សមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) និយាយថា ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ បដិសេធសំណើសុំចុះល្បាតក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរការ ដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើស ដោយសម្អាងថា បម្រាមនេះយោងតាមមាត្រានៃច្បាប់មួយចំនួន រួមទាំងច្បាប់គ្រប់គ្រងអង្គការសង្គមស៊ីវិល។
សមាគមមួយនេះបានផ្សព្វផ្សាយលើបណ្តាញសង្គមរបស់ខ្លួនថា ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ លោក សុង ច័ន្ទសុជាតិ កាលពីម្សិលមិញ បានបដិសេធសំណើសុំចុះល្បាត ដែលគ្រោងធ្វើរយៈពេល៣ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃទី២០ ដល់ទី២២ ខែកុម្ភៈនេះ មានការចូលរួមពីសហគមន៍ព្រៃព្រះរការផងដែរ។
CYN បាននិយាយទៀតថា ការហាមនេះ លោក ច័ន្ទសុជាតិ គូសបញ្ជាក់ថា សមាគមរបស់ខ្លួនពុំបានទៅចុះបញ្ជីម្ដងទៀតតាមការណែនាំរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ពុំបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀង ឬ MoU ជាមួយក្រសួង តាមច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ និងថា បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃព្រះរការ ពុំមែនជាសហគមន៍ដែលបានទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងបរិស្ថាន។
បុគ្គលិកផ្នែកតស៊ូមតិនៃគម្រោងការពារព្រៃឈើរបស់សមាគមបណ្តាញយុវជនកម្ពុជា លោក សាន់ ម៉ាឡា និយាថា ការបដិសេធរបស់ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ អាចជាការយល់ច្រឡំមួយ ពិសេសមាត្រា៣៧ ដោយថា សមាគមលោកបានចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃតាំងពីឆ្នាំ២០១៣ មុនច្បាប់ថ្មីនេះចេញទៅទៀត។
លោក សាន់ ម៉ាឡា និយាយថា៖ «ចំណុចនេះ ខ្ញុំគិតថា ជាការភ័ន្តច្រឡំរបស់ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថាន លោក សុង ច័ន្ទសុជាតិ ដោយសារតែគាត់មិនបានដឹងពីច្បាប់ស្តីពីអង្គការសមាគម ដោយសារមាត្រា៣៧ គេចែងថា អង្គការសមាគមដែលបានចុះបញ្ជីរួចហើយ គឺក្រសួងនឹងឱ្យសុពលភាពដោយស្វ័យប្រវត្តិ»។
អ្នកឃ្លាំមើលរូបនេះបង្ហាញក្តីបារម្ភថា ការរារាំងឬទប់ស្កាត់ការចូលរួមឃ្លាំមើលពីដៃគូពាក់ព័ន្ធ វានឹងជំរុញឱ្យមានបទល្មើសកើនឡើង។
ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ លោក សុង ច័ន្ទសុជាតិ មានប្រសាសន៍ថា ការមិនអនុញ្ញាតរបស់លោកមិនបានយោងទៅលើច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអង្គការសង្គមស៊ីវិលទេ។
លោក សុង ច័ន្ទសុជាតិ ប្រាប់ថា៖ «ទី១ គាត់អត់មាន MoU ជាមួយក្រសួងបរិស្ថានទេ។ ទី២ ក្រសួងបរិស្ថានធ្វើការជាមួយបណ្តាញដែលមានការទទួលខុសត្រូវ មានការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងស្របច្បាប់ជាមួយក្រសួងបរិស្ថាន។ [ចុះទាក់ទងច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងអង្គការសង្គមស៊ីវិល] ទេ! ខ្ញុំអត់មាននិយាយអាហ្នឹងឯណា!»
អ្នកស្រី ស៊ិន សេន ជាប្រជាសហគមន៍ព្រៃព្រះរការ បាននិយាយថា មូលហេតុដែលពួកគាត់ចង់ចូលល្បាតនេះ ដោយមើលឃើញថា ប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ គោយន្តរាប់សិបគ្រឿងបានដឹកប្រភេទឈើអារចេញពីតំបន់អភិរក្សនេះ ហើយហាក់មិនមានការទប់ស្កាត់ពីអាជ្ញាធរ។
អ្នកស្រី ស៊ិន សេន ប្រាប់ថា៖ «ខ្ញុំមិនចេះរាប់ទេ បើចេញគ្រប់ច្រកនោះ មានច្រកប្រមេ ច្រកពោធិ៍ ចក្រជាំក្សាន្ត ច្រកខាងឆែប មិនដឹងជាចេញប៉ុន្មានទេ។ តាមគំនិតខ្ញុំ [ព្រៃព្រះរការនេះ] នឹងអស់ឆាប់ៗ បើមិនឱ្យសហគមន៍ចូល»។
ច្បាប់ស្តីពីសមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានសភាកម្ពុជាប្រកាសឱ្យប្រើនៅឆ្នាំ២០១៥។ មាត្រា៣៧ នៃច្បាប់នេះ ចែងថា «បន្ទាប់ពីច្បាប់នេះចូលជាធរមាន សមាគមឬអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុកដែលបានតម្កល់សំណុំលិខិតនៅក្រសួងមហាផ្ទៃរួចហើយ ត្រូវចាត់ទុកថា បានចុះបញ្ជី និងទទួលបានជាស្វ័យប្រវត្តិ និងឋានៈជានីតិបុគ្គលស្របតាមបញ្ញត្តិនៃច្បាប់នេះ»។
ចំណែកច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិ មាត្រា២៥ ចែងថា «សហគមន៍តំបន់ការពារធនធានធម្មជាតិ ត្រូវចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយរដ្ឋបាលការពារ និងអភិរក្សធម្មជាតិ ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនលើសពីរយៈពេលពី១៥ឆ្នាំម្តង»។
ប៉ុន្តែមាត្រា២៩ ចែងថា «ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រះសង្ឃ សិស្សានុសិស្ស មន្ត្រីរាជការ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មានករណីកិច្ចចូលរួមការពារ និងអភិរក្ស និងស្តារឡើងវិញក្នុងតំបន់ការពារធនធានធម្មជាតិ»។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើដ៏លេចធ្លោមួយចំនួន រួមទាំងលោក អ៊ូច ឡេង ត្រូវបានអាជ្ញាធរខេត្តក្រចេះចាប់ខ្លួនកាលពីសប្តាហ៍មុន ក្រោយមកបានបញ្ជូនទៅតុលាការ ក្រោយពីពួកគេបានចូលព្រៃឡង់ដើម្បីឃ្លាំមើលបទល្មើសព្រៃឈើ។
ប៉ុន្តែតុលាការសម្រេចដោះលែងពួកគេវិញ ក្រោយពីធ្វើកិច្ចសន្យាឈប់ចូលឃ្លាំមើលបទល្មើសព្រៃឈើនៅតំបន់ដែលគ្មានការអនុញ្ញាតពីស្ថាប័នជំនាញ។
ស្របគ្នានឹងវិធានការរារាំងសកម្មជនព្រៃឈើមិនឱ្យល្បាតព្រៃ គណៈកម្មការជាតិដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលដឹកនាំដោយកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស បានបង្ហោះរូបភាពគល់ឈើធំៗជាច្រើននៅភាគឦសានប្រភេទដែលត្រូវបានគេលួចកាប់ធ្វើអាជីវកម្ម។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី មានប្រសាសន៍ថា ការជំរុញតម្លាភាពសង្គម រួមទាំងសិទ្ធិចូលរួមការពារធនធានធម្មជាតិ លោកថា សិទ្ធិនេះមានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា ច្បាប់ទាំងឡាយណាដែលប្រឆាំងនឹងសិទ្ធិនេះ រដ្ឋាភិបាលគួរកែលម្អឡើងវិញ ដើម្បីកុំឱ្យការអនុវត្តច្បាប់រំលោភលើច្បាប់កំពូលរបស់ជាតិ។
លោក ប៉ិច ពិសី និយាយថា៖ «ការបំផ្លិចបំផ្លាញព្រៃឈើ វាបង្ហាញពីភាពកម្សោយនៃការអនុវត្តច្បាប់របស់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ហើយមួយទៀត ខ្វះតម្លាភាព ខ្វះគណនេយ្យភាព នៃការទទួលខុសត្រូវរបស់មន្ត្រីសាធារណៈ ដែលទទួលបន្ទុកការពារព្រៃឈើហ្នឹង។ ឯការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ វាជារឿងសំខាន់។ ខ្ញុំគិតថា យើងគួរតែលើកទឹកចិត្តជាជាងរារាំងគាត់»។
ព្រៃព្រះរការ មានទំហំជិត១០ម៉ឺនហិកតា លាតសន្ធឹងជាប់ស្រុកចំនួនបីក្នុងខេត្តព្រះវិហារ រួមមាន ស្រុកជាំក្សាន្ត ស្រុកត្បែងមានជ័យ និងស្រុកឆែប។ តំបន់ព្រៃអភិរក្សមួយនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចេញអនុក្រឹត្យកំណត់ជាដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរការ កាលពីឆ្នាំ២០១៦៕
