កម្ពុជាមានវត្តមានមេអំបៅខ្មោចចំនួន៨៤៩ប្រភេទ ហើយប្រភេទមេអំបៅទាំងនោះគឺជាភ្នាក់ងារនាំដំណើរលម្អងយ៉ាងសំខាន់ ខណៈពពួកមេអំបៅប្រភេទនេះកំពុងរងការគំរាមកំហែងដោយកត្តាមនុស្សនិងធម្មជាតិ។
មជ្ឈមណ្ឌលអង្គរសម្រាប់ការអភិរក្សជីវៈចម្រុះ (ACCB) កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ ឱ្យដឹងតាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនថា មេអំបៅខ្មោច ជាប្រភេទសត្វដែលត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថា ជាភ្នាក់ងារនាំដំណើរលម្អងដ៏មានសារៈសំខាន់។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ វាក៏ជាប្រភពចំណីប្រូតេអ៊ីនដែលមានប្រយោជន៍ចំពោះសត្វជាច្រើនទៀត ដូចជា ថលជលិក (សន្ដានកង្កែប) សន្ដានប្រចៀវ និងបក្សីសត្វ ជាដើម។
ប្រភពដដែលបន្តដោយលើកយកការសិក្សាមួយមកបង្ហាញថា តាមកំណត់ត្រាសម្គាល់ បក្សីមួយក្បាលស៊ីដង្កូវមេអំបៅខ្មោចរហូតដល់ទៅ៥០ពាន់លាន (៥០ ០០០ ០០០ ០០០) ក្បាលក្នុងមួយឆ្នាំ។
មជ្ឈមណ្ឌល ACCB បានលើកឡើងទៀតថា មេអំបៅខ្មោច ស្ថិតនៅក្នុងលំដាប់ថ្នាក់សត្វល្អិតដែលមានក្រឡាស្លាបរាងដូចស្រកា (Lepidoptera- meaning scale wing) ដូចទៅនឹងមេអំបៅធម្មតា ដែលប្រភេទសត្វទាំងនេះមានតួនាទីសំខាន់ដូចគ្នានៅក្នុងស្ថានប្រព័ន្ធ។
ទោះយ៉ាងណា មជ្ឈមណ្ឌល ACCB ថាទីជម្រករបស់មេអំបៅខ្មោចរងការរេចរឹល ដែលជាការគំរាមកំហែងដ៏ចម្បងចំពោះអនាគតចំនួនសត្វល្អិតប្រភេទនេះ ដោយសារតែការប្រើប្រាស់ថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងការប្រើប្រាស់អំពូលអគ្គិសនីសិប្បនិម្មិតពេលយប់ ជាដើម។
មជ្ឈមណ្ឌល ACCB បន្ថែមថា៖ «ការប្រើប្រាស់អំពូលអគ្គិសនីសិប្បនិម្មិតពេលយប់ កំពុងរួមចំណែកដល់ការរុះរោយលំអង។ អំពូលអគ្គិសនីតាមដងផ្លូវទាក់ទាញមេអំបៅខ្មោច ពន្យារពេលរបស់ពួកវា កាត់បន្ថយពេលស្វែងរកចំណី ស៊ីចំណី និងការធ្វើដំណើរលម្អង។ បញ្ហានេះអាចជះឥទ្ធិពលមិនល្អដល់ប្រភេទមេអំបៅខ្មោចនាពេលអនាគត ដោយសារតែដំណើរស្វាហាប់ដ៏សំខាន់របស់វាមានការខ្ជះខ្ជាយ ហើយប្រភពចំណីកាន់តែខ្វះខាតដោយសារការបាត់បង់ទីជម្រកផង។ ពេលស្វែងរកចំណី គឺមានតម្លៃណាស់ មិនមែនជាការឈ្លក់វង្វេងនឹងពន្លឺភ្លើងអំពូលអគ្គិសនីសិប្បនិម្មិតដែលគ្មានប្រយោជន៍ចំពោះពួកវានោះទេ»។
មជ្ឈមណ្ឌល ACCB បញ្ជាក់ទៀតថា វត្តមានមេអំបៅខ្មោចដើរតួយ៉ាងសំខាន់ចំពោះការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដោយការពិនិត្យមើលចំនួននិងរបាយរស់នៅរបស់ពួកវា បានជួយផ្តល់តម្រុយសំខាន់ៗចំពោះការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងបរិស្ថាន ដូចជា ផលប៉ះពាល់ពីបច្ចេកទេសកសិកម្មទំនើបបែបថ្មី ការបំពុលខ្យល់ និងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ជាដើម។
បើតាម ACCB មេអំបៅខ្មោចមានចំនួនច្រើនប្រភេទលើសលុបជាងមេអំបៅធម្មតា ដោយរាប់តាមលំដាប់ថ្នាក់មានរហូតដល់ទៅ ៨៩% ទៅ ៩៤% ដែលពួកវាសមនឹងទទួលបាននូវការស្រឡាញ់ពេញចិត្តនិងថែរក្សាពីយើងដូចគ្នា៕
