ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលនិងយុវជនបាននាំគ្នាធ្វើយុទ្ធនាការលើបណ្តាញសង្គមស្នើឱ្យដោះលែងសកម្មជនបរិស្ថាននិងអ្នកការពារសិទិ្ធមនុស្សកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ ដោយអះអាងថាជាការឃុំខ្លួនមិនត្រឹមត្រូវ ខណៈអ្នកទាំងនោះធ្វើសកម្មភាពកន្លងមកដើម្បីការពារប្រយោជន៍ជាតិតែប៉ុណ្ណោះ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលបានចូលរួមធ្វើយុទ្ធនាការសុំឱ្យដោះលែងសកម្មជនទាំងនោះមានដូចជា មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស (សង់ត្រាល់), មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR), អង្គការលីកាដូ, សមាគមអាដហុក និងសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) ជាដើម។
ការធ្វើយុទ្ធនាការរបស់ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកដោយភ្ជាប់ជាមួយរូបថតសកម្មជនបរិស្ថាននិងសិទ្ធិមនុស្សចំនួន៦នាក់ អមដោយខ្លឹមសារថា «សូមគាំទ្រនិងលើកទឹកចិត្តសកម្មភាពការពារបរិស្ថាននិងធនធានធម្មជាតិនៅប្រទេសយើង សូមចែករំលែករូបភាពខាងក្រោមនេះ»។
ក្រៅពីខ្លឹមសារនេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងនោះបានលើកឡើងថា នៅរយៈពេលចុងក្រោយនេះ អាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួននិងឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារទៅលើអ្នកការពារបរិស្ថានជាយុវជនជាច្រើននាក់ដែលតែងធ្វើយុទ្ធនាការជាសាធារណៈពាក់ព័ន្ធបញ្ហាបរិស្ថាននានា ដូចជា ការគ្រប់គ្រងទឹកកខ្វក់ អាជីវកម្មបូមខ្សាច់ ការលុបបឹងធម្មជាតិ។ល។
ករណីនេះ ពួកគេអះអាងថា នៅមុនទិវាសិទិ្ធមនុស្សអន្តរជាតិ ១០ធ្នូ ខាងមុខនេះ ក្រុមសង្គមស៊ីវិលនឹងធ្វើយុទ្ធនាការទាក់ទាញការគាំទ្រ ដើម្បីស្នើសុំឱ្យដោះលែងអ្នកការពារសិទិ្ធមនុស្សទាំងអស់ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារមិនត្រឹមត្រូវ និងលើកឡើងពីការងារលំបាកៗនិងភាពក្លាហានដែលអ្នកទាំងនោះបានធ្វើកន្លងមក នៅមុនពេលចាប់ខ្លួននិងជាប់ពន្ធនាគារ។
សម្រាប់នៅសប្តាហ៍នេះ អង្គការដែលធ្វើការងារផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សដដែល បានលើកយកក្រុមយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិចំនួន៦នាក់ដែលកំពុងប្រឈមមុខនឹងបទចោទ «រួមគំនិតក្បត់» ក្នុងនោះមាន២នាក់បានរងការចោទបន្ថែមពីបទ «ប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ»។
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដដែល យល់ឃើញថា ទោះបីជាពួកគេសកម្មក្នុងការបង្ហាញនិងតវ៉ាចំពោះការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ ប៉ុន្តែជាលទ្ធផល សកម្មជនបរិស្ថាននិងសិទ្ធិមនុស្សទាំងនោះបែរជាត្រូវរងនូវការរំលោភបំពាន បំភិតបំភ័យ និងការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារទៅវិញ។
នាយិកាប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោកស្រី ចក់ សុភាព មានប្រសាសន៍ថា ការចាប់ខ្លួនយុវជនដាក់ពន្ធនាគារមួយរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ជាការគំរាមកំហែងលំហសង្គមស៊ីវិល និងជាសញ្ញាណអវិជ្ជមានដែលប៉ះពាល់ដល់ការចូលរួមរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
លោកស្រីបន្តថា ការធ្វើយុទ្ធនាការនេះ ដើម្បីបង្ហាញអំពីការគាំទ្រសកម្មជនទាំងអស់ ដោយថា សកម្មភាពរបស់ពួកគាត់ មិនគួរត្រូវបានចាប់ខ្លួននិងចោទប្រកាន់ឡើយ ដោយសារពួកគាត់ធ្វើការងារដើម្បីផលប្រយោជន៍សង្គមតែប៉ុណ្ណោះ។
លោកស្រីថា៖ «រដ្ឋាភិបាលគួរតែយល់ឃើញថា សកម្មភាពរបស់សកម្មជនកន្លងមកដែលគាត់ចូលរួម គឺជាសកម្មភាពដែលត្រូវបានធានាទាំងផ្លូវច្បាប់។ ហើយទី២ គឺជាគុណធម៌ ក្នុងនាមជាមនុស្សជាតិដែលរស់នៅលើភពផែនដី ដែលយើងត្រូវមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការការពារធនធានធម្មជាតិទាំងអស់។ ហើយសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលទៀតសោត រឹតតែមានកាតព្វកិច្ចច្រើនជាងសកម្មជនក្នុងការទទួលយកកង្វល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយដោះស្រាយនូវបញ្ហាដែលបានប៉ះពាល់ដល់ការបាត់បង់ធនធានធម្មជាតិហ្នឹង ឬមានបញ្ហានៅក្នុងសង្គម»។
លោកស្រី ចក់ សុភាព បន្តថា យុទ្ធនាការសុំឱ្យដោះលែងសកម្មជនបរិស្ថាននិងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស នឹងធ្វើចាប់ពីថ្ងៃទី១១ ខែសីហា រហូតដល់ថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ខាងមុខ ដោយលោកស្រីបង្ហាញក្ដីសង្ឃឹមថា យុទ្ធនាការនេះនឹងមានការចូលរួមច្រើនពីប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសយុវជនផងដែរ។
កញ្ញា អេង ស្រីពៅ ដែលបានចូលរួមយុទ្ធនាការនេះលើបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក មើលឃើញថា ការចោទប្រកាន់និងចាប់ឃុំខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាននិងសិទ្ធិមនុស្សកន្លងមក ជារឿងអយុតិ្តធម៌។ កញ្ញាបន្តថា សកម្មជនទាំងនោះមិនបានធ្វើខុសអ្វីឡើយ បែរជាត្រូវតុលាការចោទប្រកាន់និងឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារ ដោយគ្រាន់តែការពារបរិស្ថានប៉ុណ្ណោះ។
មួយវិញទៀត កញ្ញាថា ការចូលរួមធ្វើយុទ្ធនាការនេះជាការលើកទឹកចិត្តដល់អ្នកកំពុងជាប់ឃុំកុំឱ្យអស់សង្ឃឹម និងលើកទឹកចិត្តដល់យុវជនផ្សេងទៀតដែលបាននិងកំពុងចូលធ្វើការងារសង្គមបច្ចុប្បន្នផងដែរ។
កញ្ញាថា៖ «ខ្ញុំគិតថា វាមានភាពអយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកគាត់មែនទែន ដែលគាត់គ្រាន់តែខ្វល់បញ្ហាជាតិ ខ្វល់បញ្ហាបរិស្ថានបែរជាចាប់គាត់ ហើយចោទគាត់សុទ្ធតែ “ក្បត់ជាតិ និងប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ”។ អ៊ីចឹងហើយ នៅពេលដែលមានអង្គការសង្គមស៊ីវិលធ្វើយុទ្ធនាការនេះឡើង ខ្ញុំពិតជាសប្បាយចិត្តហើយគាំទ្រ ហើយគិតថា អង្គការសង្គមស៊ីវិលមិនបានបោះបង់និងបំភ្លេចគាត់ចោលទេ។ ហើយវាក៏ក្រើនរម្លឹកទៅដល់អ្នកដទៃទៀតថា ទោះបីជាយើងត្រូវបានគេចាប់ខ្លួនឬមានការគំរាមកំហែង ប៉ុន្តែយុវជនយើងនៅតែមានភាពក្លាហានក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ពួកគាត់»។
ភរិយាលោក ថុន រដ្ឋា គឺអ្នកស្រី ប៉ាត់ រស្មី ស្នើទៅតុលាការនិងរដ្ឋាភិបាលឱ្យទម្លាក់ចោទបទចោទប្រកាន់ទាំងអស់ ហើយដោះលែងស្វាមីនិងសកម្មជនដទៃទៀតឱ្យមានសេរីភាពវិញ ដោយថា សកម្មភាពដែលពួកគេបានធ្វើក៏ព្រោះស្រឡាញ់បរិស្ថាននិងចង់ការពារទុកឱ្យអ្នកជំនាន់ក្រោយបានឃើញតែប៉ុណ្ណោះ។
អ្នកស្រីថា៖ «ខ្ញុំពិតជាឈឺចាប់ខ្លាំងមែនទែន ដោយតុលាការបានចោទប្រកាន់បទចោទថ្មី “រួមគំនិតក្បត់” ខ្ញុំចង់សួរទៅតុលាការវិញថា ប្ដីខ្ញុំរួមគំនិតក្បត់ត្រង់ណា? បើសកម្មភាពគាត់រាល់ដង ដូចជាការផលិតវីដេអូ គឺគ្រាន់តែជាការការពារបរិស្ថានទេ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំពិតជាសោកស្ដាយមែនទែនដែលតុលាការអត់មានយុត្តិធម៌»។
អ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ ចាត់ទុកការធ្វើយុទ្ធនាការនេះជាសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពួកគាត់ ប៉ុន្តែការសម្រេចយ៉ាងណានោះ គឺអាស្រ័យទៅលើភស្តុតាង។
លោកថា៖ «សំណុំរឿង លោកចៅក្រមកំពុងចំណាត់ការតាមនីតិវិធីហើយ។ អ៊ីចឹងការកាត់ក្ដី គេនឹងពិនិត្យមើលទៅតាមភស្តុតាងដែរ»។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១ យុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ ៣នាក់ រួមមាន លោក ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញសម្រេចផ្តន្ទាទោសចន្លោះពី១៨ខែទៅ២០ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ម្នាក់ៗចំនួន៤លានរៀល ក្រោមបទចោទ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»។
ប៉ុន្តែពួកគេត្រូវបានតុលាការបន្ថែមបទល្មើស «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ» ពីលើបទចោទចាស់ បន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថានចំនួន៣នាក់ទៀតកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ រួមមាន យុវជន យឹម លាងហ៊ី, យុវជន លី ចាន់ដារ៉ាវុធ និងកញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា ដែលពួកគេទាំង៣នាក់ រួមទាំងស្ថាបនិកចលនាមាតាធម្មជាតិ លោក អាឡិច ហ្គន់សាឡេសដេវិតសុន ត្រូវបានតុលាការចោទប្រកាន់ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ»។
យ៉ាងណា កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ អង្គការសហប្រជាជាតិផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងបរិស្ថាន បង្ហាញកង្វល់អំពីការឃុំខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាន និងអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពតាមការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ខ្លួនចំពោះសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដើម្បីធានាសិទ្ធិសេរីភាពអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនិងបរិស្ថាន។
ក្រោយពីមានការចោទប្រកាន់និងឃុំខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថានជាបន្តបន្ទាប់នេះ ក៏មានប្រតិកម្មជាច្រើនពីសាធារណជន អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិនិងអន្តរជាតិ រួមទាំងស្ថានទូតធំៗប្រចាំនៅកម្ពុជា ក្នុងនោះរួមមាន ស្ថានទូតអាមេរិក ស្ថានទូតស៊ុយអ៊ែត និងអូស្រ្តាលី ជាដើម។ ពួកគេបានទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងនិងទម្លាក់ចោលបទចោទប្រកាន់ទៅលើយុវជនបរិស្ថានទាំងនោះផងដែរ៕
