អ្នកវិភាគនិងអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាសង្គមនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមួយចំនួនលើកឡើងថា ពួកគេបានផ្អាកផ្តល់បទសម្ភាសន៍ឬធ្វើការអ្នកវិភាគជាមួយបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន ដោយសារបារម្ភពីបញ្ហាសុវត្ថិភាព។
ក្នុងកិច្ចពិភាក្សាពិសេសមួយរៀបចំដោយវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា ក្រោមប្រធានបទ «អ្នកវិភាគនិងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា» នាថ្ងៃសៅរិ៍នេះ អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយលោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា បានលើកត្រង់ៗថា លោកបានផ្អាកធ្វើបទវិភាគជាមួយបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមួយរយៈ ក្រោយពីមានការគំរាមកំហែងលោកបណ្ឌិតសេង សារី និងលោកបណ្ឌិត មាស នី។ លោកបន្តថា ធ្វើជាអ្នកវិភាគមិនទទួលបានប្រាក់កំរៃអ្វីឡើយ ហើយត្រូវប្រឈមនឹងការរើសអើងពីមិត្តភក្តិ ខណៈបុគ្គលខ្លួនឯង និងក្រុមគ្រួសារវិញ ក៏មិនមានសុវត្ថិភាពដែរ។
លើសពីនេះ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា បានបង្ហើបឱ្យដឹងថា ការធ្វើបទសម្ភាសន៍កន្លងមក លោកមិនហ៊ាននិយាយឱ្យអស់ឡើយ។ មានន័យថា បើលោកដឹង១០ ឬ៥ចំណុច គឺលោកហ៊ាននិយាយតែ ២ ទៅ ៣ ចំណុចប៉ុណ្ណោះ ហើយជួនកាល លោកមិនហ៊ាននិយាយឱ្យចំទៀតផង។ លោកកត់សម្គាល់ថា សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិបច្ចុប្បន្ន មានការរឹតត្បិតខ្លាំង ដែលមិនអាចនិយាយពាក្យពិតបានទាំងអស់ឡើយ។
លោកថា៖«បើនិយាយឱ្យស្មោះត្រង់ទៅកុំឱ្យខាតពេល សេរីភាពនិយាយស្ដីនិងសម្ដែងមតិរឹតត្បិតខ្លាំងមែនទែន ដែលគេហៅថា សេរីភាពនៅក្នុងសេរីភាព ហើយមិនអាចឈរលើទស្សនៈមួយឱ្យយុវជនពិចារណាបានគ្រប់ជ្រុងទេ ទាល់គាត់ព្យាយាមស្ដាប់ដោយយកទៅគិតទៀត។ កន្លែងខ្លះទាំងខ្ញុំ និងអ្នកវិភាគផ្សេងទៀត មិនហ៊ានលើកគ្រប់ជ្រុងទេ កាលណាយើងលើកគ្រប់ជ្រុងយើងប្រឈម ហើយកាលណាយើងលើកមិនគ្រប់ជ្រុង វាបាត់តុល្យភាព នៃការវិភាគឱ្យស៊ីជម្រៅ លម្អិត ឬបាត់ឯករាជ្យទៅហើយ ក៏ប៉ុន្តែយើងបានជួយចំណុចខ្លះឱ្យយុវជនពិចារណាកុំឱ្យពិបាកគិតពេក»។
ចំណែកប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាលោក ប៉ា ចន្ទរឿន បានរំលឹកពីប្រសាសន៍របស់សពលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ដែលតែងតែលើកឡើងថា រាល់ពេលដែលលោកវិភាគម្ដងៗ លោកមិនដែលគិតថា លោកនឹងនៅមានជីវិតនោះទេ ខណៈអតីតអ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនិងច្បាប់លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ចាត់ទុកលោក កែម ឡី ថា ជានិមិត្តរូបនៃអ្នកវិភាគ។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ បន្តថា បើលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងអ្នកមានអំណាចធំៗនៅកម្ពុជាទទួលស្គាល់ការពិត ទទួលយកទស្សនៈរបស់អ្នកវិភាគយកទៅធ្វើការពិចារណា ដូចករណីរបស់លោកបណ្ឌិត សេង សារី នោះថា វានឹងនាំមកនូវសន្តិភាពពិតប្រាកដ និងជាប្រភពនៃយុត្តិធម៌។
លោកថា៖ «បើសិនជាសម្ដេច ហើយនឹងអ្នកមានអំណាចផ្សេងទៀតទទួលស្គាល់ការពិត គាត់លែងចោទប្រកាន់លើលោកបណ្ឌិតសេង សារី។ បើសិនជាទស្សនៈឬជំហរ ចិត្តថ្លើមរបស់អ្នកនោះ និយមការពិត ហើយធ្វើសេចក្ដីសម្រេចអីក៏ដោយ ដែលផ្អែកលើការពិត និងហេតុការណ៍ជាក់ស្ដែង ហើយហេតុការណ៍ហ្នឹងហើយ ជាប្រភពនៃយុត្តិធម៌ ឬជាខឿនយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម។ ដូច្នេះវាអាស្រ័យសង្គមហ្នឹង និយមការពិត និយមយុត្តិធម៌ ហើយយុត្តិធម៌ហ្នឹងហើយ គឺជាមូលដ្ឋានសន្តិភាព»។
កិច្ចពិភាក្សារបស់ក្រុមអ្នកវិភាគនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ បានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពី លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែកញ្ញា បានព្រមានធ្ងន់ៗនិងចំៗទៅលើបញ្ញាវន្តមួយចំនួន ពិសេសលើកចំៗឈ្មោះរបស់លោកបណ្ឌិត មាស នី កុំឱ្យព្រហើនពេក ចំពោះការធ្វើបទវិភាគដោយរិះគន់គោលនយោបាយការបរទេសរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបានព្រមានចាប់ខ្លួនលោកបណ្ឌិត សេង សារី ថែមទៀត។ ប៉ុន្តែក្រោយមកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានស្នើទៅតុលាការឱ្យបញ្ឈប់ដីកាចាប់ខ្លួនលោកបណ្ឌិត សេង សារី វិញ ដោយថា ការអត្ថាធិប្បាយបែបវិភាគរបស់បណ្ឌិតរូបនេះជាការវិភាគបែបសេណារីយ៉ូមិនមែនគាំទ្រគំនិតបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបង្រួបបង្រួមជាតិដែលផ្តួចផ្តើមដោយអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងនោះទេ។
បើផ្អែកតាមការលើកឡើងរបស់វាគ្មិននៅក្នុងកិច្ចពិភាក្សានេះ បានលើកឡើងថា អ្នកធ្វើបទវិភាគគឺមិនទទួលបានប្រាក់កំរៃអ្វីឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែអ្វីដែលជួយជំរុញឱ្យពួកគេធ្វើបទវិភាគ គឺចង់ចែករំលែកចំណេះដឹងដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងនាមជាអ្នកជំនាញ និងជាអ្នកដែលមានបទពិសោធន៍តែប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនិងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធយកធ្វើជាមូលដ្ឋានទៅគិតនិងពិចារណាក្នុងការសម្រេចចិត្តតែប៉ុណ្ណោះ។ កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញានេះ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ២៨ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាមួយដោយអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ឈប់ការគំរាមកំហែងទៅលើអ្នកវិភាគ។ ពួកគេបានចាត់ទុកថា ការគំរាមកំហែងទៅលើអ្នកវិភាគ គឺជាការគំរាមកំហែងទៅលើសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា៕
