ក្រសួងមហាផ្ទៃ ទទួលស្គាល់គណបក្សថ្មីមួយទៀតដែលបង្កើតឡើងដោយអតីតមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ខណៈអតីតគណបក្សប្រឆាំងធំជាងគេមួយនេះនៅបន្តផាត់ចេញពីឆាកនយោបាយនៅឡើយ។
ក្នុងលិខិតជូនដំណឹងរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ចុះថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ បានលើកឡើងថា ខ្លួនបានយល់ព្រមតាមការស្នើសុំបង្កើត«គណបក្សបេះដូងជាតិ» ដែលមានលោក សៀម ភ្លុក ជាតំណាងស្ថាបនិក ស្របតាមច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយរបស់កម្ពុជា។
ផ្អែកតាមបញ្ញត្តិមាត្រា៩ នៃច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយ ក្រសួងមហាផ្ទៃសម្រេចអនុញ្ញាតឱ្យបង្កើតគណបក្សបេះដូងជាតិនេះ។
ប៉ុន្តែក្រសួងថា៖ «ដើម្បីទទួលបានសុពលភាព និងអាចធ្វើសកម្មភាពនយោបាយស្របច្បាប់ក្នុងឋានៈជានីតិបុគ្គល នៅក្នុងរយៈពេល១៨០ថ្ងៃបន្ទាប់ពីបានបង្កើតរួចហើយ គណបក្សបេះដូងជាតិ ត្រូវរៀបចំបែបបទនិងបំពេញលក្ខខណ្ឌស្នើចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ស្របតាមលក្ខខណ្ឌទី២ មាត្រា៩ មាត្រា១៨ថ្មី មាត្រា១៩ថ្មី និងមាត្រា២០ នៃច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយ»។
អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតជាង៤៣ភាគរយ ត្រូវបានតុលាការកំពូល រំលាយកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ ក្រោយពីចាប់ឃុំខ្លួនប្រធានអតីតគណបក្សនេះ គឺលោក កឹម សុខា។
អំណាចសាលដីកានោះ អតីតគណបក្សប្រឆាំងត្រូវបានរឹបអូសអាសនៈទាំងអស់នៅក្នុងសភានិងឃុំសង្កាត់ ដែលមានប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងគណបក្សកាន់អំណាច។ បន្ថែមពីនេះ អតីតមន្ត្រីគណបក្សនេះចំនួន ១១៨នាក់ក៏ត្រូវបានហាមធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ៥ឆ្នាំចាប់ពីពេលនោះមក។
ប៉ុន្តែវិធានការផាត់អតីតគណបក្សប្រឆាំងនេះចេញពីឆាកនយោបាយអស់រយៈពេលជាង៣ឆ្នាំមកនេះ ជំរុញឱ្យអតីតមន្ត្រីគណបក្សនោះជាង២០នាក់បានចេញសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ បើគិតត្រឹមថ្ងៃអង្គារនេះ ដែលការចេញសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញនេះ ពួកគេបានបង្កើតគណបក្សនយោបាយចំនួន៥ហើយ បូកទាំងគណបក្សបេះដូងជាតិនេះ។
លោក សៀម ភ្លុក តំណាងស្ថានិកគណបក្សបេះដូងជាតិ មិនអាចទាក់ទងបានទេនៅថ្ងៃនេះ។
ប៉ុន្តែអតីតមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ដែលបានសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញ ហើយបង្កើត«គណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា» បានបង្ហាញការយល់ឃើញថា ដើម្បីយកសំឡេងនៅថ្នាក់មូលដ្ឋានឡើងវិញ អំឡុងពេលបោះឆ្នោតខាងមុខ គណបក្សដែលទើបបង្កើតថ្មីទាំងអស់គួររួមគ្នាបង្កើតប្រព័ន្ធនយោបាយតែមួយ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំមើលឃើញអញ្ចេះ បើសិនជាគាត់មានបំណងចង់រួបរួមគ្នា ចង់ប្រកួតប្រជែងពិតប្រាកដ យើងអាចចូលគ្នានូវអ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើ កំពុងកសាងកម្លាំង កំពុងកសាងបែបបទដូចគ្នាអ៊ីចឹង […] ប៉ុន្តែបើមានគំនិតចង់ចូលរួមបោះឆ្នោត ខ្ញុំគិតថា គួរតែជជែកគ្នា»។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ស៊ឹង សែនករុណា យល់ឃើញថា ការបង្កើតគណបក្សនយោបាយថ្មី ជាសិទ្ធិរបស់អ្នកនយោបាយទាំងនោះ។ ប៉ុន្តែលោកថា រលកនៃការចាកចេញ ដើម្បីទៅប្រកួតនៅទីលានដែលគ្មានប្រព័ន្ធធានាពីគោលការណ៍ឯករាជ្យ មិនបានជំរុញឱ្យមានការស្តារឡើងវិញនូវស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនិងប្រជាធិបតេយ្យទេ។
លោកថា៖ «ការប្រកួតប្រជែងពិតប្រាកដតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹង យើងនៅឃើញថា នៅមានបញ្ហា ដោយសារស្ថាប័នមួយចំនួនដែលមានតួនាទីជំរុញឱ្យមានប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដហ្នឹងនៅជាប់ជំពាក់ទៅនឹងនិន្នាការនយោបាយ ខ្វះអព្យាក្រឹត្យភាព ទាំងអស់ហ្នឹងដែលជាបញ្ហា»។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការអភិវឌ្ឍផ្តត់គំនិត លោកបណ្ឌិត សេក សុជាតិ និយាយថា ការមានគណបក្សច្រើនចូលរួមប្រកួតការបោះឆ្នោត អាចត្រូវបានគេមើលឃើញថា ការបោះឆ្នោតមានប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ។ ប៉ុន្តែលោកថា លទ្ធភាពនៃការចូលរួមប្រកួតរបស់ពួកគេដែលគ្មានឱកាសស្មើគ្នាឬក៏មានការគំរាមកំហែងផ្នែកណាមួយនោះ នោះប្រព័ន្ធនយោបាយនឹងមិនបានធានាដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យទេ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំនៅតែរំពឹងទុកថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានេះមិនទាន់មានសេរីភាពទេ ហាក់នៅមានការរឹតត្បិត ហើយក៏មានការរារាំងខ្លាំងទៅលើផ្នែកនយោបាយឬក៏ការសម្រេចចិត្តរបស់អ្នកនយោបាយ»។
យ៉ាងណា លោកផ្តល់ជាយោបល់ថា មូលដ្ឋានគ្រឹះប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវធានាសិទ្ធិមូលដ្ឋាន សិទ្ធិជួបជុំ សិទ្ធិប្រមូលផ្តុំ គ្មានការគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយ ស្ថាប័នកំពូលរបស់ជាតិ រួមមាន តុលាការ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ជាដើម ជាស្ថាប័នឯករាជ្យ មិនចំណុះឱ្យគណបក្សនយោបាយណាមួយ៕
