រដ្ឋាភិបាលបានសម្រេចឱ្យម្ចាស់យានយន្តឯកជនដែលកំពុងជ្រកក្រោមផ្លាកលេខរដ្ឋ ត្រូវគោរពច្បាប់និងបង់ពន្ធចូលរដ្ឋស្របតាមច្បាប់ ក្រោយរកឃើញយានយន្តទាំងនោះរាប់រយគ្រឿងមិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធ។
ក្នុងលិខិតមួយចុះថ្ងៃទី៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ដែល វីអូឌី ទើបទទួលបាននៅថ្ងៃអង្គារនេះ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានដាក់សំណើមួយទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន សុំគោលការណ៍អនុវត្តវិធានការប្រមូលពន្ធលើមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូននិងយានយន្តជំនិះគ្រប់ប្រភេទសម្រាប់ឆ្នាំ២០២១ ដើម្បីពង្រឹងសក្ដានុពលចំណូលពន្ធ និងទប់ស្កាត់ការរត់ពន្ធរថយន្តចង្កូតស្តាំដោយខុសច្បាប់។
លិខិតដដែលនេះបានទាមទារឱ្យម្ចាស់យានយន្តឯកជនទាំងអស់ដែលកំពុងជ្រកក្រោមផ្លាកលេខរដ្ឋ ជាពិសេសផ្លាកលេខ ខ.ម និង ន.ប មានចង្កូតឆ្វេងដែលមិនមានចុះបញ្ជីជាទ្រព្យសម្បត្តិរបស់រដ្ឋ ត្រូវបំពេញកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធនិងអាករនាំចូលស្របតាមច្បាប់និងបទប្បញ្ញត្តិស្ដីពីគយ។
ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចបានឱ្យដឹងថា កន្លងមក ក្រសួងបានរកឃើញថា មានយានយន្តឯកជនមួយចំនួនដែលជ្រកក្រោមផ្លាកលេខក្រសួង-ស្ថាប័នរដ្ឋ មិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចពន្ធនិងអាករនាំចូលឡើយ ហើយក៏មិនបានបញ្ជាក់ពីភាពស្របច្បាប់នៃយានយន្តរបស់ពួកគេដែរ។
ក្រសួងបញ្ជាក់ថា ដើម្បីទទួលបាននូវភាពស្របច្បាប់និងបទប្បញ្ញត្តិ លុះត្រាតែយានយន្តទាំងនោះបានបំពេញកាតព្វកិច្ចពន្ធនិងអាករគ្រប់ប្រភេទ។ ក្រសួងបន្តថា ការប្រើប្រាស់ដោយចន្លោះប្រហោងនេះបានបង្កផលលំបាកដល់សមត្ថកិច្ចគយនិងរដ្ឋាករកម្ពុជា ក្នុងការចុះពិនិត្យភាពស្របច្បាប់នៃយានយន្តដែលបាននិងកំពុងចរាចរនៅកម្ពុជា។
ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ឱ្យដឹងថា រយៈពេល៣ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ មានការកើនឡើងនៃការស្នើសុំសាលាកបត្រពន្ធលើមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូននិងយានជំនិះគ្រប់ប្រភេទ ដែលពន្ធជាបន្ទុករបស់រដ្ឋ ដោយនៅឆ្នាំ២០១៨ រថយន្តពាក់ផ្លាកលេខ ខ.ម មានចំនួន៣ ២០៨គ្រឿង, ឆ្នាំ២០១៩ មានចំនួន៤ ៨៦៨គ្រឿង និងឆ្នាំ២០២០ មានចំនួន៦ ៣៧៤គ្រឿង។ ក្រសួងថា ក្នុងចំណោមរថយន្តពាក់ផ្លាកលេខ ខ.ម ចំនួន៦ ៣៧៤គ្រឿង គឺមានរថយន្ត១ ៧១២គ្រឿងមិនបានបំពេញកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធនៅឡើយ។
ក្នុងលិខិតដដែលនេះ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានទាមទារឱ្យម្ចាស់យានយន្តជ្រកក្រោមផ្លាកលេខរដ្ឋ ផ្លាកលេខ ខ.ម និងផ្លាកលេខ ន.ប ដែលមានចង្កូតឆ្វេង និងពុំទាន់មានក្នុងបញ្ជីទ្រព្យសម្បត្តិរដ្ឋ ត្រូវប្រើប្រាស់ថវិកាខ្លួនឯងបង់ពន្ធលើមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូននិងយានយន្តគ្រប់ប្រភេទឆ្នាំ២០២១។
ក្រសួងបានស្នើដល់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារឱ្យរៀបចំបញ្ជីលម្អិតចំពោះយានយន្តឯកជនដែលកំពុងជ្រកក្រោមផ្លាកលេខរដ្ឋ លេខ ខ.ម និង ន.ប អំពីភិនភាគសម្គាល់យានយន្ត ម្ចាស់យានយន្ត ជូនដល់អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករកម្ពុជា ដើម្បីចាត់វិធានការបន្តខាងផ្នែកពន្ធនិងអាករនាំចូល។
ក្រសួងបានជំរុញដល់អាជ្ញាធរដែនដីនិងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ឱ្យគាំទ្រដល់កម្លាំងរបស់គយក្នុងការទប់ស្កាត់និងបង្ក្រាបការរត់ពន្ធរថយន្តចង្កូតស្តាំចូលមកកម្ពុជា ដោយត្រូវអនុវត្តឱ្យបានម៉ឺងម៉ាត់នូវវិធានការច្បាប់និងគោលនយោបាយ ហាមឃាត់ការនាំចូលនិងការប្រើប្រាស់រថយន្តចង្កូតស្តាំ ហើយមិនត្រូវជាប់ពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់ឬប្រយោលក្នុងទម្រង់ណាមួយក្នុងការទទួលស្គាល់រថយន្តចង្កូតស្តាំដែលជាប្រភេទរថយន្តខុសច្បាប់នោះឡើយ។
ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច បញ្ជាក់ទៀតថា ក្រសួងអនុញ្ញាតឱ្យបង់ពន្ធនិងអាករនាំចូលចំពោះរថយន្តចង្កូតស្តាំដែលមានស្រាប់ក្នុងស្រុកជាលើកចុងក្រោយ ហើយត្រូវកែចង្កូតពីស្តាំមកឆ្វេងវិញ ដើម្បីឱ្យស្របច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោករបស់កម្ពុជា ហើយថា ការអនុញ្ញាតនេះនឹងផុតកំណត់ត្រឹមដំណាច់ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក មាស សុខសេនសាន ប្រាប់ វីអូឌី យ៉ាងខ្លីថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានយល់ព្រមតាមសំណើរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនេះហើយ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ប៉ិច ពិសី មានប្រសាសន៍ថា ករណីរដ្ឋាភិបាលសម្រេចឱ្យម្ចាស់យានយន្តឯកជនដែលជ្រកក្រោមផ្លាកលេខរដ្ឋចូលរួមបង់ពន្ធនោះ វាជារឿងល្អមួយ ដើម្បីឱ្យមានតម្លាភាពលើការអនុវត្តច្បាប់រវាងមន្ត្រីរាជការនិងប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការបង់ពន្ធយានយន្ត និងអាចប្រមូលបានថវិកាចូលរដ្ឋកាន់តែច្រើនថែមទៀត។
លោក ប៉ិច ពិសី បានលើកឡើងថា បច្ចុប្បន្នមានមន្ត្រីសាធារណៈជាច្រើនបានប្រើសិទ្ធិនិងអំណាចរបស់ខ្លួន ដើម្បីទទួលបានការប្រើប្រាស់រថយន្តពាក់ផ្លាកលេខរដ្ឋ ហើយគេចវេះពីកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធ។
តែយ៉ាងណា លោកបានស្នើដល់រដ្ឋាភិបាលឱ្យពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ និងចាត់វិធានការច្បាប់ឱ្យតឹងរ៉ឹងចំពោះអ្នកដែលមិនព្រមឬគេចវេះក្នុងការបង់ពន្ធយានយន្តនេះ។
លោកបន្ថែមថា៖ «គោលការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលមានចែងអំពីថាតើមន្ត្រីក្នុងតំណែងណាត្រូវទទួលបានការឧបត្ថម្ភជារថយន្ត ហើយបានពាក់ផ្លាកលេខរដ្ឋដើម្បីជិះ។ ប៉ុន្តែកន្លែងហ្នឹងមានភាពស្រពេចស្រពិលត្រង់ថា អ្នកខ្លះអាចបន្លែបន្លំក្នុងការទទួលបានសិទ្ធិហ្នឹងដែរ តាម[ច្បាប់]គាត់មិនទទួលបានសិទ្ធិប្រើប្រាស់បែបនេះពីរដ្ឋាភិបាលទេ។ អ៊ីចឹងកន្លែងហ្នឹងអត់ល្អទេ ហើយនាំឱ្យកើតនូវភាពមិនស្មើភាពគ្នាក្នុងការប្រើប្រាស់រថយន្តឯកជន ហើយមួយទៀត រដ្ឋាភិបាលធ្វើអ៊ីចឹងល្អហើយ យើងអាចប្រមូលថវិកាបន្ថែមចូលរដ្ឋ»។
បើតាមលិខិតរបស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច យានយន្តនាំចូលជាប្រភពចំណូលយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ថវិកាជាតិ ដោយនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ចំណូលពីក្រុមទំនិញនេះបានដើរតួនាទីជាងពាក់កណ្តាល (៥៣ភាគរយ) នៃចំណូលសរុបដែលប្រមូលបានដោយអគ្គនាយកដ្ឋានគយ។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ២០២០ តួលេខនេះបានធ្លាក់ចុះមកត្រឹម៤៣ភាគរយ ដោយសារទីផ្សារយានយន្ត រងផលប៉ះពាល់ដោយសារវិបត្តិកូវីដ-១៩៕
