកហ្វេសប៊ុកនេះមែន ចលនាមហាជននឹងផ្ទុះឡើង ហើយបើចលនាកាន់តែធំ អំណាចពួកយោធាពិតជាពិបាកក្នុងការគ្រប់គ្រង។
ករណីមួយទៀត បើសិនស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា មានការច្របូកច្របល់ខ្លាំងនោះ ក្រុមបះបោរនៅតាមរដ្ឋផ្សេងៗទៀត អាចយកឱកាសនេះដើម្បីផ្តាច់ខ្លួនចេញពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាជាផ្លូវការដើម្បីបង្កើតជារដ្ឋឬដែនដីថ្មី៕
