ថ្នាក់ដឹកនាំក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន ប្រកាសថា ក្រសួងនឹងដកហូតទុករថយន្តដែលផ្ទុកទំនិញលើសទម្ងន់កំណត់ ដោយគ្មានការលើកលែងជាលើកទី២ និងធ្វើការផាកពិន័យម្ចាស់ទៅតាមច្បាប់ដោយគ្មានការយោគយល់ បើពួកគេនៅបន្តល្មើសច្បាប់។
ការប្រកាសនេះ ធ្វើឡើងក្រោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃម្សិលមិញ បានបញ្ជាឱ្យក្រសួងប្រគល់រថយន្តដឹកទំនិញលើសទម្ងន់ចំនួន២២៩គ្រឿងដែលបានឃាត់ទុករយៈពេល១ឆ្នាំនាពេលកន្លងមក បើទោះជាម្ចាស់រថយន្តទាំងនោះមួយចំនួន ផ្ទុះការប្រមូលផ្តុំគ្នាតវ៉ាស្នើសុំបន្ធូរការផាកពិន័យកាលពីខែកក្កដាយ៉ាងណាក្តី។
ឆ្លើយតបនឹងសំណួរអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងអំឡុងសន្និសីទសារព័ត៌មាននៅថ្ងៃសុក្រនេះ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូន លោក ស៊ុន ចាន់ថុល បានថ្លែងថា កន្លងមក ក្រសួងមិនដែលដោះលែងរថយន្តដឹកទំនិញលើសទម្ងន់ ក្រោមកិច្ចអន្តរាគមន៍របស់បុគ្គលមានអំណាចឬម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូននោះទេ។
លោកថា៖ «នេះជាលើកទី១ និងលើកចុងក្រោយហើយ ដែលយើងអនុញ្ញាតដោះលែងរថយន្តដែលបានឃាត់ទុកក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំនេះ ក្នុងឱកាសនៃបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌប្រពៃណីខ្មែររបស់យើង និងការរីកចម្រើនឡើងវិញនូវសេដ្ឋកិច្ចជាតិយើង។ យករថយន្តនោះមកធ្វើអាជីវកម្ម ដើម្បីជួយទ្រទ្រង់ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិរបស់យើង»។
លោកបានថ្លែងបន្ថែមថា អ្នកបើកបរណាដែលបន្តដឹកលើសទម្ងន់កំណត់ដោយច្បាប់ នឹងត្រូវរងការផាកពិន័យធ្ងន់ធ្ងរ មានការដកហូតបណ្ណឬសិទ្ធិបើកបរដែលតម្រូវឱ្យម្ចាស់ត្រូវប្រឡងយកបណ្ណសារជាថ្មី ឬអាចឈានទៅដល់ការបិទក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូនដោយគ្មានការយោគយល់។
ម្ចាស់រថយន្តដឹកទំនិញប្រភេទ២៥តោនមួយរូបនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ លោក ហួត បូរិន គាំទ្រការរឹតបន្តឹងវិធានការច្បាប់លើរថយន្តដឹកលើសទម្ងន់នេះ ប៉ុន្តែលោកស្នើឱ្យការផាកពិន័យមានភាពស្មើភាពនិងតម្លាភាព ដោយមិនត្រូវធ្វើតែលើពលរដ្ឋអ្នកដឹកទំនិញតូចតាច។
បុរសវ័យ៣៥ឆ្នាំដែលប្រកបរបរដឹកទំនិញអស់រយៈពេលជិត២០ឆ្នាំរូបនេះ បន្តថា ម្ចាស់រថយន្តខ្លះចង់ចំណេញច្រើន ក៏ព្យាយាមកែច្នៃរថយន្តឱ្យអាចដឹកលើសចំណុះ តែសម្រាប់លោក គឺមិនហ៊ាននោះទេ ដោយសារមិនចង់ប្រឈមការផាកពិន័យ និងធ្វើឱ្យរថយន្តងាយខូចខាត។
លោក ហួត បូរិន និយាយថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាល គាត់ធ្វើអ៊ីចឹងល្អហើយ សំខាន់ឱ្យតែធ្វើទៅស្មើភាពនិងតម្លាភាព។ ហើយអ្នករកស៊ីឡានជាទូទៅ គេមិនចង់ដឹកលើសប៉ុន្មានទេ វាឆាប់ខូចឡាន ហើយកង់ក៏វាប្រើប្រាស់មិនបានយូរអង្វែងដែរ។ បើសិនជាមានអ្នកខ្លះដឹកធ្ងន់បាន អ្នកខ្លះដឹកធ្ងន់មិនបាន វានៅតែពិបាក»។
ម្ចាស់រថយន្តដឹកទំនិញធុនធ្ងន់មួយរូបទៀតនៅរាជធានីភ្នំពេញ លោក ហ៊ុត វុត្ថា គាំទ្រឱ្យមានការអនុវត្តច្បាប់លើរថយន្តដឹកលើសទំនិញឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព។ បុរសវ័យ៤២ឆ្នាំរូបនេះជឿថា នៅពេលរថយន្តនានាដឹកទំនិញតាមការកម្រិតរបស់ច្បាប់ នោះវានឹងជួយបង្កើនការងារដឹកជញ្ជូនទំនិញ និងជំរុញការប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាពគ្នាសម្រាប់អ្នកប្រកបរបរដឹកជញ្ជូនត្រឹមត្រូវ និងអាចជួយកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ និងការខូចខាតផ្លូវថ្នល់។
លោក ហ៊ុត វុត្ថា និយាយថា៖ «តែដឹកស្មើគ្នា គ្មានអ្នកណាគេជ្រែតម្លៃអីកើត! ណាស់តែអារឿងមួយដាក់បានតិច មួយដាក់បានច្រើនរឿងហ្នឹង ទៅអត់រួចមែន? តែបើថាគេឱ្យដឹកស្មើគ្នា ២០តោន ២០តោនទាំងអស់គ្នាទៅ រឿងអីទៅមិនកើត! ចំណេញតិច ចំណេញទាំងអស់គ្នា ចំណេញច្រើន ចំណេញច្រើនទាំងអស់គ្នា»។
ពាក់ព័ន្ធបញ្ហានេះ ប្រធានសមាគមពាណិជ្ជករដឹកជញ្ជូនទំនិញ លោក ជា ចាន់ដារ៉ា លើកឡើងថា ការដឹកលើសទម្ងន់កំណត់បានក្លាយជាទម្លាប់សម្រាប់ម្ចាស់រថយន្តមួយចំនួនដែលខ្វះការយល់ដឹងពីច្បាប់ និងអ្នកដែលចង់ទទួលបានប្រាក់ចំណេញច្រើន។ លោកថា ពួកគេភាគច្រើនជារថយន្តដឹកដីនិងខ្សាច់។
លោករំពឹងថា តាមរយៈការពង្រឹងវិធានការច្បាប់ ម្ចាស់រថយន្តដឹកទំនិញទាំងអស់នឹងពិចារណាបន្ថយប្រាក់ចំណេញ ដើម្បីចូលរួមកាត់បន្ថយថវិការដ្ឋចំណាយលើថ្លៃជួសជុលផ្លូវ បញ្ចៀសការរងពិន័យ និងហានិភ័យគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ។
លោក ជា ចាន់ដារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំសូមអំពាវនាវសុំឱ្យពួកគាត់គិតសារឡើងវិញពីបញ្ហាដឹកលើសទម្ងន់ហ្នឹង វាមិនល្អ! ប៉ះពាល់ទៅលើការខូចខាតអី ការខូចខាតហ្នឹងទៀតសោត តម្លៃនៃការពិន័យ វាមិនស្មើនឹងការជួសជុល មានន័យថា យើងពិន័យបានមកតិចតួច ប៉ុន្តែការជួសជុលវាអស់ច្រើន អ៊ីចឹងរដ្ឋក៏គាត់មានផលវិបាករបស់គាត់ដែរ»។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព លោក យង់ គិមអេង លើកឡើងថា បញ្ហារថយន្តដឹកលើសទម្ងន់កើតឡើងដោយសារការមិនគោរពច្បាប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងកង្វះប្រសិទ្ធភាពក្នុងការអនុវត្តវិធានការពិន័យរបស់មន្រ្តីមានសមត្ថកិច្ច ដែលនាំឱ្យមានការចោទប្រកាន់ថា បក្សពួកនិយមនិងប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយជាដើម។
យ៉ាងណា លោកថា ប្រសិនបើក្រសួងមានឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដោយមានការគាំទ្រគោលនយោបាយពីរដ្ឋាភិបាល នោះបញ្ហាផ្លូវថ្នល់ដែលរងការខូចខាតដោយសាររថយន្តដឹកលើសទម្ងន់ នឹងអាចទប់ស្កាត់បាន។
លោក យង់ គិមអេង ថ្លែងថា៖ «ប្រសិនជាក្រសួងមានការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ ហើយនិងមានការគាំទ្រខាងនយោបាយទៀត ខ្ញុំថា នោះអាចនឹងធ្វើឱ្យវិធានការនោះមានប្រសិទ្ធភាព។ ប៉ុន្តែបើវិធានការនោះធ្វើឡើងតែមួយឆាវៗទេ គ្រាន់តែជាការកម្លាទេ នោះផ្លូវនៅតែខូច វិធានការនៅតែនិយាយអំពីប្រសិទ្ធភាពមិនចេះចប់ បាទ»។
តាមរបាយការណ៍គណៈកម្មាធិការដឹកនាំការត្រួតពិនិត្យយានយន្តដឹកជញ្ជូនលើសទម្ងន់កម្រិតកំណត់ បានឱ្យដឹងថា ក្នុងរយៈពេល៩ខែដើមឆ្នាំ២០២១ ក្នុងចំណោមយានយន្តដែលបានត្រួតពិនិត្យសរុបចំនួន១ ៨៣០ ៦៣១គ្រឿង សមត្ថកិច្ចបានរកឃើញយានយន្តផ្ទុកទំនិញលើសទម្ងន់ជិត៦០ម៉ឺនគ្រឿង (៥៧៨ ១០៣គ្រឿង) ស្មើនឹងជាង៣១ភាគរយ, ដឹកលើសទម្ងន់កម្រិតអនុគ្រោះមានជិត៦០ម៉ឺនគ្រឿង (៥៧៥ ៨៥៦គ្រឿង) ស្មើនឹងជាង៣០ភាគរយ, យានយន្តត្រូវរងពិន័យមានចំនួន២ ២៤៧គ្រឿង, យានយន្តផ្ទុកលើសទម្ងន់ត្រូវបានឃាត់ទុករយៈពេល១ឆ្នាំ មាន២២៩គ្រឿង និងទឹកប្រាក់ពិន័យសរុបមានចំនួនជាង៣ ៨០០លានរៀល៕
