ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនយោបាយដែលទើបបង្កើតថ្មីៗ និងជាអតីតអ្នកនយោបាយមកពីគណបក្សប្រឆាំង លើកឡើងអំពីលទ្ធភាពដែលមិនអាចទៅរួច ប្រសិនបើសំឡេងបក្សនយោបាយ ដែលទើបតែកកើតទាំងនេះ មិនរួមកម្លាំងគ្នាជាបក្សនយោបាយតែមួយ នៅមុនការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ និងការបោះឆ្នោតជាតិទេនោះ។
លោក គង់ ម៉ូនីកា ប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ លើកឡើងកាលពីថ្ងៃសុក្រថា គណបក្សរបស់លោកនៅតែចង់បានការរួមបញ្ចូលគ្នា តាមគោលការណ៍ព្រមព្រៀងណាមួយ រវាងគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ នៅមុនការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ឆ្នាំ២០២២ និងបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខនេះ។
បើតាមលោក គង់ ម៉ូនីកា អ្វីជាឧបសគ្គដែលនៅតែបន្តជាប់គាំង សម្រាប់ចរន្តនយោបាយថ្មីនេះ ដោយសារតែលោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា ដែលជាតួអង្គសំខាន់ ក្នុងការសម្របសម្រួលគ្រប់បក្សនយោបាយ ដើម្បីបង្កើតទៅជាបក្សតែមួយនេះ នៅមិនទាន់មានសិទ្ធិពេញលេញនៅឡើយ ព្រោះតែបក្សថ្មីរបស់លោក នៅមិនទាន់បើកភ្លើងខៀវពីក្រសួងមហាផ្ទៃ។
លោកបន្តថា៖ «ដូចយើងបានជម្រាបអ៊ីចឹង គឺយើងបានប្រគល់តួនាទីឱ្យទៅឯកឧត្តម អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន។ ខ្ញុំយល់ឃើញឯកឧត្តម អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ប្រហែលជាអាចឆ្លើយបានលម្អិតជាងខ្ញុំ ប៉ុន្តែការរួបរួមហ្នឹងវាអាចឈានទៅមុខឬយ៉ាងណានោះ គឺថាយើងត្រូវការពេលវេលា»។
លោក គង់ ម៉ូនីកា បញ្ជាក់ថា បើទោះជាបែបណា គម្រោងដែលនឹងច្របាច់បញ្ចូលគ្នា ទៅជាបក្សតែមួយ រវាងគណបក្សដែលទើបបង្កើតថ្មី នឹងត្រូវលេចជារូបរាងឡើង តាមរូបមន្តណាមួយ យ៉ាងយូរនៅមុនការបោះឆ្នោតជាតិ ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន អតីតអ្នកតំណាងរាស្រ្តគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលទើបបង្កើតបក្សនយោបាយថ្មីឈ្មោះថា «គណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា» ជាមួយលោក ប៉ុល ហំម និងអតីតអ្នកនយោបាយប្រឆាំងជាមួយគ្នាផ្សេងទៀត ឱ្យដឹងថា អ្វីដែលក្រសួងមហាផ្ទៃ តម្រូវឱ្យបំពេញតាមលក្ខខណ្ឌ និងបទដ្ឋានគតិយុត្តិនោះ ខាងគណបក្សរបស់លោក បានបំពេញរួចរាល់អស់ហើយ។ លោកបន្តថា អ្វីដែលនៅរង់ចាំពេលនេះ គឺលទ្ធផលចេញពីក្រសួង ថាតើត្រូវសម្រេចបែបណា ចំពោះជីវិតនយោបាយគណបក្សថ្មីមួយនេះប៉ុណ្ណោះ។
បើតាមលោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន អ្នកនយោបាយទាំងអស់ បានដឹងរួចជាស្រេចហើយថា ប្រសិនបើបន្តឱ្យមានសំឡេងរាយប៉ាយបែបនេះ នោះមិនមែនជាគូរប្រកួតជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឡើយ។
លោកបន្តថា៖ «យើងដូចជាមិនមានអ្វីខ្វះទៀតទេ។ យើងបានប្រគល់ជូនទៅក្រសួងមហាផ្ទៃហ្នឹង គឺគ្រប់អស់ហើយ ទាំងស្នាមមេដៃ ទាំងលក្ខខន្តិកៈគណបក្ស ទាំងបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង និងគោលនយោបាយមួយចំនួននៅក្នុងហ្នឹងផងដែរ»។
វីអូឌី មិនទាន់អាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបានភ្លាមៗនៅឡើយទេ ពីលោក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃ កាលពីថ្ងៃសុក្រ។
ចំណែក លោក ខឺយ ស៊ីនឿន អនុប្រធានគណបក្សខ្មែរស្រឡាញ់ជាតិ ដែលជាគណបក្សមួយ បែកចេញពីអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិដែរនោះឱ្យដឹងថា គណបក្សរបស់លោក បើកទ្វារស្វាគមន៍ជានិច្ច រាល់ការសម្រេចណាមួយ ក្នុងការរួបរួមគ្នាបង្កើតទៅជាបក្សនយោបាយតែមួយ និងសំឡេងតែមួយ ពីគ្រប់និន្នាការនយោបាយ។
លោកបន្តថា ជាឆន្ទៈនយោបាយ «គណបក្សខ្មែស្រឡាញ់ជាតិ» មានតែមធ្យោបាយរួមកម្លាំងគ្នា ជាបក្សតែមួយទេ ទើបអាចរកការគាំទ្របានពីម្ចាស់ឆ្នោត និងជាដៃគូប្រកួតដ៏សាកសមជាមួយគណបក្សកាន់អំណាច។
បើតាមលោក ខឺយ ស៊ីនឿន គិតមកដល់ពេលនេះ លទ្ធភាពនៃការជួបណាត់ណាមួយ ជាមួយបក្សនយោបាយផ្សេងទៀត គឺនៅមិនទាន់លេចចេញជារូបរាងនៅឡើយទេ គ្រាន់តែដឹងថា គ្រប់ភាគីនយោបាយ ដែលត្រូវបានធ្វើសម្បទានយោបាយឡើងវិញនេះ មានបំណងដូចគ្នា។
លោកបន្តថា៖«មកដល់ពេលនេះ យើងឃើញថា ការអំពាវនាវរបស់គណបក្សខ្មែរស្រឡាញ់ជាតិ មិនទាន់បានឃើញពន្លឺនៃការទំនាក់ទំនងជាផ្លូវការណាមួយ ដើម្បីសុំការរួបរួមនៅឡើយទេ។ ជាជំហរគណបក្សខ្មែរស្រឡាញ់ជាតិ គឺនៅតែប្រកាសរួបរួមអ្នកប្រជាធិបតេយ្យទាំងអស់»។
ស្របពេល អតីតអ្នកនយោបាយ ដែលធ្លាប់រួមរស់ក្នុងជីវភាពនយោបាយ ជាមួយគ្នានៃអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ប្រកាសពីការបង្កើតបក្សនយោបាយតែមួយនេះ គណបក្សខ្មែរតែមួយឯណេះវិញ បានប្រកាសពីការដើរចេញពីឆាកនយោបាយ ហើយទៅលក់ត្រកួន បើអតីតអ្នកនយោបាយ នៃអតីតបក្សប្រឆាំងនោះ ពិតជាត្រូវរួបរួមគ្នាជាបក្សតែមួយមែន។
បន្ថែមលើសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះ ប្រធានប្រតិបត្តិគណបក្សខ្មែរតែមួយ លោក គុជ លី បញ្ជាក់ថា សារនយោបាយគណបក្សរបស់លោក មានបំណងល្អ មិនមែនជាការផ្ចាញ់ផ្ចាល់អ្វីឡើយ។ លោកថា ពេលណាអ្នកប្រជាធិបតេយ្យមានកម្លាំងសាមគ្គីគ្នាហើយ នោះមិនចាំបាច់មានវត្តមានលោក នៅក្នុងសង្វៀននយោបាយអ្វីទៀតក៏បានដែរ។
លោកបន្តថា៖ «មិនថាគណបក្សណា ឱ្យមានគណបក្សមួយអាចទៅប្រកួតជាមួយគណបក្សប្រជាជន ដោយយើងយល់ឃើញថា ក្រុមអ្នកដែលបានសុំសិទ្ធិធ្វើនយោបាយជាង ២០នាក់នេះ អាចជាកម្លាំងប្រមូលផ្តុំគ្នាមួយបាន ដើម្បីឱ្យមានចរន្តប្រជាធិបតេយ្យទៅថ្ងៃអនាគត ដើម្បីបង្កើតចរន្តប្រជាធិបតេយ្យបែបខ្មែរនិយមទៅវិញ។ បើសិនជាមានការរួបរួមមែន គណបក្សខ្មែរតែមួយនឹងបិទទ្វារសកម្មភាព ដូចខ្ញុំបានប្រកាសអ៊ីចឹង គឺយើងនឹងឈប់ទៅធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ»។
គិតមកដល់ពេលនេះ អតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលធ្លាប់មានកម្លាំងដ៏ធំ ត្រូវគេមើលឃើញថា បានបែកបាក់កម្លាំងសាមគ្គី សម្រាប់មន្រ្តីថ្នាក់ក្រោម ក្រោយពីអតីតបក្សប្រឆាំងមួយនេះ ត្រូវបានរំលាយដោយសាលដីការបស់តុលាការកំពូល កាលពីឆ្នាំ២០១៧។
ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ មានគណបក្សថ្មីៗជាច្រើន ត្រូវបានបង្កើតឡើងព្រោងព្រាត រួមមានគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ គណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា គណបក្សខ្មែរស្រឡាញ់ជាតិ គណបក្សខ្មែរអភិរក្សនិយម គណបក្សកម្ពុជានិយម គណបក្សបេះដូងជាតិ និងនៅមាន២គណបក្សទៀត ដែលស្ថិតនៅក្នុងការសម្រេចចិត្តរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃនៅឡើយ។
យ៉ាងនេះក្តី អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលោក សុខ ឥសាន ថ្លែងថា គម្រោងបង្កើតបក្សតែមួយ របស់អ្នកនយោបាយដែលកើតចេញពីអតីតបក្សប្រឆាំងនេះ មិនមែនជាការគំរាមកំហែង និងជាគូប្រកួតដ៏មានឥទ្ធិពល សម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាចឡើយ។
បើតាមលោក សុខ ឥសាន កុំថាឡើយគណបក្សថ្មីៗ ដែលទើបបង្កើតឡើងទាំងនេះ មកតតាំងនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា សូម្បីអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ក៏នៅតែមិនអាចយកប្រៀបជាមួយគណបក្សនេះបានដែរ។
លោកបន្តថា៖ «អ្នកចេញមកធ្វើនយោបាយជាថ្មីហ្នឹង មិនមានប៉ុន្មានទេ គឺមានតែ២៦រូបទេ ដែលជាអ្នកបានទទួលនីតិសម្បទាធ្វើនយោបាយឡើងវិញ ដូច្នេះបានន័យថា កាលនៅមូល១០០ភាគរយ ក៏នៅចាញ់គណបក្សប្រជាជន ឥឡូវនេះចេញមកត្រឹមតែ១០ ទៅ២០នាក់ អាហ្នឹងយើងយល់ថាយ៉ាងម៉េច?»។
នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការនិចហ្វិកលោក សំ គន្ធាមី យល់ស្របដែរថា ប្រសិនបើអ្នកនយោបាយជំនាន់ថ្មីនេះ ពិតជាអាចរកឃើញនូវរូបមន្តរួមកម្លាំងគ្នាបាន ដូចអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិមែន ក៏លទ្ធភាពស្រូបទាញ អ្នកគាំទ្រមិនបានច្រើនលើសលុបដែរ។ អ្នកជំនាញកិច្ចការបោះឆ្នោតរូបនេះកត់សំគាល់ឃើញថា មានហេតុផលមួយចំនួន ដែលមិនអាចទៅរួច ក្នុងនោះ អង្គបោះឆ្នោតមិនទាន់អាចមានជំនឿលើតួអង្គនយោបាយ ដូចលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ហើយកម្មវិធីនយោបាយ ដែលដាក់ចេញមិនទាន់ដឹងថា នឹងមានប្រសិទ្ធិភាពនិងទាក់ទាញកម្រិតណាពីអ្នកបោះឆ្នោត ខណៈអ្នកទាំងនោះមានពេលខ្លីក្នុងការរៀបចំកម្មវិធីនយោបាយ ជាដើម៕
