សហគមន៍មានបញ្ហាដីធ្លី ប្រជានេសាទ កម្មករ អ្នកប្រកបមុខរបរសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ និងជនជាតិដើមភាគតិច បង្ហាញក្ដីកង្វល់ពីបញ្ហាកង្វះស្បៀងអាហារដែលជំរុញឱ្យកសិករកាន់តែច្រើនបង្ខំចិត្តចំណាកស្រុក ដើម្បីលក់កម្លាំងពលកម្មនិងសន្សំប្រាក់ទិញស្បៀងផ្គត់ផ្គង់គ្រួសារ។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងសហគមន៍ចំនួន៨៧ បានចេញលិខិតចំហមួយនៅថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ដោយស្នើទៅអង្គការស្បៀងអាហារ និងកសិកម្មនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ ហៅកាត់ថា ហ្វាវ (FAO) ជួយដោះស្រាយក្ដីកង្វល់របស់ពួកគេដែលនឹងធ្លាក់ក្នុងភាពអត់ឃ្លានជាងការឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ទៅទៀត។
លិខិតដដែលថា ទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែងមួយចំនួនអំពីភាពអត់ឃ្លាននៅកម្ពុជា មានដូចជា អស្ថិរភាពនយោបាយបានរួមចំណែកធ្វើឱ្យមានការថយចុះធនធានធម្មជាតិ បញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភ១៥ភាគរយដែលស្មើនឹងប្រជាជន២លាននាក់ និងប្រជាជន៧៩ភាគរយរស់នៅតាមជនបទពឹងផ្អែកលើកិច្ចការកសិកម្ម ជលផល និងព្រៃឈើ ដើម្បីរស់រានមានជីវិត។
មួយវិញទៀត គ្រួសារកសិករនៅតាមជនបទប្រមាណ១លាន៦សែនគ្រួសារ (១ ៦០០ ០០០គ្រួសារ) ជួបកង្វះខាតស្រូវតាមរដូវកាល ខណៈការចំណាយរបស់ពួកគាត់៣០ភាគរយនៃគ្រួសារនីមួយៗពឹងលើផលិផលស្រូវ។ ដោយឡែក កុមារកម្ពុជាចំនួន៤០ភាគរយបានជួបបញ្ហាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភនិងជំងឺក្រិនរ៉ាំរ៉ៃទៀតផង។
លើសពីនេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងសហគមន៍ចំនួន៨៧ បានលើកឡើងថា បញ្ហាកង្វះស្បៀងអាហារបានជំរុញឱ្យកសិករធ្វើចំណាកស្រុកលក់កម្លាំងពលកម្ម ដើម្បីសន្សំប្រាក់សម្រាប់ទិញស្បៀងយកមកផ្គត់ផ្គង់តម្រូវការចាំបាច់ផ្សេងៗនៅក្នុងគ្រួសារពួកគេ ខណៈដីធ្លីកសិកម្មរបស់កសិករមិនមានសុវត្ថិភាពនិងងាយនឹងបាត់បង់ ដោយសារការបន្តរំលោភបំពានពីពួកអ្នកមានអំណាច និងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នានារបស់ក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្ម កសិ-ឧស្សាហកម្ម ការរុករករ៉ែ និងការយកដីធ្លីទៅធ្វើការអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាររបស់រដ្ឋ ជាដើម។
ករណីនេះ ពួកគេស្នើអង្គការ FAO បដិសេធចំពោះការជ្រៀតជ្រែកឥទ្ធិពលរបស់ក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មចូលទៅក្នុងកិច្ចប្រជុំ និងបញ្ចប់ការត្រួតត្រារបស់ក្រុមហ៊ុនលើផ្នែកកសិកម្មនិងប្រព័ន្ធស្បៀងអាហារ ព្រមទាំងកាត់បន្ថយការគាំទ្រដល់សាជីវកម្ម កសិ-ឧស្សាហកម្មធំៗ ជាដើម។
តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចខេត្តព្រះវិហារ អ្នកស្រី ហួត ម៉ាលី លើកឡើងថា តាំងពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានផ្ដល់សិទ្ធិឱ្យក្រុមហ៊ុនស្ករអំពៅធ្វើការអភិវឌ្ឍមក បានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈការរំលោភបំពានដីធ្លី និងការប្រកបរបរពួកគាត់ ខណៈព្រៃឈើក៏ត្រូវរងការកាប់បំផ្លាញជាបន្តបន្ទាប់ថែមទៀតផង។
អ្នកស្រីបន្តថា ពួកគាត់បានបង់បាត់ដីធ្លីធ្វើស្រែចម្ការនិងមិនមានប្រភពប្រើប្រាស់ដូចកាលពីពេលកន្លងមក ដោយសារក្រុមហ៊ុនបានរំលោភយក ដែលធ្វើឱ្យពួកគាត់ខ្វះដីធ្លីបង្កបង្កើនផល ហើយនាំគ្នាធ្វើចំណាកស្រុកទៅរកការងារនៅខេត្តផ្សេង និងក្រៅប្រទេស។
អ្នកស្រីថា៖ «តាំងពីឆ្នាំ២០១៣ ដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រុមហ៊ុនបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើន។ ទី១ គាត់បានរំលោភបំពានដីស្រែចម្ការរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងស្រុក។ ទី២ វាបានប៉ះពាល់ការរកស៊ីតាមជីវភាពគ្រួសារ ដូចជាតាមលក្ខណៈប្រពៃណី។ ទី៣ ប្រជាជនដែលធ្លាប់ចិញ្ចឹមគោ បានលក់អស់ ដោយសារគ្មានដីសម្រាប់ចងគោ ព្រោះក្រុមហ៊ុនបានរំលោភយក»។
នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការពន្លកខ្មែរ លោក ប៉ឹក សោភ័ណ្ឌ បន្ថែមថា មូលហេតុដែលសហគមន៍និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើលិខិតចំហនេះដាក់ទៅអង្គការស្បៀងអាហារ ដោយសារចង់ឱ្យអង្គការនេះយកក្ដីកង្វល់របស់ប្រជាកសិករទៅជជែកជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក្រុមហ៊ុនធំៗដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភដីធ្លីរបស់ពលរដ្ឋ ខណៈអាជ្ញាធរមិនសូវអើពើក្នុងការដោះសា្រយជូនពួកគាត់ឡើយ។
លោកថា៖ «កិច្ចប្រជុំនៅខែកញ្ញាខាងមុខនេះ គឺការជជែកពិភាក្សាគ្នាអំពីយន្តការនៃការផលិតស្បៀងដែរ ដែលមានក្រុមហ៊ុនសាជីវកម្មធំៗដែលដឹកនាំដោយពួកមហាសេដ្ឋីនៃប្រទេសអ្នកមានៗហ្នឹង ដែលបង្កើតផលិត បង្កើតផ្នែកកសិកម្មវៃឆ្លាត ដែលកសិកម្មវៃឆ្លាតនេះបានរំលោភសិទ្ធិកសិករដែលគាត់ប្រើប្រាស់លក្ខណៈប្រពៃណីតាំងពីដូនតាមក។ អ្វីដែលកសិករបារម្ភ គឺបាត់បង់ដីធ្លី អត់មានកន្លែងផលិតស្បៀង ហើយកម្លាំងពលកម្មជាច្រើនបានបោះបង់ការផលិតស្បៀង»។
អ្នកស្រាវជ្រាវពីការអភិវឌ្ឍសង្គម លោកបណ្ឌិត មាស នី មានប្រសាសន៍ថា នៅពេលខាងមុខនេះ កម្ពុជានឹងទទួលរងបញ្ហាខ្វះស្បៀង ដោយសារអ្នកផលិតបានបោះបង់ចោលមុខរបររបស់ពួកគាត់មកធ្វើការងារផ្សេងជំនួសវិញ។
លោកថា៖ «បើសិនជានៅប្រកែកគ្នាទៅវិញទៅមក ថារឿងមកពីកសិករ ហើយកសិករថាមកពីរដ្ឋាភិបាល ខ្ញុំគិតថា យើងចេញអត់រួចទេ! ហើយកម្លាំងពលកម្មចេះតែហូរចេញ ប្រមូលផ្ដុំមករស់នៅទីក្រុង យើងឃើញក្នុងដំណាក់កាលចុងក្រោយបិទកូវីដ-១៩នៅភ្នំពេញ មនុស្សនាំគ្នាសម្រុកទៅស្រុកវិញ។ អ៊ីចឹងប្រព័ន្ធផលិតស្បៀងនឹងជួបបញ្ហានៅពេលដែលមនុស្សនាំគ្នាទៅដេកស៊ី»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយពាក់ព័ន្ធរឿងនេះពីតំណាងអង្គការ FAO ប្រចាំនៅកម្ពុជា និងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក វេង សាខុន បានទេ នៅថ្ងៃនេះ។
ការដាក់លិខិតចំហនេះធ្វើឡើងស្របពេលដែលអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ខាងមុខនេះ នឹងរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលស្ដីពីប្រព័ន្ធស្បៀងអាហារក្នុងគោលបំណងបង្កើនចំណីអាហារនិងកសិកម្ម ដើម្បីពន្លឿនគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍ប្រកបដោយចីរភាព ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរប្រព័ន្ធស្បៀងអាហារឆ្ពោះទៅរករបបអាហារដែលមានសុខុមាលភាព ចីរភាព និងរស់នៅប្រកបដោយសុភមង្គល និងការពារភពផែនដីរបស់យើង៕
