គណបក្សនយោបាយមួយចំនួនលើកឡើងថា ពួកគេបានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចទាំងកម្មវិធីនយោបាយនិងបេក្ខភាពមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០២២ ដែលនៅសល់ពេលប្រមាណ១២ខែខាងមុខទៀតនេះ។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក ឡឹក សុធារ ថ្លែងនៅថ្ងៃសុក្រនេះថា គណបក្សនយោបាយដែលផ្តួចផ្តើមឡើងពីក្រុមបញ្ញវន្តមួយនេះ បានត្រៀមខ្លួនរួចហើយទាំងកម្មវិធីនយោបាយនិងផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត ដើម្បីឈានទៅយកអាសនៈមេឃុំ-ចៅសង្កាត់នាពេលខាងមុខនេះ។
ប៉ុន្តែអ្នកនាំពាក្យរូបនេះបញ្ជាក់ថា នេះគ្រាន់តែជាការត្រៀមខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ព្រោះប្រសិនបើស្ថានការណ៍ក្នុងពេលខាងមុខនេះត្រូវជួបឧបសគ្គ ដូចជា សិទ្ធិបញ្ចេញមតិត្រូវបានរឹតត្បិតឬបញ្ហាដទៃទៀត ទាំងនៅមុននិងក្នុងដំណាក់កាលនៃយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត គណបក្សរបស់ខ្លួននឹងពិចារណាក្នុងការដកខ្លួនថយវិញដែរ។
លោកបន្តថា៖ «យើងកំពុងតែសង្កេតមើលពីសភាពការនយោបាយ ជាពិសេសរឿងជំងឺកូវីដ-១៩ និងសិទ្ធិធ្វើនយោបាយ បើមានប៉ះពាល់អី យើងនឹងពិចារណាក្នុងការចូលរួម»។
បើតាមលោក ឡឹក សុធារ សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ក្នុងអាណត្តិទី៦នេះ គណបក្សនឹងជ្រើសរើសឃុំ-សង្កាត់ចំនួន១០០ឃុំ-សង្កាត់ ក្នុងការដាក់បេក្ខភាពមេឃុំ-ចៅសង្កាត់ឈរឈ្មោះ។ ចំពោះកម្មវិធីនយោបាយឬសារនយោបាយដែលបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានកំណត់ជាអាទិភាពនោះគឺ «មេឃុំល្អ» ព្រោះការជ្រើសរើសបានមេឃុំល្អ នឹងអាចរកបានអភិបាលស្រុកនិងក្រុមប្រឹក្សាខេត្តបានល្អដែរ។
ប្រធានកិត្តិយសគណបក្សខ្មែរតែមួយ លោក កែម រិទ្ធិសិត ឱ្យដឹងថា គណបក្សនេះ ថ្វីត្បិតមានវ័យក្មេងខ្ចីក្តី តែនឹងចូលរួមការបោះឆ្នោតនេះដែរ។ លោកបន្តថា គណបក្សខ្មែរតែមួយ មានគោលនយោបាយអាទិភាព ដូចជា ត្រូវមានច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ និងច្បាប់សញ្ជាតិ ជាដើម។
ដោយឡែក អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន បញ្ជាក់ថា ខ្លួននៅមិនទាន់បានត្រៀមលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការត្រៀមប្រកួតនៅឡើយទេ។ លោកបន្តថា ថ្វីបើមកដល់ពេលនេះ ទាំងយុទ្ធសាស្រ្តនិងកម្មវិធីនយោបាយមិនទាន់ដាក់ចេញក្តី ក៏គណបក្សនេះបានអនុវត្តដោយជោគជ័យរួចទៅហើយទៅលើកម្មវិធីនយោបាយដែលមានស្រាប់។
លោកបន្តថា៖ «មិនទាន់និយាយកើតទេ ព្រោះវានៅឆ្ងាយណាស់ ដូច្នេះការត្រៀមលក្ខណៈហ្នឹងមិនទាន់ធ្វើទេ។ ទោះបែបណាក្តី គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា នឹងអនុវត្តទៅតាមកម្មវិធីរបស់ គ.ជ.ប មិនឱ្យខ្វះទេ»។
ដោយឡែក អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលធ្លាប់ទទួលបានការគាំទ្រមិនចាញ់បក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ត្រូវបានអតីតមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់គណបក្សមួយនេះអះអាងដោយមិនប្រាកដប្រជាថា នឹងត្រូវចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនឹងគេដែរឬយ៉ាងណានៅឡើយទេ។
ថ្លែងពីប្រទេសបារាំង តាមបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក លោក ម៉ែន សុថាវរិន្ទ អតីតតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ឱ្យដឹងថា គិតមកដល់ពេលនេះ លទ្ធភាពនៃការចូលរួមរបស់គណបក្សនេះនៅមិនទាន់អាចគូសវាសបាននៅឡើយ ខណៈខ្លួនកំពុងតាមដានពីលំហនយោបាយ ថាតើនឹងមានការប្រែប្រួលទៅរកភាពវិជ្ជមានកម្រិតណា។
លោកបន្តថា៖ «រឿងប្តេជ្ញាចិត្តថាចូលរួមបោះឆ្នោត យើងចូលហើយ ប៉ុន្តែខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចង់បានប្រជាធិបតេយ្យដែរឬអត់! បើចង់បានប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដ ត្រូវឱ្យគណបក្សសង្រ្គោះជាតិត្រឡប់ទៅវិញ លោក សម រង្ស៊ី និងថ្នាក់ដឹកនាំដទៃទៀត។ ហើយរៀបចំ គ.ជ.ប ឱ្យមានតម្លាភាព»។
ច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់មាត្រា៤១ កំណត់ថា ដើម្បីឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ គណបក្សនយោបាយត្រូវដាក់ពាក្យសុំចុះបញ្ជីឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត តាមការកំណត់ដោយ គ.ជ.ប ទៅគណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត យ៉ាងតិច៩០ថ្ងៃមុនថ្ងៃបោះឆ្នោត។
ទន្ទឹមនឹងនេះ មាត្រា៤៣ នៃច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតនេះដដែល ចែងថា គ.ជ.ប ត្រូវកំណត់កាលបរិច្ឆេទនៃការទទួលពាក្យសុំចុះបញ្ជីបេក្ខជន សម្រាប់ឃុំ-សង្កាត់នីមួយក្នុងរយៈពេល៣ថ្ងៃ។
អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត លោក ហង្ស ពុទ្ធា ថ្លែងថា ដោយសារពេលវេលានៃការបោះឆ្នោតនេះនៅរយៈពេលវែងឆ្ងាយនៅឡើយ ហេតុនេះ ការកំណត់កាលបរិច្ឆេទស្តីពីការប្រព្រឹត្តទៅនៃការបោះឆ្នោតនេះ គឺមិនទាន់ដឹងនៅឡើយទេ។
លោកបន្តថា៖ «សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ នឹងធ្វើនៅខែ៦ ឆ្នាំ២០២២ អ៊ីចឹងអត់ទាន់ដល់ពេលដែលគណបក្សដាក់ពាក្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងទេ ដូច្នេះបានន័យថា អត់ទាន់មានគណបក្សទេ»។
លោក កន សាវាង្ស មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកអង្កេតនៃអង្គការ ខុមហ្រ្វែល (Comfrel) យល់ឃើញថា សម្រាប់កម្ពុជា ស្ថានភាពនយោបាយបច្ចុប្បន្ននេះកំពុងតែជាប់គាំង ដោយសារអតីតគណបក្សប្រឆាំងត្រូវបានផាត់ចេញពីសង្វៀននយោបាយរួចទៅហើយ។
ម្យ៉ាងទៀត បើទោះជាមើលឃើញថាមានគណបក្សនយោបាយថ្មីៗកំពុងតែកើតឡើងព្រោងព្រាតក្តី លោកថា បញ្ហានេះមិនអាចឆ្លុះបញ្ចាំងពីសេរីភាពផ្នែកនយោបាយនោះទេ។
បើតាមអ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោតរូបនេះ ប្រសិនបើគ្រប់ភាគីនយោបាយមិនឆាប់បញ្ចប់ការខ្វែងគំនិតខាងនយោបាយទេ បញ្ហានេះវានឹងជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់ដំណើរការបោះឆ្នោតខាងមុខថែមទៀត។
លោកបន្តថា៖ «វិបត្តិនយោបាយរបស់ប្រទេស គឺវាបានកើតឡើងក្រោយពីបានរំលាយគណបក្សសង្រ្គោះជាតិមួយ ក្រោយពីការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៧។ ហើយវិបត្តិនយោបាយតែងមានភាពតានតឹងក្នុងការជជែកនិងដោះស្រាយ ហើយសម្រាប់ខ្ញុំមើលឃើញថា វានាំដល់ភាពទ័លច្រកសម្រាប់កិច្ចការងារផ្នែកនយោបាយទៅមុខទៀត»។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ អាណត្តិទី៤ ឆ្នាំ២០១៧ គណបក្សនយោបាយដែលបានចូលរួមក្នុងការប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតមានចំនួន១២គណបក្ស ហើយចំនួននេះមានការកើនឡើង បើធៀបទៅនឹងគណបក្សនយោបាយដែលបានចូលរួមការបោះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១២ ដែលមានត្រឹមតែ១០គណបក្សនយោបាយប៉ុណ្ណោះ។ សម្រាប់អាណត្តិទី៥នេះវិញ មន្រ្តីនាំពាក្យ គ.ជ.ប មិនអាចបញ្ជាក់បាននៅឡើយទេពីចំនួនគណបក្សនយោបាយដែលនឹងត្រូវចូលរួម ព្រោះពេលវេលានៅវែងឆ្ងាយនៅឡើយ៕
