មេធាវីការពារក្តីឱ្យសកម្មជនបរិស្ថាន ៣នាក់ គ្រោងដាក់ពាក្យទៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅសប្ដាហ៍ក្រោយ ដើម្បីស្នើសុំដោះលែងកូនក្ដីនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ក្រោយពីពួកគេអនុវត្តទោសក្នុងសំណុំរឿង «ញុះញង់» ចប់ តាមការកាត់តម្រឹមទោសរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខេវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ សាលាឧទ្ធរណ៍បានកាត់តម្រឹមទោសសកម្មជនបរិស្ថានទាំង៣ នាក់ រួមមាន យុវជន ថុន រដ្ឋា កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងកញ្ញា ភួន កែវរស្មី ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ១ ឆ្នាំ២ខែ ដោយទោសនៅសល់ត្រូវព្យួរ។ បើគិតចាប់តាំងពីចាប់ខ្លួន ពួកគេអនុវត្តនៅក្នុងពន្ធនាគារគ្រប់ចំនួន ១ឆ្នាំ២ខែ និងគួរត្រូវបានដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពវិញកាលពីម្សិលមិញនេះ។ ក៏ប៉ុន្តែពួកគេនៅជាប់ចោទក្នុងសំណុំរឿងមួយករណីទៀតពីបទ «រួមគំនិតក្បត់»។
មេធាវីការពារក្ដីឱ្យសកម្មជនបរិស្ថានទាំង ៣ នាក់ គឺលោកមេធាវី សំ សុគង់ ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃនេះថា កាលដែលតុលាការមិនទាន់ដោះលែងកូនក្តីរបស់លោក គឺដោយសារតុលាការបានចោទប្រកាន់កូនក្ដីរបស់លោកពីបទ «រួមគំនិតក្បត់» មួយករណីទៀត។ បើតាមលោកមេធាវី សំណុំរឿងនេះ ចៅក្រមបានចេញដីកាឃុំខ្លួនពួកគេ អំឡុងពេលដែលពួកគេកំពុងអនុវត្តទោសសំណុំរឿង «ញុះញង់» នេះ។
លោកថា៖ «សំណុំរឿងហ្នឹងត្រូវបានតុលាការក្រុងភ្នំពេញ ចោទប្រកាន់ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់» ហើយបច្ចុប្បន្នរឿងកំពុងស្ថិតនៅក្នុងដៃចៅក្រមស៊ើបសួរលោក អ៊ឹម វណ្ណៈ។ នៅក្នុងរឿងថ្មីពួកគាត់ គឺនៅពេលដែលលោកចៅក្រមស៊ើបសួរបានកោះហៅសាកសួរ គឺចៅក្រមស៊ើបសួរបានសម្រេចឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ន ហើយពេលសម្រេចឃុំខ្លួននោះ ពួកគាត់កំពុងជាប់ពន្ធនាគារក្នុងសំណុំរឿង«ញុះញង់។ អ៊ីចឹងបានជាក្រុមមេធាវីមិនដាក់ពាក្យសុំទៅក្រៅឃុំ ដោយសារ ពួកគាត់កំពុងអនុវត្តទោសសំណុំរឿង«ញុះញង់»។
លោក សំ សុគង់ បន្តថា លោកនឹងដាក់ពាក្យទៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញនៅសប្ដាហ៍ក្រោយនេះ ដើម្បីស្នើសុំឱ្យកូនក្ដីនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ក្រោយពីសាលាឧទ្ធរណ៍សម្រេចកាត់តម្រឹមទោសសំណុំរឿង «ញុះញង់» ដោយឱ្យពួកគេអនុវត្តទោសតែ ១ឆ្នាំ២ខែនោះ។
នាយករងអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត យល់ថា ការកាត់ទោសសកម្មជនបរិស្ថានឱ្យពន្ធនាគារ ១ ឆ្នាំ២ ខែ របស់សាលាឧទ្ធរណ៍កាលម្សិលមិញ លោកមើលឃើញថា វាគ្រាន់តែជាការបន្ធូរបន្ថយទោសអនុវត្តតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែពួកគាត់នៅតែរងភាពអយុត្តិធម៌ ដោយសារការអនុវត្តទោសនៅតែមានដដែល។ ករណីនេះ លោកចាត់ទុកតុលាការមិនបានអនុគ្រោះ ឬក៏បន្ធូរបន្ថយទោសនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញពួកគេរងភាពអយុត្តិធម៌ខ្លាំងជាងមុន ដោយសារតុលាការបានចោទប្រកាន់ពួកគេពីបទឧក្រិដ្ឋមួយទៀត។
លោកថា៖ «ក្រៅពីបទ«ញុះញង់» ឥឡូវបន្ថែមបទឧក្រិដ្ឋមួយទៀត គឺបទ«រួមគំនិតក្បត់» ដែលយើងមើលទៅគ្រាន់តែសកម្មភាពចូលរួមការពារបរិស្ថាន ហេតុអ្វីក៏ចោទមួយបទល្មើសហើយ មកចោទបទល្មើសមួយទៀតកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរទៅៗ។ បើយើងពិនិត្យមើលទិដ្ឋភាពជាក់ស្ដែង ការចោទប្រកាន់នេះ គឺជាការគំរាមកំហែង បំភិតបំភ័យ បង្អាក់បន្ថែមទៀតសម្រាប់យុវជនដែលមានបំណងនៅក្នុងកិច្ចការពារបរិស្ថានដូចយុវជនមុនហ្នឹង»។
លោក អំ សំអាត បន្តថា ការចោទប្រកាន់បទល្មើសធ្ងន់ធ្ងរលើយុវជនដែលខិតខំចូលរួមការពារបរិស្ថាននេះ បានធ្វើឱ្យសហគមន៍អន្តរជាតិរិះគន់ខ្លាំងម្ដងហើយម្តងទៀត រួមទាំងមានការចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ពាក់ព័ន្ធនឹងការចាប់ឃុំខ្លួន ហើយនឹងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការ ដើម្បីគំរាមកំហែងយុវជន ក្នុងការចូលរួមការពារធនធានធម្មជាតិ។
យុវជនបរិស្ថានទាំង៣នាក់ គួរត្រូវបានដោះលែងកាលពីថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកា បន្ទាប់ពីអនុវត្តទោសតាមការកំណត់របស់តុលាការ។ ប៉ុន្តែពួកគេក៏នៅជាប់ចោទមួយករណីទៀត ពីបទ «រួមគំនិតក្បត់» ដែលអាចជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់១០ឆ្នាំ ប្រសិនបើត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោស។
ការចោទប្រកាន់លើពួកគេមួយករណីទៀតនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចចាប់ឃុំខ្លួនយុវជនបរិស្ថានមាតាធម្មជាតិ៣រូបផ្សេងទៀត ក្នុងនោះមានកញ្ញា ស៊ុន រដ្ឋា លោក យឹម លាងហ៊ី និងលោក លី ចាន់ដារ៉ាវុធ ក្រោមបទចោទប្រកាន់ «រួមគំនិតក្បត់» និង «ប្រមាថអង្គព្រះមហាក្សត្រ» ដែលបច្ចុប្បន្នពួកគេកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ។
កាលពីថ្ងៃទី២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ អ្នកជំនាញផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ចំនួន៣រូប បានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការកាត់ទោសលើអ្នកហ៊ានក្រោកឈរ ដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពបញ្ចេញមតិនៅកម្ពុជា៕
