មីយ៉ាន់ម៉ា ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងយ៉ាងណែនដោយអំណាចពួកយោធាអស់រយៈពេល៤៩ឆ្នាំ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៦២ ដល់ឆ្នាំ២០១១ បន្ទាប់មកឈានចូលពាក់កណ្តាលយោធា ហើយនៅឆ្នាំ២០១៥ ទើបរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី ជាអ្នកដឹកនាំ។
ក្រោយឆ្នាំ២០១៥ ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល ប៉ុន្តែអំណាចមួយផ្នែកធំនៅតែស្ថិតនៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់ពួកយោធាដដែល។ រហូតដល់ថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ ពួកយោធាដឹកនាំដោយលោកឧត្តមសេនីយ៍ មិញ អ៊ុងឡាំង ធ្វើរដ្ឋប្រហារជាថ្មី ដោយចាប់ខ្លួនលោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី និងថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនទៀតឃុំខ្លួន និងដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាមានអាសន្នរយៈពេលមួយឆ្នាំ។
មូលហេតុធំមួយដែលពួកយោធាធ្វើរដ្ឋប្រហារនេះ ដោយពួកគេអះអាងថា ការបោះឆ្នោតកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ ជាការបោះឆ្នោតដែលមានការលួចបន្លំច្រើនលើសលុប ហើយរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយលោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី មិនមានសមត្ថភាពក្នុងការដោះស្រាយ។
បើទោះជាពួកយោធាអះអាងថា ការបោះឆ្នោតនោះមានការលួចបន្លំ ប៉ុន្តែពួកគេមិនបានផ្សព្វផ្សាយពីភស្តុតាងអ្វីដែលពួកគេរកឃើញថាមានកំហុសនោះទេ។ ចំណែកស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតមីយ៉ាន់ម៉ា អះអាងថា ការបោះឆ្នោតនៅពេលនោះមិនមានកំហុសអ្វីទេ។
សហគមន៍អន្តរជាតិដែលបានចូលរួមអង្កេតនូវដំណើរការបោះឆ្នោតនោះ រួមមានទាំង មជ្ឈមណ្ឌល Carter Center, បណ្តាញអាស៊ីដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងគណៈកម្មការអឺរ៉ុបឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត សុទ្ធតែអះអាងថា ដំណើរការបោះឆ្នោតល្អ។
សហភាពអឺរ៉ុបប្រកាសថា ដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតនោះគឺត្រឹមត្រូវល្អ អាចទទួលយកបានរហូតដល់៩៥ភាគរយ។
លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២០ គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ របស់លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី ទទួលបានអាសនៈចំនួន៣៩៦ ក្នុងចំណោម៤៧៦អាសនៈ ទាំងសភាជាន់ទាប និងសភាជាន់ខ្ពស់។
តើក្រោយការធ្វើរដ្ឋប្រហារមកមានប្រតិកម្មអ្វីខ្លះពីប្រជាពលរដ្ឋ?
បើទោះជាពួកយោធាដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាមានអាសន្ន មានការរឹតបន្តឹងលើសេរីភាពគ្រប់រូបភាពរួមទាំងការប្រើប្រាស់ទូរសព្ទ ប្រើប្រាស់បណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម និងការជួបជុំគ្នានៅតាមទីសាធារណៈក៏ដោយ ក៏ការតវ៉ានៅតែបង្ហាញឡើងនៅតាមរូបភាពផ្សេងៗ។
អ្នកនៅក្នុងប្រទេស អ្នកខ្លះបានប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ភ្លេងលេងតាមជំនាញតាមក្រុម អ្នកខ្លះគោះឬដំឧបករណ៍ប្រើប្រាស់នៅក្នុងផ្ទះ ឬអ្នកខ្លះលើកដៃជាសញ្ញាម្រាម៣ជាដើម ដើម្បីបញ្ជាក់ជំហរមិនពេញចិត្តចំពោះពួកក្រុមយោធា។
អ្នកខ្លះទៀតសរសេរអក្សរ អ្នកខ្លះទៀតស្រែកថា៖ «សូមឱ្យអ្នកម្តាយ ស៊ូជី មានសុវត្ថិភាព អាយុយឺនយូរ»។
អ្នកបើកតាក់ស៊ីម្នាក់នៅទីក្រុង រ៉ងហ្គោន ថ្លែងប្រាប់ Channel News Asia ថា លោកចង់តែប្រមូលផ្តុំដើរស្រែកតវ៉ាតាមផ្លូវ «យើងចង់តវ៉ាស្រែកនៅតាមផ្លូវ ប៉ុន្តែពេលនេះអ្នកម្តាយ ស៊ូជី នៅក្នុងដៃរបស់ពួកគេ»។
ក្រៅពីប្រជាពលរដ្ឋធម្មតានៅក្នុងប្រទេស ក៏ឃើញក្រុមគ្រូពេទ្យបង្ហាញប្រតិកម្មដែរ ដោយបញ្ជាក់ជំហរមិនទទួលយកការធ្វើរដ្ឋប្រហារនេះទេ។
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាប្រកាសថា ពួកគេនឹងឈប់ទៅមន្ទីរពេទ្យ ដើម្បីបញ្ជាក់ជំហរមិនអាចទទួលយកបាននូវការគ្រប់គ្រងរបស់មេដឹកនាំផ្តាច់ការពីក្រុមយោធាដែលតែងតែធ្វើអ្វីតាមអំពើចិត្ត គ្មានការគោរពច្បាប់និងសិទ្ធិពលរដ្ឋ។
បណ្តាញក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតមកពីមន្ទីរពេទ្យរដ្ឋចំនួន២០ផ្សេងគ្នាបានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ ដោយអំពាវនាវឱ្យពេទ្យផ្សេងៗទៀតចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការនេះ ដោយប្រឆាំងទៅនឹងអំណាចយោធាដែលឡើងកាន់អំណាចបំផ្លាញដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ។
វេជ្ជបណ្ឌិតម្នាក់ដែលចូលរួមក្នុងយុទ្ធនាការនេះ លោក Myo Thet Oo ថ្លែងប្រាប់ទីភ្នាក់ងាររ៉យទ័រថា មិនអាចទទួកយកបាននោះទេ។
លោក Myo Thet Oo៖ «យើងមិនអាចទទួលយកបានមេដឹកនាំផ្តាច់ការ និងការឡើងកាន់អំណាចដោយមិនមានការបោះឆ្នោតនោះទេ។ គេអាចចាប់ខ្លួនយើងបានគ្រប់ពេលវេលា ប៉ុន្តែយើងសម្រេចប្រឈមបញ្ហានេះ ពួកយើងឯកភាពគ្នាមិនទៅមន្ទីរពេទ្យ»។
យុទ្ធនាការរបស់ក្រុមគ្រូពេទ្យរបស់មីយ៉ាន់ម៉ានេះ អាចមានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្នុងចំណោមពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា៥៤លាននាក់ ហើយក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នដែលកំពុងមានការឆ្លងរាលដាលមេរោគកូវីដ១៩ផង។ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ារស់នៅក្រៅប្រទេស ក៏កំពុងធ្វើសកម្មភាពយ៉ាងសកម្មក្នុងការតវ៉ាដែរ ពិសេសតវ៉ានៅមុខស្ថានទូតមីយ៉ាន់ម៉ា និងនៅទីសាធារណៈផ្សេងៗទៀត។
សកម្មភាពតវ៉ាលេចធ្លោមានដូចជានៅប្រទេសថៃ ជប៉ុន សិង្ហបុរី នេប៉ាល់ អូស្ត្រាលី ជាដើម។ប្រជាពលរដ្ឋដែលចេញមុខតវ៉ានៅក្រៅប្រទេសទាំងនោះ រួមមានទាំងពលរដ្ឋដែលស្វែងរកការងារនៅក្រៅប្រទេស និងនិស្សិតដែលបង្តការសិក្សា។
ប្រតិកម្មរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា ក៏ជាកត្តាមួយដែលអង្រួនដល់សហគមន៍អន្តរជាតិមិនឱ្យនៅស្ងៀមក្នុងករណីនេះដែរ។ ចិន និងរុស្ស៊ី កំពុងតែស្វះស្វែងក្នុងការជួយសម្របសម្រួលដោះស្រាយបញ្ហានេះ ខណៈដែលអង្គការសហប្រជាជាតិក៏បានចាត់អ្នកតំណាងរបស់ខ្លួនដើម្បីជំរុញឱ្យគ្រប់ភាគីនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ារកដំណោះស្រាយដោយសន្តិវិធីដែរ។
ចំណែកសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសលោកសេរីមួយចំនួនទៀត បានបញ្ជាក់ពីការមិនពេញចិត្តការព្រួយបារម្ភ និងព្រមានចាត់វិធានការតាមរូបភាពផ្សេងៗ។
ក្នុងស្ថានភាពនេះ ពួកយោធាប្រហែលជាពិបាកក្នុងការក្តោបអំណាចដូចមុន ដោយសារតែប្រជាពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ាបានស្វាគមន៍រសជាតិថ្មីនៃការដឹកនាំតាមបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ១០ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ បន្ទាប់ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកអំណាចយោធា៤៩ឆ្នាំ។ ក្នុងស្ថានភាពដែលពួកគេមានសេរីភាពជាងមុន មានសេដ្ឋកិច្ចល្អប្រសើរជាងមុន ប្រទេសមានកិត្តិយសជាងមុន ដូច្នេះក្នុងស្ថានភាពនេះ ពលរដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ានឹងមិនបណ្តោយឱ្យប្រជាធិបតេយ្យរសាត់បាត់ទៅវិញទៀតទេ។
ចំពោះការតវ៉ាក្នុងស្ថានភាពនេះ ប្រហែលជាអាចប្រសើរជាង២០ឬ៣០ឆ្នាំមុន ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋអាចបង្ហាញគំនិតឬកៀរគរគ្នា ដើម្បីតវ៉ាបានកាន់តែងាយស្រួលដោយមានបណ្តាញទំនាក់សង្គម។ ចំណែកការបង្ក្រាបឬសម្លាប់រង្គាលដូចសម័យមុននោះ ក៏អាចពិបាកដែរ ព្រោះតែបច្ចេកវិទ្យាទំនើបនេះងាយស្រួលក្នុងការផ្សព្វផ្សាយពីចំណុចមិនល្អរបស់រដ្ឋអំណាច៕
