លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា លោកមិនចាប់អាម្មរណ៍ឡើយ ចំពោះការរិះគន់ទាក់ទងនឹងការបង្កើតច្បាប់របស់កម្ពុជាឆ្លើយតបទៅនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ នោះថា ជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ឬសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ។
ក្នុងពិធីទទួលពិធីវ៉ាក់សាំងប្រឆាំងជំងឺកូវីដ-១៩ នៅអាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិភ្នំពេញនាយប់ថ្ងៃទី២៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ លោកនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា អ្វីដែលគិតបច្ចុប្បន្ននេះ គឺពីសុខុមាលភាពនិងអាយុជីវិតរបស់ប្រជាជនជាធំ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «តែអ្វីដែលសំខាន់សម្រាប់ខ្ញុំ គឺសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជន ជីវិតរបស់ប្រជាជន ត្រូវបានធានា ហើយជីវិតដំបូងបំផុត មិនមែនសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ឬប្រជាធិបតេយ្យទេ គឺសិទ្ធិរស់រានមានជីវិតដែលត្រូវតែទទួលបានមុន។ ដូច្នេះទោះបីអ្នកណាចង់និយាយពីអី ក៏និយាយទៅ តិទៀនច្បាប់កម្ពុជា ក៏តិទៀនទៅចុះ តែច្បាប់របស់កម្ពុជាធ្វើដើម្បីការពារជីវិតមនុស្ស អ្នកចង់និយាយពីអ្វី គឺអ្នកនិយាយតាមចិត្តចង់ ប៉ុន្ដែអ្វីដែលខ្ញុំបាននិងកំពុងធ្វើ គឺការពារជីវិតប្រជាជនកុំឱ្យស្លាប់»។
ការថ្លែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្វើឡើងស្របពេលដែលកន្លងមកក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២១ បានរិះគន់ចំពោះអនុក្រឹត្យស្ដីពី «កាតព្វកិច្ចក្នុងការទទួលការចាក់វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកូវីដ-១៩» ដោយថា អនុក្រឹត្យនោះ អាចមានលក្ខណៈផ្ទុយនឹងបទប្បញ្ញត្តិនៃលិខិតុបករណ៍សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ជាពិសេស កតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្តីពី «សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ (ICESCR)» ដែលកម្ពុជាជារដ្ឋភាគី។
ក្រៅពីអនុក្រឹត្យខាងលើ សង្គមស៊ីវិលជាតិ និងសហគមន៍អន្តរជាតិក៏បានរិះគន់ ចំពោះច្បាប់ថ្មីស្តីពី «វិធានការទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩» ថា មានការដាក់ទោសធ្ងន់ធ្ងរ ពោលគឺពី ១០ឆ្នាំ ដល់ ២០ឆ្នាំ និងផាកពិន័យ ២០ លានរៀនជាដើម។
នាយករងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា សុខុមាលភាព និងអាយុជីវិតរបស់ប្រជាពលរដ្ឋពិតជាសំខាន់ ប៉ុន្តែនៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យក្រៅពីសិទ្ធិរស់រានមានជីវីត ប្រជាពលរដ្ឋត្រូវតែមានសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ និងមានសេរីភាពផ្សេងៗទៀត ក្នុងការអភិវឌ្ឍនៅក្នុងសង្គមជាតិតាមបែបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកថា៖ «អ៊ីចឹងដើម្បីធានាសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ សេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង ប្រទេសដែលប្រកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យច្បាប់មួយចំនួន ត្រូវតែស្របនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសហ្នឹង ប៉ុន្តែនៅកម្ពុជាយើងមានរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៣ និងបទដ្ឋានអន្តរជាតិស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស ហើយកម្ពុជាយើងក៏បានផ្ដល់សច្ចាប័ណ្ណច្រើនដែលទាក់ទងនឹងបញ្ហាសិទិ្ធមនុស្ស ជាពិសេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន កម្ពុជាយើងបានផ្ដល់ច្រើនជាងគេ អ៊ីចឹងច្បាប់យើងក៏ត្រូវស្របទៅតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិទាំងអស់ហ្នឹងដែរ»។
សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅកម្ពុជា លោក ឯម សុវណ្ណរ៉ា ចាត់ទុកការថ្លែងរបស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលឆ្លុះបញ្ចាំឱ្យឃើញថា កង្វល់របស់សហគមកន៍អន្តរជាតិ ពាក់ព័ន្ធនឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស មិនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឆ្លើយតប និងកែសម្រួល រួមទាំងដោះស្រាយឱ្យបានពេញលេញជុំវិញការបារម្ភរបស់ប្រទេសលោកសេរីឡើយ។ ករណីនេះ លោកថា ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធឬ EBA ២០% ដែលត្រូវបានកាត់កាលពីពេលកន្លងមក កម្ពុជានឹងមិនអាចទទួលបានមកវិញឡើយ។
លោកថា៖«គោលការណ៍បច្ចុប្បន្នសំខាន់ គឺកូវីដ–១៩ ក៏ប៉ុន្តែគោលការណ៍កម្ពុជាបានប្រកាន់និងចែងច្បាស់នៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាដែរ គឺគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ហើយប្រសិនបើគោលការណ៍ច្បាប់ និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិវាមិនបានស្ដែងតាមគោលការណ៍ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាទេ តាមតែទម្រង់របស់កម្ពុជាវាអត់ស្របទៅតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញមានខ្លឹមសារ ឬធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិទេ។ ដូច្នេះ វាអាចធ្វើឱ្យកម្ពុជាប្រឈមអន្តរជាតិគេអាចលើកឡើង ឬក៏គេរិះគន់ ឬដាក់សម្ពាធ»។
ក្រុមអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិបានសម្តែងកង្វល់ជាខ្លាំង ចំពោះវិធានការច្បាប់ និងវិធានការរដ្ឋបាលថ្មីដែលមានលក្ខណៈតឹងរឹង ដែលបានដាក់ចេញជាបន្តបន្ទាប់ ត្រូវបានអនុម័តដោយរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការរាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ដែលប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន រួមទាំងសេរីភាពក្នុងការដើរហើរ សិទ្ធិជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធី និងសិទ្ធិការងារ។
ក្រុមអ្នកជំនាញបានមានប្រសាសន៍ថា «យើងមានកង្វល់ថា វិធានការរដ្ឋបាល និងវិធានការព្រហ្មទណ្ឌ រួមទាំង ការដាក់ទោសពន្ធនាគាររយៈពេលវែងហួសហេតុ និងការពិន័យជាប្រាក់ដែលមានចែងក្នុងច្បាប់នេះ ទំនងជាមិនមានសមាមាត្រ និងមិនចាំចាច់ឡើយ។ រាល់វិធានការដែលបានចាត់ឡើង សំដៅប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការឆ្លងរាលដាន រួមទាំង ទោសទណ្ឌដែលអាចមាន គួរតែធ្វើក្នុងករណីចាំបាច់ និងមានលក្ខណៈសមាមាត្រ ហើយមិនត្រូវបានប្រើប្រាស់ហួសហេតុឡើយ»។
បើទោះបីជាលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានអះអាងថា ការបង្កើតច្បាប់របស់កម្ពុជា ដើម្បីការពារអាយុជីវិតរបស់ប្រជាជនក្តី ប៉ុន្តែគិតត្រឹមថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា នេះ ប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ១២៥៤នាក់ហើយ ដែលបានស្លាប់បាត់បង់ជីវិតដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩។ គិតត្រឹមថ្ងៃសៅរ៍ ទី២៤ ខែកក្កដានេះ ចំនួនអ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ នៅកម្ពុជាមានចំនួនសរុប ៧២ ១០៤ នាក់ ស្លាប់ ១២៥៤នាក់ និងកំពុងសម្រាកព្យាបាលចំនួន ៧ ៥៥៦នាក់៕
