ស្ថានភាពនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាឈានដល់ចំណុចផ្លាស់ប្តូរ ដោយក្រុមបាតុករងើបឡើងទូទាំងប្រទេស ប្រកាសកំណត់យកថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ជាថ្ងៃចាប់ផ្តើមបដិវត្តផ្តួលក្រុមយោធា ចំណែកក្រុមយោធាត្រៀមសព្វាវុធទប់ទល់ជាមួយមហាជន។
គិតត្រឹមរសៀលថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ យ៉ាងហោចណាស់ អ្នកតវ៉ាចំនួន៣នាក់រងការបាញ់សម្លាប់ ខណៈមួយចំនួនទៀតរងរបួសនិងត្រូវចាប់ឃុំខ្លួន។ ចំណែកយោធាក៏បានរាយការណ៍ដែរថា យ៉ាងហោចណាស់ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធម្នាក់ស្លាប់ពេលប៉ះទង្គិចគ្នា។
ក្រោយមានការបាញ់សម្លាប់ ធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសផ្ទុះកំហឹងឡើងកាន់តែខ្លាំង នាំឱ្យចំនួនអ្នកតវ៉ាកើនឡើងទូទាំងប្រទេស ឈានដល់ក្រុមមេដឹកនាំបាតុករប្រកាសកំណត់យក«ថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ ជាថ្ងៃធ្វើបដិវត្តន៍»។
ក្រោយការអំពាវនាវឱ្យមានការងើបតវ៉ានោះ ប្រជាពលរដ្ឋនៅទូទាំងប្រទេសងើបតវ៉ាឡើងព្រមៗគ្នា ហើយចំនួនមានការកើនឡើងជាលំដាប់។ អ្នកតវ៉ានៅទូទាំងប្រទេសបង្ហាញពីការកាន់ទុក្ខចំពោះអ្នកតវ៉ា៣នាក់ដែលស្លាប់ដោយសារយោធាបាញ់ និងមានការរៀបចំពិធីតាមបែបសាសនានៅកន្លែងដែលពួកគេតវ៉ាផ្សេងគ្នា។
ទន្ទឹមនឹងក្រុមបាតុករប្រកាសយកថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ជាថ្ងៃធ្វើបដិវត្តន៍ផ្លាស់ប្តូរឬបញ្ចប់អំណាចពួកយោធា ក្រុមយោធាក៏បានត្រៀមលក្ខណៈក្នុងការបាញ់បង្ក្រាបដែរ ដោយមានការដាក់រថពាសដែក និងរថយន្តផ្ទុកដោយអាវុធផ្សេងៗទៀត ដាក់ប្រចាំការនៅគ្រប់ទីកន្លែង ពិសេសនៅកន្លែងដែលមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាខ្លាំង។
ក្រុមយោធាបានផ្សព្វផ្សាយថា ការប្រកាសរបស់ក្រុមបាតុករនេះជាការផ្តើមធ្វើឱ្យមានហិង្សា ដែលបណ្តាលឱ្យមានអ្នកបាត់បង់ជីវិតកើនឡើង។
សាររបស់ពួកក្រុមយោធា៖ «នេះបង្ហាញថា ក្រុមអ្នកតវ៉ាកំពុងតែបង្ហាញការញុះញង់ឱ្យមានចលនាឆ្ពោះទៅរកអំពើហិង្សា នៅថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១។ អ្នកតវ៉ាកំពុងតែញុះញង់ដល់មនុស្សផ្សេងទៀត ពិសេសក្រុមយុវជន ឱ្យមកប្រឈមមុខជាមួយការឈឺចាប់និងការបាត់បង់អាយុជីវិត»។
សាររបស់ពួកក្រុមយោធាហាក់ត្រៀមលក្ខណៈរួចជាស្រេចក្នុងការបាញ់សម្លាប់លើក្រុមអ្នកតវ៉ា ហើយសារទាំងនេះក៏ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនហ្វេសប៊ុកបានលុបចេញពីបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកដែរដោយបញ្ជាក់ថា ជាសារហិង្សាផ្ទុយពីគោលការណ៍ស្តង់ដាររបស់ក្រុមហ៊ុនមួយនេះ។
តើនឹងមានអ្វីកើតឡើងនៅពេលបន្ទាប់ដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ?
បើមើលទៅលើការតាំងចិត្តរបស់ក្រុមទាំងសងខាង ហាក់ចៀសមិនផុតពីការបង្ហូរឈាមកើតឡើងនោះទេ ហើយការបង្ហូរឈាមអាចទ្រង់ទ្រាយធំឬតូចនោះ អាស្រ័យលើការសម្រេចចិត្តបន្តបន្ទាប់ទៀតរបស់ភាគីទាំងពីរ។
ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋជាង៥៤លាននាក់របស់មីយ៉ាន់ម៉ា ក្រុមអ្នកតវ៉ាអះអាងថា ពលរដ្ឋជាង៩០ភាគរយហើយដែលងើបតវ៉ាតាមមធ្យោបាយផ្សេងៗប្រឆាំងពួកយោធា។ មន្ត្រីក្រសួងស្ថាប័នរដ្ឋរាប់រយ រួមទាំងក្រុមខ្លះនៃកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ គ្រូពេទ្យ មន្ត្រីផ្នែកដឹកជញ្ជូនតាមរថភ្លើង និង អ្នកសិល្បៈ ជាដើម។ ចំណែកអាជីវកម្មនានាភាគច្រើនទាំងតូចទាំងធំត្រូវបានផ្អាករួមទាំងវិស័យធនាគារ ផ្សារទំនើប និងក្រុមហ៊ុនឯកជនផ្សេងៗទៀត។
ស្ថានភាពចំពោះមុខមកដល់ការបង្ហូរឈាម និង ការផ្លាស់ប្តូរ
របត់នៃការផ្លាស់ប្តូរបានចូលមកដល់ អាចដូរទៅជាការគ្រប់គ្រងតាមបែបយោធាទាំងស្រុង និង គ្រប់គ្រងតាមបែបស៊ីវិលទាំងស្រុងវិញ។
បើសិនជាក្រុមមហាជនឈ្នះ រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលកើតឡើងអាចនឹងបង្កើតច្បាប់តឹងរ៉ឹង ដើម្បីប្រើក្នុងការគ្រប់គ្រងលើអំណាចយោធា ព្រោះមើលទៅសន្ទុះមហាជននៅពេលនេះ បញ្ជាក់ពីការមិនស្វាគមន៍ពួកយោធាបន្តដឹកនាំទៀតទេ ក្រោយពេលដែលយោធាដឹកនាំប្រទេស៤៩ឆ្នាំពីឆ្នាំ១៩៦២ ដល់២០១១ ហើយរងការចោទថា មានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សសព្វគ្រប់បែបយ៉ាងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋវេទនា។
ប៉ុន្តែបើសិនជាពួកយោធាឈ្នះនោះ ក្រុមយោធានឹងបន្តគ្រប់គ្រងអំណាច ហើយអាចនឹងបង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងជនស៊ីវិលកាន់តែតឹងរ៉ឹងជាងមុន ដោយមិនបណ្តោយឱ្យមានចលនាមហាជនកើតឡើងរបៀបនេះទៀតទេ។
ព្រឹត្តិការណ៍មហាជនតវ៉ានៅឆ្នាំ២០០៧ យោធាប្រើប្រាស់កម្លាំងបាញ់បង្ក្រាបលើទីតាំងកន្លែងអ្នកតវ៉ាស្នាក់នៅពេលយប់ បណ្តាលឱ្យមានអ្នកស្លាប់ចំនួន៣១នាក់។ ចំណែកចលនានិស្សិតនិងព្រះសង្ឃ តវ៉ាបង្ហាញជំហរគាំទ្រចលនាប្រជាធិបតេយ្យនៅឆ្នាំ១៩៨៨ ដែលអូសបន្លាយច្រើនខែនោះ បានបណ្តាលឱ្យមានអ្នកស្លាប់៣ ០០០នាក់។
ចំពោះក្នុងបរិបទអន្តរជាតិ ក្រុមយោធាមិនទទួលបានការគាំទ្រទេ សូម្បីតែចិន និងរុស្ស៊ី ជាប្រទេសស្និទ្ធជាមួយរបបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ា ក៏មិនបញ្ជាក់ជំហរគាំទ្រចំពោះការធ្វើរដ្ឋប្រហារកាលពីថ្ងៃទី១ ខែកុម្ភៈដែរ។
ផ្ទុយទៅវិញ ពួកយោធាទទួលការថ្កោលទោស និងការដាក់ទណ្ឌកម្មជាបន្តបន្ទាប់ពីប្រទេសលោកសេរី និងអង្គការអន្តរជាតិ។ ចំពោះប្រទេសផ្សេងៗដែលមិនបានប្រកាសថ្កោលទោសសកម្មភាពរបស់ពួកយោធា ក៏ពួកគេសម្តែងការព្រួយបារម្ភចំពោះស្ថានភាពនៅមីយ៉ាន់ម៉ាដែរ។
ចំណែកខាងចលនាមហាជនវិញ គឺទទួលបានការគាំទ្រពីប្រទេសនិងអង្គការអន្តរជាតិ។ សហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជាក់ជំហរគាំទ្រចលនារបស់មហាជននៅក្នុងប្រទេសនេះ ដែលទាមទារចង់បានការដឹកនាំតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនិងការគោរពច្បាប់។
ក្រៅពីការបញ្ជាក់ជំហររបស់រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសនានានោះ ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមបណ្តាប្រទេសជាច្រើន ប្រមូលផ្តុំគ្នាបង្ហាញការគាំទ្រដល់ចលនាមហាជននៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ាដែរ។
មេដឹកនាំកម្ពុជា និងថៃ ជាសមាជិកអាស៊ាន បញ្ជាក់ថា មិនអត្ថាធិប្បាយណាមួយជុំវិញបញ្ហានៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ានោះទេ ដោយបញ្ជាក់ថា នោះជាបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសមួយ។ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋរបស់កម្ពុជា និង ថៃ បានបង្ហាញជំហររបស់ពួកគេនៅតាមក្រុម ឬនៅតាមបណ្តាញទំនាក់ទំនងហ្វេសប៊ុក ចំពោះការគាំទ្រចលនាមហាជននៅមីយ៉ាន់ម៉ា។
ទោះយ៉ាងណា រហូតដល់ល្ងាចថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ នៅមិនទាន់មានសញ្ញាអ្វីកើតឡើងពីការប្រឈមមុខដាក់គ្នារវាងកម្លាំងទាំងពីរក្រុមនេះនៅឡើយ៕
