ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ៤០នាក់ តំណាងឱ្យ២៥០គ្រួសារ រស់នៅជាប់បឹងតាមោក ស្ថិតក្នុងសង្កាត់សំរោង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ នៅថ្ងៃចន្ទនេះ បាននាំគ្នាដាក់ញត្តិទៅឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំនៅកម្ពុជា (UN) ដើម្បីស្នើដល់ស្ថាប័នមួយនេះ ជួយឃ្លាំមើលជម្លោះដីធ្លី និងជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កុំឱ្យបណ្តេញពួកគាត់ចេញទាំងបង្ខំ។
ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ២០២២មក ពលរដ្ឋរស់នៅជាប់បឹងតាមោក ក្នុងភូមិសំរោង សង្កាត់សំរោង បានតវ៉ាជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយពីអាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅ ហាមមិនឱ្យសាងសង់លំនៅឋានថ្មី និងបានចាក់ដីលប់កន្លែងចិញ្ចឹមត្រីរបស់ពួកគាត់នៅលើផ្ទៃបឹងតាមោក ដោយចោទពលរដ្ឋទាំងនោះ ថារស់នៅលើចំណីផ្លូវលេខ១៥១ ដោយខុសច្បាប់ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋអះអាងថា ពួកគាត់បានរស់នៅ និងអាស្រ័យលើដីនោះជាង៣០ឆ្នាំទៅហើយ។
ក្នុងញតិ្តរបស់ពលរដ្ឋដាក់ទៅUN នៅថ្ងៃទី៣ ខែតុលានេះ បានឱ្យដឹងថា ពលរដ្ឋចំនួន ២៥០គ្រួសារ បានចូលទៅរស់នៅអាស្រ័យផលលើដីកំពុងមានជម្លោះនោះតាំងពីឆ្នាំ១៩៩០ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅ មិនបានចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិជូនពលរដ្ឋនោះឡើយ។
ញត្តិដដែលបន្តថា ពេលថ្មីៗនេះ អាជ្ញាធរខណ្ឌបានចុះទៅហាមឃាត់មិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋជួសជុល ឬសាងសង់លំនៅឋានដែលចាស់ទ្រុតទ្រោមឡើងវិញឡើយ ហើយបានប្រើហិង្សាលើពលរដ្ឋ និងបានប្តឹងតំណាងពលរដ្ឋ៧នាក់ទៅតុលាការយ៉ាងអយុត្តិធម៌ថែមទៀត។
ញត្តិនោះបន្តទៀតថា៖ «សូមលោកជួយដល់ប្រជាសហគមន៍យើងខ្ញុំផង ដោយកំពុងរងភាពអយុត្តិធម៌ពីសំណាក់អាជ្ញាធរខណ្ឌព្រែកព្នៅ។ យើងខ្ញុំជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅភូមិសំរោង សង្កាត់សំរោងត្បូង ខណ្ឌព្រែកព្នៅ តាមបណ្តោយផ្លូវលេខ១៥១ បឹងតាមោក មានសង្ឃឹមលើលោកនាយកអង្គការសហប្រជាជាតិជួយដល់ពួកយើងខ្ញុំផង»។
អ្នកស្រី ផន សុខុម អាយុ៥០ឆ្នាំ ដែលកំពុងរស់នៅជាប់បឹងតាមោក ក្នុងសង្កាត់សំរោង ប្រាប់វីអូឌីថា អ្នកភូមិបានស្នើដល់ UN ឱ្យជួយឃ្លាំមើលជម្លោះដីធ្លីរបស់ពួកគាត់ និងជួយជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោយធ្វើយ៉ាងណាឱ្យពួកគាត់បានអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែង។ អ្នកស្រីបន្តថា ក្រោយជួបប្រជុំជាមួយអាជ្ញាធរខណ្ឌ និងរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ គឺអាជ្ញាធរទាំងនោះតែងតែបង្ខំឱ្យពលរដ្ឋដោះដូរទៅទីតាំងថ្មី ប៉ុន្តែក្រុមពលរដ្ឋមិនទាន់យល់ព្រមនៅឡើយ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះ[ថ្ងៃទី៦ខែតុលា] មន្ត្រីរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ គាត់នឹងចុះទៅដោះស្រាយជាមួយប្រជាពលរដ្ឋដោយក្នុង៥គ្រួសារជួបដោះស្រាយម្តងថា តើពួកគាត់សម្រេចយ៉ាងម៉េច។ ថាតើពួកគាត់ចង់ដោះដូរ? មានការលក់ចេញឬយ៉ាងណាអាហ្នឹងជាសិទ្ធិរបស់គាត់ ហើយខ្ញុំក៏ព្រមព្រៀងដែរ។ ខ្ញុំព្រមព្រៀមព្រោះខ្ញុំចង់ដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្ញុំគាត់គិតដូចខ្ញុំឬក៏អត់?ខ្ញុំមិនអាចអះអាងថា គាត់ដូរឬមិនដូរបានទេ»។
ពលរដ្ឋរស់នៅជាប់បឹងតាមោកម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី គង់ ទឿ និយាយថា អ្នកស្រីចង់អភិវឌ្ឍន៍នឹងកន្លែង ដោយមិនចង់ដោះដូរទៅកន្លែងថ្មីនោះទេ ដោយបារម្ភពីផលប៉ះពាល់ជីវភាព ការបាត់បង់មុខរបរ ខណៈអ្នកស្រីពុំមានថវិកាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ទៅអភិវឌ្ឍន៍នៅកន្លែងថ្មី។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «សូមសម្តេចជួយរកយុត្តិធម៌ដល់ពួកខ្ញុំផង ព្រោះពួកខ្ញុំរស់នៅកន្លែងនេះ៣ជំនាន់ហើយ សូមជួយកាត់ឆ្វៀលដល់ពួកខ្ញុំផង ឱ្យពួកខ្ញុំរស់នៅបានសុខផង។ ខ្ញុំសុខចិត្តរស់នៅនឹងកន្លែងខ្ញុំ អត់ដោះដូរទៅណាទេ។ ខ្ញុំគ្មានលទ្ធភាពមានលុយធ្វើផ្ទះនៅកន្លែងថ្មីទេ»។
ចំណែក ពលរដ្ឋរស់នៅជាប់បឹងតាមោកម្នាក់ទៀត អ្នកស្រី ប្រាក់ សុភា រៀបរាប់ថា រូបអ្នកស្រី ក៏ដូចពលរដ្ឋផ្សេងទៀតបានរងភាពអយុត្តិធម៌ និងមានឈឺចាប់ជាខ្លាំងជុំវិញគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍បឹងតាមោករបស់រដ្ឋាភិបាលនៅពេលនេះ។
ពលរដ្ឋរូបនេះបន្តថា អ្នកលុយមានអំណាចមានសិទ្ធិទទួលបានដីបឹងតាមោកមកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិរាប់សិបហិកតា ប៉ុន្តែសម្រាប់ពលរដ្ឋក្រីក្រ និងរស់នៅអាស្រ័យផលយូរឆ្នាំជាប់បឹងធម្មជាតិមួយនេះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរចោទប្រកាន់ថា រស់នៅលើចំណីផ្លូវដោយខុសច្បាប់ និងបង្ខំឱ្យពលរដ្ឋចេញពីដីខ្លួនឯងទាំងបង្ខំថែមទៀត។
ក្នុងជំនួបជាមួយតំណាង UN នៅព្រឹកមិញនេះ អ្នកស្រីប្រាក់ សុភា បានស្នើដល់មន្ត្រីស្ថាប័នសិទ្ធិមនុស្សមួយនេះ ចុះពិនិត្យមើលពួកគាត់ផ្ទាល់ និងអន្តរាគមន៍ទៅអាជ្ញាធរឱ្យបញ្ឈប់ការប្រើអំពើហិង្សាលើពលរដ្ឋដែលតវ៉ារឿងដីធ្លីនេះផងដែរ។
អ្នកស្រីបន្ថែមថា៖ «យកបេះដូងខ្ញុំទៅដាក់ក្នុងបេះដូងអភិបាលខណ្ឌ លោក ធឹម សំអាន ហើយខ្ញុំយកបេះដូងលោក ធឹម សំអាន មកដាក់ក្នុងបេះដូងខ្ញុំ ទើបលោកអភិបាលខណ្ឌលឺសម្រែកឈឺចាប់ ដែលពួកខ្ញុំត្រូវបណ្តេញចេញដោយការដោះដូរពីលំនៅឋាន។ អីចឹងដីបឹងតាមោករស់នៅបានតែអស់លោកខ្សែបក្សពួកស្ថាប័នធំៗមែន? ចំណែកពួកខ្ញុំពលរដ្ឋក្រីរស់នៅតាំងពី៣ជំនាន់ វាថោកទាបណាស់មែន បានជាត្រូវដោះដូរ បានជាត្រូវបណ្តេញចេញ»។
វីអូឌី មិនអាចសុំការបញ្ជាក់ពីតំណាង UN បានទេពាក់ព័ន្ធរឿងនេះ។ ប៉ុន្តែបើតាមពលរដ្ឋដែលបានដាក់ញត្តិ គឺមន្ត្រី UN បានទទួលញត្តិ និងសន្យាឃ្លាំមើល និងចុះពិនិត្យដល់ទីតាំងដីជម្លោះផ្ទាល់ នៅពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
គួរបញ្ជាក់ថា នៅព្រឹកមិញនេះ អ្នកភូមិក៏បានជួបប្រជុំជាមួយតំណាងរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីនេះដែរ ប៉ុន្តែពុំមានលទ្ធផលជាវិជ្ជមានឡើយ ហើយរដ្ឋបាលរាជធានីភ្នំពេញ នឹងជួបក្រុមពលរដ្ឋម្តងទៀតនៅសាលាខណ្ឌព្រែកព្នៅ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍នេះ។
អភិបាលរងរាជធានីភ្នំពេញ លោក កើត ឆែ ធ្លាប់ប្រាប់វីអូឌីថា អាជ្ញាធរមិនអាចអភិវឌ្ឍន៍នៅនឹងកន្លែងបានឡើយ ដោយសារពលរដ្ឋទាំងនោះរស់នៅលើចំណីផ្លូវលេខ១៥១ ដោយខុសច្បាប់ ដែលផ្លូវនេះ រដ្ឋាភិបាលគ្រោងពង្រីកឱ្យបាន៥០ម៉ែត្រ។ លោកបន្តថា ពលរដ្ឋទាំងនោះ ត្រូវតែដោះដូរទៅទីតាំងថ្មី ដែលរៀបចំដោយអាជ្ញាធរដែលត្រូវបានដីទំហំ ៤ម៉ែត្រ គុណ ១៨ម៉ែត្រក្នុង១គ្រួសារ និងមានទីតាំងស្ថិតក្នុងសង្កាត់សំរោងដូចគ្នា។
ប្រធានគម្រោងសិទ្ធិលំនៅឋាន និងស្រាវជ្រាវ នៃអង្គការសមាគមធាងត្នោត លោក ស៊ាង មួយឡៃ ធ្លាប់លើកឡើងថា ក្រោមគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍បឹងតាមោករបស់រដ្ឋាភិបាលបានបង្កឱ្យមានភាពអយុត្តិធម៌សង្គម។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិលំនៅឋានរូបនេះ បន្តថា ក្រុមហ៊ុនឯកជន ស្ថាប័នរដ្ឋ និងអ្នកមានលុយមានអំណាចមានសិទ្ធិទទួលបានដីបឹងមកធ្វើជាកម្មសិទ្ធិ ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រដែលរស់នៅ និងអាស្រ័យផលនៅជាប់បឹងនោះរាប់ឆ្នាំ បែរជាមិនទទួលបានកម្មសិទ្ធិលើដីរបស់ខ្លួន និងត្រូវរងនូវការបណ្តេញចេញពីលំនៅឋានទាំងបង្ខំថែមទៀត។
គួរបញ្ជាក់ថា បឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ មានផ្ទៃដីសរុប៣ ២៣៩ហិកតា ជាអាងស្ដុកទឹកកខ្វក់ និងរំដោះទឹកចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ ហើយបឹងមួយនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចេញអនុក្រឹត្យកាលពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ ដោយកំណត់យកបឹងធម្មជាតិមួយនេះជាសម្បតិ្តសាធារណៈរបស់រដ្ឋ។
បើយោងតាមអនុក្រឹត្យរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលបានចេញជាបន្តបន្ទាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ចុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ ផ្ទៃបឹងតាមោក សរុបជាង២ ០០០ហិកតាហើយ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលកាត់ឬដោះដូរទៅឱ្យស្ថាប័នរដ្ឋ ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងបុគ្គលឯកជនមួយចំនួនដែលគេដឹងថាជាអ្នកមានលុយមានអំណាច សម្រាប់សាងសង់អគារ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្សេងៗ ព្រមទាំងធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន ជាដើម៕
