ក្នុងជំនួបទល់មុខជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចក្រភពអង់គ្លេស លោក ដូមីនិក រ៉ាអាប់ (Dominic Raab) បានលើកឡើងពី«ការព្រួយបារម្ភជុំវិញការស៊ើបអង្កេតបទឧក្រិដ្ឋ ការឃុំខ្លួន និងការកាត់ទោស ជាពិសេសករណីប្រធានអតីតគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា គឺលោក កឹម សុខា»។
ការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចក្រភពអង់គ្លេសនេះ ប្រហាក់ប្រហែលនឹងការលើកឡើងកន្លងទៅរបស់អនុរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក លោកស្រី Wendy Sherman ដែលបានមកធ្វើទស្សនកិច្ចនៅកម្ពុជាកាលពីខែមុន។
អំឡុងជួបពិភាក្សាទល់មុខជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាពេលនោះ លោកស្រីបានស្នើឱ្យមានការបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញមុនការបោះឆ្នោតមកដល់ និងត្រូវទម្លាក់ចោលជាបន្ទាន់នូវការចោទប្រកាន់ដែលមានចរិតនយោបាយប្រឆាំងនឹងសមាជិកនៃគណបក្សប្រឆាំងនិងសកម្មជននានា។
សំណួរត្រង់ថា តើអតីតបក្សប្រឆាំងមានគុណតម្លៃអ្វីបានជាប្រទេសមហាអំណាចលោកសេរីបន្តលើកឡើងនិងជំរុញឱ្យមានដំណោះស្រាយផ្នែកនយោបាយនៅកម្ពុជាបែបនេះ?
អ្នកស្រាវជ្រាវសង្គម លោកបណ្ឌិត សេង សារី មានប្រសាសន៍ថា សហភាពអឺរ៉ុប ក៏ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក រួមទាំងចក្រភពអង់គ្លេស ជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្ររបស់កម្ពុជាក្នុងការពង្រីកអនុត្តរភាពសេរីក្នុងពិភពលោក រួមទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩១មក។ លោកបន្តថា សម្ពន្ធមិត្តកម្ពុជាទាំងនេះបានចំណាយលុយរាប់ពាន់លានដុល្លារ ដោយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យកម្ពុជាវិលត្រឡប់មករកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យវិញ ក្រោយពីប្រទេសមួយនេះបានរងគ្រោះពីមនោគមវិទ្យាក្នុងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់។
លោកបណ្ឌិត សេង សារី យល់ឃើញថា ការដែលតំណាងចក្រភពអង់គ្លេសនិងអាមរិកបន្តលើកយកករណីឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា និងការរំលាយអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មកជជែកជាមួយបក្សកាន់អំណាចដដែលៗនៅពេលនេះ អាចជាសារមួយដែលពួកគេយល់ថា ករណីនេះជាការបំផ្លាញប្រជាធិបតេយ្យដែលកម្ពុជាបានខំប្រឹងកសាងជិត៣០ឆ្នាំមកនេះ។
លោកថា៖ «នេះជាសញ្ញាណលើកទី២ បើយើងមើលពីទម្ងន់ការទូត ការលើកឡើងនៅចំពោះមុខដោយមិនក្រែងចិត្តរបៀបនេះមានន័យថា វាបង្ហាញថារឿងមួយធ្ងន់ធ្ងរ ជារឿងមួយដែលគេលែងទុកមុខឱ្យ»។
តែយ៉ាងណា លោកយល់ថា ក្នុងកាលៈទេសៈនេះ សម្ពាធផ្ទួនៗរបស់ប្រទេសទាំងនោះមិនសូវមានឥទ្ធិពលជំរុញដល់ការសម្រេចចិត្តរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទេ ខណៈកម្ពុជាកំពុងមានខ្នងបង្អែករឹងមាំពីមហាអំណាចចិន។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស (សង់ត្រាល់) លោក មឿន តុលា មើលឃើញថា ការដែលបណ្តាប្រទេសលោកសេរីបន្តទាមទារឱ្យបើកលំហសេរីភាពគណបក្សប្រឆាំងឡើងវិញ ទំនងជាពួកគេមើលឃើញថា សំឡេងឆ្នោតនៅមូលដ្ឋានកាលពីឆ្នាំ២០១៧ របស់អតីតបក្សប្រឆាំងមួយនេះមានតុល្យភាពអំណាចជាមួយបក្សកាន់អំណាច ដែលអាចធានាដល់ដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាបាន និងមិនចង់ឃើញកម្ពុជាធ្លាក់ចូលទៅក្នុងរបបដឹកនាំដូចពីអតីតកាល។
លោកថា៖ «ប៉ុន្តែនៅពេលដែលយើងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហ្នឹង ហើយយើងយកអាសនៈគេទាំងថ្នាក់ជាតិនិងថ្នាក់ក្រោមជាតិ យកទៅចែកឱ្យបក្សខ្លួនឯងហ្នឹង ដែលគេមើលឃើញថា វាជារូបភាពអាក្រក់មួយដែលធ្វើឱ្យលទ្ធផលដៃគូអភិវឌ្ឍន៍របស់កម្ពុជាប្រឹងចំណាយលុយរាប់លានដុល្លារ រាប់កោដដុល្លារ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩១-៩២-៩៣ រហូត២០១៧ ធ្វើឱ្យអាលទ្ធផលហ្នឹងវារលាយសូន្យទៅវិញ»។
ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានមួយថា ក្នុងជំនួបនោះ កម្ពុជាបានប្រាប់ភាគីចក្រភពអង់គ្លេសពីបញ្ហានយោបាយ សន្តិសុខ និងការអភិវឌ្ឍសង្គមនាពេលថ្មីៗនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
បន្ថែមពីនេះ ក្រសួងថា «ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពបន្តធ្វើការជាមួយគ្នាកាន់តែជិតស្និទ្ធឡើង ទាំងក្នុងក្របខណ្ឌតំបន់និងអន្តរជាតិ» រួមទាំងបង្កើនកិច្ចសហការលើវិស័យមួយចំនួនទៀត សម្រាប់ផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី យល់ឃើញថា ការរំឭកផ្ទួនៗឱ្យបក្សកាន់អំណាចបើកលំហសេរីភាពអតីតបក្សប្រឆាំងឡើងវិញនេះ អាចមកពីប្រទេសប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យធំៗទាំងនោះគិតថា ការចូលរួមរបស់គណបក្សប្រឆាំងក្នុងការប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតដោយសេរីនិងយុត្តិធម៌ នៅតែជារឿងចាំបាច់ក្នុងការធានានូវប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យពិតប្រាកដនៅកម្ពុជា។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងហើយបានជាយើងឃើញថា សម្រាប់មហាអំណាចធំៗ ពិសេសបស្ចិមប្រទេសដែលប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹង គេនៅតែលើកយកបញ្ហាការបោះឆ្នោត សិទ្ធិសេរីភាពនយោបាយជារឿងធំ ហើយជំរុញឱ្យមានការផ្សះផ្សាជាតិ រវាងបក្សកាន់អំណាចនិងបក្សប្រឆាំងដែលត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យធ្វើនយោបាយជាដើម ព្រោះសិទ្ធិនយោបាយជាសិទ្ធិដែលធានាដោយច្បាប់»។
យ៉ាងណា លោកបង្ហាញការព្រួយបារម្ភថា បើរបត់នយោបាយនៅកម្ពុជាមិនត្រូវបានកែលម្អទាន់ពេលទេនោះ កម្ពុជាអាចនឹងខាតបង់ទាំងសេដ្ឋកិច្ច ទាំងទំនាក់ទំនងការទូត ដោយថា កម្ពុជាពេលនេះជាតំបន់ប្រទាញប្រទង់រវាងមហាអំណាចលោកសេរី និងមហាអំណាចកុម្មុយនីស្ត។
អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ត្រូវបានដកសិទ្ធិធ្វើនយោបាយជាង៣ឆ្នាំមកហើយ គិតចាប់ពីពេលសមត្ថកិច្ចឆ្មក់ចូលចាប់ខ្លួនលោកទាំងយប់នៅគេហដ្ឋាន ស្ថិតក្នុងខណ្ឌទួលគោក រាជធានីភ្នំពេញ អំឡុងថ្ងៃទី៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៧។
អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតជាង៤៣ភាគរយ ត្រូវបានតុលាការកំពូលចេញសាលដីការំលាយចោលកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ ហើយអាសនៈឃុំ-សង្កាត់ចំនួន៥ ០០៧ ត្រូវបានចែកឱ្យគណបក្សផ្សេងដែលពលរដ្ឋមិនបានបោះឆ្នោតឱ្យ។ ចំណែកមន្ត្រីអតីតបក្សប្រឆាំងចំនួន១១៨រូប ត្រូវបានហាមធ្វើនយោបាយ៥ឆ្នាំ ចាប់ពីពេលនោះមក។
ចំណែកឯសំណុំរឿងចោទប្រកាន់លោក កឹម សុខា ដ៏ចម្រូងចម្រាសពីបទ «ឃុបឃិតជាមួយបរទេសចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល» ដែលមានរដ្ឋាភិបាលជាដើមបណ្តឹងនោះ នៅបន្តទើរនៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនៅឡើយ៕
អត្ថបទទាក់ទង
