ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងអ្នកវិភាគ លើកឡើងថា ការដែលរដ្ឋាភិបាលបញ្ជាក់ជំហរជាថ្មី មិនទាមទារត្រឡប់មកវិញនូវការអនុគ្រោះពន្ធរបស់សហភាពអឺរ៉ុប នឹងធ្វើឱ្យជីវភាពពលរដ្ឋមួយចំនួនជួបការលំបាកបន្ថែមទៀត ខណៈកម្ពុជា កំពុងរងផលប៉ះពាល់ពីជំងឺកូវីដ-១៩ស្រាប់។
សហភាពអឺរ៉ុប កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០ បានសម្រេចដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០ភាគរយ ពីកម្ពុជា ក្រោមហេតុថា រដ្ឋាភិបាលមិនព្រមស្តារប្រជាធិបតេយ្យនិងស្ថានការណ៍នយោបាយឡើងវិញ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីម្សិលមិញ អំឡុងចូលរួមសន្និសីទអន្តរជាតិមួយ ដែលរៀបចំដោយក្រុមហ៊ុនជប៉ុនមួយ តាមរយៈប្រព័ន្ធវីដេអូ បានថ្លែងបញ្ជាក់ឡើងវិញថា ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០ភាគរយ របស់សហភាពអឺរ៉ុប បានប៉ះពាល់តិចតួចប៉ុណ្ណោះដល់កម្ពុជា ហើយថា ពេលនេះលែងមានឥទ្ធិពលហើយ បើធៀបនឹងផលប៉ះពាល់ដោយជំងឺកូវីដ-១៩នោះ។
លោកបានផ្ញើសារត្រឡប់ទៅវិញថា បណ្តាប្រទេសទាំងអស់ក្នុងតំបន់និងសកលលោក ត្រូវបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិរបស់ខ្លួន ផ្តោតលើការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ ព្រមទាំងដោះស្រាយបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនានា ចៀសវាងឱ្យបាននូវការប្រកាន់យកគោលនយោបាយគាំពារនិយម យកមកកៀបសង្កត់ប្រទេសដទៃ រួមទាំងកម្ពុជា ដែលលោកចាត់ទុកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
លោកបានថ្លែងថា៖ «ដូច្នេះ ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានៅតែបន្តធ្វើ ខ្ញុំមិនជំទាស់ហើយក៏មិនទាមទារត្រឡប់មកវិញនូវអនុគ្រោះ [EBA] ២០ភាគរយនោះទេ កម្ពុជាបានត្រៀមខ្លួនរួចរាល់នូវការមិនវិលត្រឡប់មកវិញនូវភាពអនុគ្រោះរបស់សហភាពអឺរ៉ុប»។
តែយ៉ាងណា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងគូសបញ្ជាក់ក្នុងសន្និសីទនោះថា ការសម្រេចចិត្តបែបនេះនឹងជួបការលំបាកខ្លះ ប៉ុន្តែថា ជាជម្រើសចាំបាច់ក្នុងនាមជាប្រទេសឯករាជ្យនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកថា៖ «យើងមានការលំបាក ប៉ុន្តែយើងមិនអាចទទួលយកបាន នៅពេលដែលប្រទេសមួយមិនអាចអនុវត្តច្បាប់ប្រទេសខ្លួនឯងបាន តើយើងជារដ្ឋទេ? រដ្ឋឯករាជ្យនិងអធិបតេយ្យ គឺជារដ្ឋដែលអនុវត្តច្បាប់ដោយខ្លួនឯងបាន បើយើងមិនអាចអនុវត្តច្បាប់ដោយខ្លួនឯងបាន យើងគួររំលាយរដ្ឋហ្នឹងចោលហើយ ហើយដាក់ចំណុះប្រទេសដទៃទៅ»។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស លោក មឿន តុលា មានប្រសាសន៍ថា ការដាក់លក្ខខណ្ឌរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ក៏ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក ក្នុងការជំរុញឱ្យកម្ពុជាវិលទៅរកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យវិញនោះ មិនមានអ្វីខុសទេ ព្រោះវាស្របទៅនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា។
លោកគូសបញ្ជាក់ថា ទីផ្សារអឺរ៉ុបនិងសហរដ្ឋអាមេរិកជាប៉ូលសេដ្ឋកិច្ចក៏សំខាន់មួយក្នុងការនាំទំនិញចេញ ដែលអាចជួយទ្រទ្រង់វិស័យការងារនិងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ក៏ដូចជាអាចជួយដល់ជីវភាពប្រជាពលរដ្ឋ ខណៈបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជានៅមិនទាន់រកទីផ្សារថ្មីដែលអាចជំនួសទីផ្សារធំៗទាំងពីរនេះបាននៅឡើយ។ ករណីនេះ លោកថា បើកម្ពុជាមិនទាមទារត្រឡប់មកវិញនូវការអនុគ្រោះពន្ធរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះទេ នោះកម្ពុជាអាចនឹងពិបាកស្តារឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន ក្រោយការបញ្ចប់វិបតិ្តកូវីដ-១៩។
លោកបារម្ភថា សាររបស់មេដឹកនាំកម្ពុជានេះ អាចនឹងធ្វើឱ្យកម្ពុជាបន្តខាតបង់បន្ថែមទៀត ជាពិសេសពលរដ្ឋដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប។
លោកថា៖ «ស្របពេលហ្នឹង វាហាក់ដូចជាទុកឱ្យប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងស្ថានភាពនៃសេដ្ឋកិច្ចដុនដាបហ្នឹងចេះតែបន្តរហូតទៅ អាហ្នឹងជាចំណុចដែលយើងប្រមើលមើលទៅមុខ បើសិនជាអត់ប្រែប្រួលអ្វីសោះ [សិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ]»។
អ្នកស្រាវជ្រាវសង្គម លោកបណ្ឌិត សេង សារី បានលើកឡើងថា ជាមុំនយោបាយ ការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ២០ភាគរយ របស់សហគមន៍អឺរ៉ុបនេះ មិនទាន់ប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរទេ ប៉ុន្តែសម្រាប់មុំសេដ្ឋកិច្ចវិញ ពលរដ្ឋជាង៣លាននាក់ បានរងផលប៉ះពាល់រួចទៅហើយ។ លោកថា អាចនឹងបន្តប៉ះពាល់ទៀត បើការសម្រេចចិត្តនេះមិនប្រែប្រួល។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងមនុស្សដែលទទួលផល[ប៉ះពាល់]ដោយផ្ទាល់ពីវិស័យកាត់ដេរនេះប្រមាណជា៥០ម៉ឺននាក់ និងដោយប្រយោលជិត៣លាននាក់។ ដូច្នេះ ទំហំនៃការប៉ះពាល់បែបនេះពិតជាធំណាស់ បើយើងគិតក្នុងមុំសេដ្ឋកិច្ច»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក គឹម សុខ មើលឃើញថា ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនិងសហរដ្ឋអាមេរិក កាន់តែមានប្រយោជន៍សម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជា អំឡុងពេលដែលកម្ពុជារើខ្លួនមិនទាន់រួចពីការវាយឡុកដោយជំងឺកូវីដ-១៩នៅពេលនេះ។
លោកថា៖ «កាលណាស្ថានភាពកម្ពុជាកាន់តែដុនដាប ទោះដោយប្រការណាក៏ដោយ ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំងពីរនេះដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ដើម្បីចិញ្ចឹមឆ្នាំងបាយខ្មែរ និងកម្មករខ្មែរ។ បើលោក ហ៊ុន សែន ថាលែងមានឥទ្ធិពលឬលែងសំខាន់ទៀតហើយ វាទាល់តែលោក ហ៊ុន សែន អត់គិតពីភាពអត់ឃ្លាន អត់ការងាររបស់កម្មករខ្មែរទាល់តែសោះ»។
បណ្ឌិតសេដ្ឋកិច្ចនៅរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក គី សេរីវឌ្ឍន៍ មិនអាចសុំការបញ្ជាក់បានទេ នៅថ្ងៃសុក្រនេះ។
ចំណែកសាស្ត្រាចារ្យនៃមហាវិទ្យាល័យ Occidental College នៅរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា សហរដ្ឋអាមេរិក លោកបណ្ឌិត អៀ សុផល យល់ថា ការលើកឡើងរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលថាការព្យួរ EBA ២០ភាគរយរបស់សហគមន៍អឺរ៉ុបមិនមានឥទិ្ធពលនោះ ក៏ដោយសារតែការនាំចេញរបស់កម្ពុជាបានដួលរលំរួចទៅហើយ ដោយសារការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ និងជាពិសេសការបិទខ្ទប់តំបន់មួយចំនួននាពេលថ្មីៗនេះ៕
