កសិករមួយចំនួននៅស្រុកកោះធំ ខេត្តកណ្តាល កំពុងពិចារណាក្នុងការបោះបង់របរកសិកម្មពីដូនតាដោយសារតែជី និងប្រេងសាំង រួមទាំងថ្លៃដើមផលិតផ្សេងៗឡើងថ្លៃខ្ពស់គុណជា២ដង បើធៀបឆ្នាំមុន ប៉ុន្តែថ្លៃកសិផលវិញនៅតែទាប។
តាមប្រភពកសិករឱ្យដឹងថា កាលពីឆ្នាំមុនជីដាក់ស្រូវ១បាវថ្លៃ ៧ ទៅ ៨ ម៉ឺនរៀល តែឆ្នាំនេះឡើងដល់១៥ម៉ឺនរៀលទិញឱ្យលុយភ្លាមៗហើយបើបណ្តាក់ទុកដល់បានផលស្រូវថ្លៃឡើង១៧ម៉ឺនរៀល។ ចំណែកសាំងប្រើសម្រាប់បូបទឹកដាក់ស្រូវឆ្នាំមុន១កាន (៣០លីត្រ) ថ្លៃ៦ម៉ឺនទៅ៧ម៉ឺនរៀលឆ្នាំនេះឡើងដល់១២ម៉ឺនរៀល។
បើតាមកសិករក្រៅពីជី និង សាំងនេះ ថ្លៃដើមផ្សេងទៀត ដូចជាថ្នាំកសិកម្ម ជួលកម្លាំងពលពលកម្ម ឬ ភ្ជួររាស់ជាដើមសុទ្ធតែឡើងថ្លៃ។
កសិករម្នាក់នៅភូមិពោធិ៍អណ្តែត ឃុំព្រែកស្តី ស្រុកកោះធំអ្នកស្រី ជី ភី បានត្អូញត្អែរចំពោះការឡើងថ្លៃដើមសម្រាប់ធ្វើកសិកម្មនេះដោយថា អ្នកស្រីនឹងប្រឈមការបោះបង់ចោលរបរកសិកម្មដែលជារបរបន្តពីដូចតានេះចោល ហើយរកការងារផ្សេងធ្វើវិញ។
កសិករវ័យ ៥២ ឆ្នាំ រូបនេះ បានបន្ថែមថា អ្នកស្រីក៏កំពុងប្រឈមបំណុលធនាគារផងដែរ ដោយក្នុងមួយខែអ្នកស្រីបានចំណាយថវិកាជាង១លានរៀលដើម្បីបង់ធនាគារ។ អ្នកស្រីបន្តថា នៅពេលធ្វើកសិកម្មមិនបានផលគឺកាន់តែលំបាក។
អ្នកស្រី ជី ភី ៖«បើនៅតែឡើងថ្លៃចឹង មិនដឹងបន្តមិចទេ។ អត់ទៅរួចទេ មានតែបោះបង់។ ហើយមានលុយណាសងធនាគារ»។
កសិករម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី សែម សុផល បានឱ្យដឹងថា អ្នកស្រីប្រកបរបរធ្វើស្រែតាំងពីដូនតា ដោយប្រើប្រាស់ជីកសិកម្មក្នុងមួយឆ្នាំៗយ៉ាងតិច ៥០០ គីឡូក្រាម លើផ្ទៃដីជាង៣ហិកតា។
កសិករវ័យ ៥៤ ឆ្នាំរូបនេះ បន្ថែមថា ការឡើងថ្លៃដើមសម្រាប់ផលិតរួមទាំងថ្លៃជី ថ្លៃសាំងនេះបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់អ្នកស្រី ដែលពឹងផ្អែកលើការធ្វើស្រែ ដោយសារតែតម្លៃស្រូវលក់បានថោកនៅលើទីផ្សារ។
ចំពោះបញ្ហានេះ អ្នកស្រីបានស្នើទៅកាន់រដ្ឋាភិបាល ឱ្យបញ្ចុះតម្លៃដើមក្នុងវិស័យកសិកម្មឱ្យមានតម្លៃសមរម្យវិញ។
អ្នកស្រី សែម សុផល៖ «ខ្ញុំចង់អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលគាត់ជួយឱ្យជីចុះថ្លៃ សាំងអីណឹងឱ្យចុះថ្លៃផង។ តម្លៃសមរម្យ ជាមួយតម្លៃស្រូវ ផលដែលយើងធ្វើបាន»។
បើតាមអ្នកស្រី សែម សុផល បានបញ្ជាក់ថា ក្នុងឆ្នាំនេះ ស្រូវដែលអ្នកស្រីលក់បានក្នុង១គីឡូក្រាមទទួលបានតម្លៃប្រមាណតែ ៨០០ រៀលប៉ុណ្ណោះ។
ប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ខេត្តកណ្តាល លោកប៊ុន ទួនស៊ីម៉ូណា មិនអាចសុំការឆ្លើយតបបានទេពាក់ព័ន្ធបញ្ហានេះ ដោយលោកថា រវល់ប្រជុំនៅពេលដែលមានការហៅទូរស័ព្ទចូល។
កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានចេញសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានមួយបញ្ជាក់ថា ជី និងថ្នាំកសិកម្ម ឡើងថ្លៃខ្ពស់នៅឆ្នាំនេះ គឺដោយសារប្រទេសដែលផលិតថ្នាំ និងជីមិនអាចឆ្លើយតបតាមការបញ្ជាទិញពីកម្ពុជា ខណៈតម្រូវការក្នុងស្រុកមានការកើនឡើង ស្របពេលកម្ពុជាមិនទាន់អាចផលិតថ្នាំនិងជីកសិកម្មបាននៅឡើយ គឺមានលទ្ធភាពអាចផលិតតែជី ធម្មជាតិ និងជីសរីរាង្គតែប៉ុណ្ណោះ។
ចំពោះបញ្ហាសាំងឡើងថ្លៃក៏ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបកស្រាយប្រហាក់ប្រហែលគ្នានេះដែរគឺថ្លៃសាំងឡើងថ្លៃជាសកល ហើយកម្ពុជាមិនអាចផលិតដោយខ្លួនឯងបាន។
លោក វេង សាខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ មិនអាចសុំការពន្យល់បន្ថែមបានទេ ជុំវិញបញ្ហាថ្លៃដើមផលិតកសិកម្មកើនឡើងនេះ ដោយទូរស័ព្ទចូលជាច្រើនលើក ប៉ុន្តែមិនមានអ្នកទទួល។
ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធសហគមន៍កសិករកម្ពុជា លោក ថេង សាវឿន បានលើកឡើងថាកសិករនៅកម្ពុជាកំពុងទទួលបន្ទុកកាន់តែខ្លាំង ដោយសារត្រូវចំណាយថវិកាច្រើនបន្ថែមទៀតក្នុងកំឡុងពេលដែលមានការកើនឡើងនូវថ្លៃដើមធ្វើកសិកម្មទ្វេដងបែបនេះ ចំណែកទិន្នផលដែលកសិករលក់បាននៅលើទីផ្សារនៅតែទទួលបានតម្លៃថោកទៅវិញ។
លោក ថេង សាវឿន៖«ខ្ញុំគិតថា បើសិនជាពួកគាត់ដាំដុះ មិនទទួលបានផលចំនេញ ផលិតផលរបស់គាត់លក់មិនបានថ្លៃនៅតាមទីផ្សារទេ គឺគាត់ខាតទាំងកម្លាំង ខាតទាំងពេលវេលា គាត់បាក់ទឹកចិត្តក្នុងការផលិត និងដាំដុះបន្ថែមទៀត»។
លោកជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាល គិតគូរឡើងវិញចំពោះករណីនេះ ដោយបន្ថយការយកពន្ធចំពោះ ការនាំចូលជីកសិកម្ម និងសម្ភារកសិកម្ម និង បង្កើនការផលិតនៅក្នុងស្រុកបន្ថែមទៀតដើម្បីកាត់បន្ថយការចំណាយរបស់កសិករ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖«រដ្ឋអាចត្រួតពិនិត្យទៅលើការបន្ធូរបន្ថយពន្ធ នៃការនាំចូលជី ឬក៏សម្ភារកសិកម្មដែលជាកត្តាចាំបាច់តែម្តងដើម្បីជួយដល់កសិករ[…]ជីកសិកម្មអីយើងអាចសិក្សាផងដែរក្នុងការបង្កើតរោងចក្រក្នុងស្រុកដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ក្នុងស្រុកសម្រាប់យើង ហើយយើងទទូលបានផលប្រយោជន៍ច្រើនជាង»។
យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ បានឱ្យដឹងថា គិតត្រឹមខែឩសភា ឆ្នាំ២០២១ កម្ពុជាបាននាំចូលថ្នាំកសិកម្ម មានចំនួនជិត៥ម៉ឺនតោន (៤៧ ៤០៩) និងជីកសិកម្មជិត១លានតោន (៨៥៨ ៦៣២) ចំណែកក្នុងឆ្នាំ២០២០ការនាំចូលជីកសិកម្មសរុបមានចំនួនជាង១០ម៉ឺនតោន (១០៣ ០០៥) និងថ្នាំកសិកម្មមានជាង ១លាន តោន (១៤ ០៦ ៧៧៥)៕
