អង្គការសហប្រជាជាតិ ជំរុញទៅប្រទេសជាសមាជិកឱ្យបង្ហាញឆន្ទៈកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មាន ដោយថា ការវាយប្រហារទៅលើអ្នកសារព័ត៌មានជាការបង្កើតបរិយាកាសភ័យខ្លាច បង្កការរារាំងដល់ការចែកចាយព័ត៌មានដោយសេរីសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប។
ការជំរុញរបស់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គោទែរ៉េស (Antonio Guterres) នេះ ធ្វើឡើងក្នុង «ទិវាអន្តរជាតិ ដើម្បីបញ្ចប់និទណ្ឌភាពលើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មាន» នាថ្ងៃទី០២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១។
តាមគេហទំព័ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា លោក Antonio Guterres បានលើកឡើងថា រដ្ឋជាសមាជិកនិងសហគមន៍អន្តរជាតិ គាំទ្រប្រកបដោយសាមគ្គីភាពដល់អ្នកសារព័ត៌មានជុំវិញពិភពលោកនៅគ្រប់ពេលទាំងអស់ ហើយបង្ហាញឆន្ទៈនយោបាយដែលចាំបាច់ ដើម្បីធ្វើការស៊ើបអង្កេតនិងកាត់ទោសឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងអ្នកសារព័ត៌មាននិងអ្នកធ្វើការក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា ការបញ្ចប់និទណ្ឌភាពចំពោះឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មាន គឺជាបញ្ហាបន្ទាន់បំផុតមួយ ដើម្បីធានាសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងការទទួលបានព័ត៌មាន សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប។ លោកកត់សម្គាល់ដែរថា ចន្លោះឆ្នាំ២០០៦ ដល់ឆ្នាំ២០២០ អ្នកសារព័ត៌មានជាង១ ២០០នាក់ ត្រូវបានសម្លាប់ ដោយសារការរាយការណ៍ព័ត៌មានដល់សាធារណជន ដែលការណ៍នេះ លោកថា និទណ្ឌភាពនាំទៅរកការសម្លាប់មនុស្សកាន់តែច្រើន ហើយជារឿយៗជារោគសញ្ញានៃជម្លោះកាន់តែអាក្រក់ និងការបែកបាក់នៃច្បាប់និងប្រព័ន្ធតុលាការ។
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិរូបនេះគូសបញ្ជាក់ទៀតថា ការសម្លាប់គឺជាទម្រង់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតនៃការត្រួតពិនិត្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ហើយអ្នកសារព័ត៌មានក៏ទទួលរងនូវការគំរាមកំហែងរាប់មិនអស់ផងដែរ ចាប់ពីការចាប់ពង្រាត់ ការធ្វើទារុណកម្ម និងការវាយប្រហារលើរាងកាយផ្សេងទៀត រហូតដល់ការយាយី ជាពិសេសនៅក្នុងវិស័យឌីជីថល។
បន្ថែមពីនេះ លោកថា៖«ការគំរាមកំហែងនៃអំពើហិង្សា និងការវាយប្រហារលើអ្នកសារព័ត៌មាន ជាពិសេសបង្កើតបរិយាកាសនៃការភ័យខ្លាចសម្រាប់អ្នកជំនាញផ្នែកប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដែលរារាំងដល់ការចែកចាយព័ត៌មាន មតិ និងគំនិតដោយសេរីសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់»។
ម៉្យាងវិញទៀត លោកថា ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដែលធ្វើការស៊ើបអង្កេតយ៉ាងហ្មត់ចត់រាល់ការគំរាមកំហែងលើអ្នកសារព័ត៌មាន រំលេចជាសារដ៏មានសក្ដានុពល ដែលបង្ហាញថា សង្គមនឹងមិនអត់ឱនចំពោះការវាយប្រហារលើអ្នកសារព័ត៌មាន និងមិនអត់ឱនចំពោះការបិទសិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិសម្រាប់ទាំងអស់គ្នា។
ដោយឡែក ក្នុង «ទិវាអន្តរជាតិ ដើម្បីបញ្ចប់និទណ្ឌភាពលើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មាន» នេះដែរ មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ក៏ចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យលុបបំបាត់អំពើឧក្រិដ្ឋកម្មលើអ្នកសារព័ត៌មាន ខណៈអង្គការមួយនេះកត់សម្គាល់ថា អ្នកសារព័ត៌មានចំនួន១៣នាក់ត្រូវគេសម្លាប់នៅកម្ពុជា ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៩៤មក ហើយពួកគេនៅមិនទាន់ទទួលបានយុត្តិធម៌នៅឡើយទេ។
បន្ថែមពីនេះ នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោកស្រី ចក់ សុភាព ថ្លែងក្នុងកម្មវិធីជជែកដេញដោលមួយនៅថ្ងៃអង្គារនេះថា គេមិនអាចនិយាយថា សេរីភាពអ្នកសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាកំពុងត្រូវបានលើកកម្ពស់នោះទេ ដរាបណាអ្នកដែលត្រូវបានគេសម្លាប់មិនទាន់ត្រូវបានផ្ដល់យុត្តិធម៌ ហើយការគំរាមកំហែងចេះតែបន្តនោះ។
លោកស្រីថា៖ «ជាពិសេសក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំដែលយើងប្រឈមនឹងជំងឺកាចសាហាវ [កូវីដ-១៩] នេះដែរហ្នឹង ក៏ឃើញអ្នកសារព័ត៌មាន ពួកគាត់ចុះទៅរាយការណ៍អីហ្នឹង គឺមានការហាមឃាត់ពីអាជ្ញាធរ ពេលខ្លះមានការរឹបអូសសម្ភារអីជាដើម ដែលទិដ្ឋភាពទាំងអស់នេះមិនគួរកើតឡើងនៅពេលដែលយើងនិយាយថា ប្រទេសកម្ពុជាយើងជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ ដែលយើងផ្ដល់នូវសេរីភាពពេញលេញដល់អ្នកសារព័ត៌មាននោះទេ»។
ក្នុងកម្មវិធីនោះដែរ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មាន លោក មាស សោភ័ណ្ឌ មានប្រសាសន៍ថា តាមការយកចិត្តទុកដាក់របស់រដ្ឋាភិបាល ក៏ដូចជាក្រសួង ជំរុញឱ្យស្ថានភាពសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពល្អប្រសើរ បើធៀបទៅនឹងប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់។
បើតាមលោក សោភ័ណ្ឌ បច្ចុប្បន្ន ស្ថាប័នផ្សព្វផ្សាយទាំងជាតិនិងអន្តរជាតិមានការកើនឡើង ពិសេសការផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្ដាញសង្គម និងមួយវិញទៀតការចេញផ្សាយរបស់ពួកគេ ក៏ក្រសួងមិនតម្រូវឱ្យមានការត្រួតពិនិត្យជាមុនដែរ ដោយអនុលោមទៅតាមច្បាប់មួយចំនួន រួមទាំងច្បាប់ស្ដីពីរបបសារព័ត៌មានផងដែរ។
លោកថា៖ «ទន្ទឹមនឹងនេះ យើងក៏បានដាក់ចេញនូវយន្តការ ក៏ដូចជាបទដ្ឋានគតិយុត្តិមួយចំនួនបន្ថែមទៀត ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាគាំពារទៅដល់ការអនុវត្តការងាររបស់បងប្អូនជាអ្នកសារព័ត៌មានរបស់យើង ឱ្យ អាចបំពេញតួនាទីនិងភារកិច្ចរបស់ខ្លួនដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ ក៏ដូចជាបទដ្ឋានគតិយុត្តិដែលកំពុងមានជាធរមានផងដែរ»។
យ៉ាងណា នាយកប្រតិបត្តិសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា លោក ណុប វី មានប្រសាសន៍ថា ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អ្នកសារព័ត៌មាននៅតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួនដែលរាយការណ៍រឿងរំលោភដីធ្លី និងរឿងបទល្មើសព្រៃឈើ ត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារនិងរងនូវការប្រើអំពើហិង្សាពីក្រុមមនុស្សមួយចំនួន។ ករណីនេះ លោកថា កំណើនអ្នកសារព័ត៌មានឬចំនួនប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកើនឡើង មិនមែនជាយន្តការលើកកម្ពស់សេរីភាពសារព័ត៌មានទេ ដរាបណានិទណ្ឌភាពមិនត្រូវលុបបំបាត់។
លោកថា៖ «បើសិនជានិទណ្ឌភាពនៅតែបន្តកើតមានឡើង ហើយជាពិសេសចំពោះអ្នកសារព័ត៌មាននេះ ខ្ញុំគិតថា វាជាឧបសគ្គមួយធំណាស់ ដែលនឹងអាចរារាំងរដ្ឋាភិបាលមិនឱ្យទទួលបាននូវព័ត៌មានពិត ព័ត៌មានដែលគាត់ហ៊ានប្រថុយប្រថានជាមួយសុវត្ថិភាពរបស់ពួកគាត់ ហ៊ានតាមដាននូវការប្រព្រឹត្តបទល្មើសផ្សេងៗ»។
បើតាមលោក ណុប វី កំហុសអ្នករាយការណ៍ព័ត៌មាន វាគួរតែត្រូវហៅទៅអប់រំឬឱ្យត្រូវរាយការណ៍កែតម្រូវឡើងវិញ មិនគួរប្រើវិធានចាប់ដាក់ពន្ធនាគារដោយសារតែកំហុសវិជ្ជាជីវៈនោះទេ។
យ៉ាងណា លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គោទែរ៉េស ថ្លែងដែរថា ការរម្លឹកទិវាអន្តរជាតិដើម្បីបញ្ចប់និទណ្ឌភាពលើឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងអ្នកសារព័ត៌មាន ឆ្នាំ២០២១នេះ ក៏នឹងត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ខួប១០ឆ្នាំនៃផែនការសកម្មភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពី «សុវត្ថិភាពអ្នកសារព័ត៌មាន និងបញ្ហានិទណ្ឌភាព» ដែលនឹងត្រូវកត់សម្គាល់នៅឆ្នាំ២០២២ខាងមុខ៕
