មន្ត្រីរាជការនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យមួយរូប ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចនៃស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តហៅព្រមាន និងធ្វើកិច្ចសន្យាឱ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពបង្ហោះសារលើបណ្តាញសង្គមរិះគន់រឿងស្រូវចុះថោកបន្តទៀត ប៉ុន្តែសាច់ញាតិហៅសកម្មភាពព្រមាននេះថា ជារឿងអយុត្តិធម៌។
តាមរយៈរូបភាព និងកិច្ចសន្យាធានាដែលបង្ហោះលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកឱ្យដឹងថា លោក អឿន ធី ដែលមានមុខរបរជាមន្ត្រីរាជការនៃស្រុកស្វាយចេក ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ តម្រូវឱ្យធ្វើកិច្ចសន្យាឱ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពរិះគន់រឿងស្រូវចុះថោកបន្តទៀត ស្របពេលថ្មីៗនេះ ក្រសួងកសិកម្ម ក៏បានចេញលិខិតមួយដោយស្នើឱ្យពលរដ្ឋបញ្ឈប់ការបង្ហោះព័ត៌មានតាមបណ្ដាញសង្គមពាក់ព័ន្ធរឿងស្រូវចុះថោក។
ប្អូនជីដូនមួយរបស់លោក អឿន ធី គឺអ្នកស្រី កែវ សាវន្ត បានអះអាងថា បងរបស់គាត់ត្រូវបានស្នងការ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យហៅទៅព្រមានមែន ក្រោយបានបង្ហោះសារលើបណ្ដាញសង្គម ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងស្រូវកសិករចុះថោក។
អ្នកស្រី កែវ សាវន្ត ដែលត្រូវបានសមត្ថកិច្ចខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ហៅទៅធានាខ្លួនបងប្រុស ជីដូនមួយនោះ ប្រាប់វីអូឌីនៅថ្ងៃសៅរ៍ថា បងរបស់គាត់មិនបាននិយាយអ្វីពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនយោបាយទេ គ្រាន់តែគ្រាន់និយាយរឿងស្រូវចុះថោកប៉ុណ្ណោះ។
ក្រោយពីបានបង្ហោះលើបណ្ដាញសង្គមនោះ ស្នងការនគរបាលខេត្តការបន្ទាយមានជ័យ កាលពីម្សិលមិញ ក៏បានហៅគាត់ទៅ ណែនាំនិង អប់រំ ដោយប្រាប់កុំឱ្យបង្ហោះសារពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងស្រូវចុះថោកទៀត ដោយសមត្ថកិច្ចបានចាត់ទុកការបង្ហោះសាររបស់បងជីដូនគាត់នោះថា បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់រដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរ។
អ្នកស្រីថា៖«គាត់និយាយរឿងអីគឺមានតែនិយាយរឿងស្រូវហ្នឹង។ គាត់និយាយថា ចៅហ្វាយស្រុក មិនឃើញ មិនជួយរកទីផ្សារស្រូវអ៊ីចឹង។ តែគាត់និយាយអ៊ីចឹង គេថា ប៉ះពាល់ដល់គេ ខ្ញុំមិនដឹងដែលដល់ពេលនោះ គេហៅខ្ញុំទៅធានាមកវិញ»។
អ្នកស្រី កែវ សាវន្ត ចាត់ទុកការហៅបងគាត់ទៅអប់រំ និងណែនាំ ហើយព្រមានវិធានការច្បាប់ ដែលគ្រាន់តែនិយាយពីបញ្ហាកសិករលក់ស្រូវថោកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌។ អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលបងគាត់និយាយ ដើម្បីឱ្យអាជ្ញាធរ និងស្ថាប័នពាក់ជួយរកដំណោះស្រាយ ក៏ដូចជាទីផ្សារជូនកសិករតែប៉ុណ្ណោះ ខណៈកសិករដែលលក់ស្រូវក្នុងតម្លៃថោក កំពុងជួបបញ្ហាប្រឈមខ្លាំង ដោយសារប្រាក់ដែលពួកគាត់យកធ្វើដើមទុនដើម្បីស្រែភាគច្រើនខ្ចីពីធនាគារ។
អ្នកស្រីបន្តថា៖«គាត់មានមិត្តភក្តិ គាត់មានបងប្អូន ច្រូតទៅស្រូវធ្លាក់រហូតតាំងពី ១ម៉ឺនរៀល រហូត៧ពាន់រៀល ហើយឃើញស្រូវនៅពេញវាលកាលផង គាត់ក៏ខឹងថា ដូចគ្មានដំណោះស្រាយស្រូវធ្លាក់រហូត។ យើងគិតមើលគ្រាន់តែជី មួយការ៉ុងប៉ុន្មានអ៊ីចឹង? យើងយកមកប្រៀបធៀបអ្នកជំពាក់អង្គការ[គ្រឹះស្ថានហិរញ្ញវត្ថុ] គ្នាយកលុយអង្គការមកធ្វើស្រែម្នាក់ៗថ្ងូរគ្រប់គ្នា ម្នាក់ៗបារម្ភគ្រប់គ្នាអ៊ីចឹង»។
វីអូឌីមិនអាចសុំការបំភ្លឺពីស្នងការនគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក សិទ្ធិ ឡោះ បានទេនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះ។
បើតាមលិខិតធានារបស់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ចុះថ្ងៃទី១៨ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ ឱ្យដឹងថា អ្នកស្រី កែវ សាវន្ត ត្រូវជាប្អូននោះ សុំធានាលោក អឿន ធី ដែលមានមុខរបបជាមន្ត្រីរាជការ ដោយសន្យាមិនឱ្យមានរឿងនេះកើតឡើងទៀតឡើយ។
លិខិតធានា៖«នាងខ្ញុំសូមធានាយកបងប្រុសទៅអប់រំ កែខ្លួន នៅគេហដ្ឋានវិញ។ ប្រសិនបើបងប្រុស អឿន ធី បន្តប្រព្រឹត្តកំហុសដដែល នាងខ្ញុំសូមសន្យាប្រគល់បងប្រុសជូនសមត្ថកិច្ចតាមអនុវត្តតាមផ្លូវច្បាប់»។
ទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែវិច្ឆិកា បានសរសេរថា មន្ត្រីសាលាស្រុកស្វាយចេក ម្នាក់ឈ្មោះ អឿន ធី កាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ បានធ្វើសកម្មភាពថតរូបបង្ហោះ និងឡាយ អំពីសកម្មភាពប្រជាពលរដ្ឋ ទិញលក់ស្រូវ ត្រូវបានឈ្មួញក្រឡុកហាងឆេង ដែលខ្លឹមសារនោះបាននាំឱ្យប៉ះពាល់ដល់ សន្តិសុខសណ្តាប់សង្គម និយាយបែបញុះញង់ និងជេប្រមាថដល់លោកអភិបាលស្រុកស្វាយចេកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរផងដែរ។
ប្រភពដដែលបន្តថា ក្រោយពីការសាកសួរនាំរួចមក ឈ្មោះ អឿន ធី បានទទួលស្គាល់កំហុស និងបានអះអាងថា ខ្លួនពិតជាបានថតឡាយមែន មកពីខ្លួនស្រវឹងស្រា។ ស្នងការដ្ឋានបន្ថែមថា បន្ទាប់ពីបានដឹងពីកំហុសហើយ សាមីខ្លួនបានសុំទោសជាសាធារណ:ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋ និងលោកអភិបាលស្រុកស្វាយចេក។ ទន្ទឹមគ្នានោះ សមត្ថកិច្ចជំនាញក៏បានឱ្យគាត់ធ្វើកិច្ចសន្យាបញ្ឈប់ប្រព្រឹត្តបទល្មើសបន្តទៀត ក្នុងករណីមិនរាងចាល សមត្ថកិច្ចនឹងមានចំណាត់ការតាមផ្លូវច្បាប់។
វីដេអូជាង២នាទី ដែលបង្ហោះនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ស្នងការដ្ឋាននគរបាលខេត្តបន្ទាយមានជ័យនៅថ្ងៃទី១៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២ បង្ហាញថា លោក អឿន ធី ដែលជាមន្ត្រីសាលាស្រុកស្វាយចេក បានចេញមុខសុំទោសជាសាធារណៈ និងទទួលស្គាល់កំហុសថា ខ្លួនពិតជាបានជេរប្រមាថអាជ្ញាធរ និងប្រជាពលរដ្ឋស្រុកស្វាយចេក។
លោក អឿន ធី និយាយក្នុងវីដេអូថា៖ «តែចំពោះខ្ញុំបាទ ការដែលឡាយហ្នឹងគឺខុសទាំងស្រុងហើយ ខ្ញុំដឹងកំហុសខ្លួនឯងគឺវាខុសទាំងស្រុង។ ដូច្នេះ ខ្ញុំបាទក៏បានលុបចោលអស់ហើយ[លុបវីដេអូ] ហើយខ្ញុំក៏សុំទោសសារជាថ្មីម្តងទៀតចំពោះគណៈអភិបាល[អភិបាលស្រុកស្វាយចេក]ដែលមានការជេរប្រមាថគាត់។ តាមពិតពួកគាត់តែងតែចុះជួយប្រជាពលរដ្ឋជាប្រចាំ»។
មន្ត្រីសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) ប្រចាំនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ លោក ស៊ុំ ច័ន្ទគា ចាត់ទុកករណីនេះជាការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ។ លោកមើលឃើញថា គោលបំណងដែលលោក អឿន ធី បង្ហោះសារនោះ គ្រាន់តែចង់ឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធជួយរកដំណោះស្រាយជូនកសិករ ដែលកំពុងប្រឈមរឿងស្រូវចុះថោកប៉ុណ្ណោះ ខណៈការអំពាវនាវរបស់មន្ត្រីរូបនេះ មិនបានបង្កផលប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខប្រទេសជាតិនោះឡើយ។
លោកបន្តថា៖«គ្រាន់និយាយរឿងនឹងប៉ះពាល់ដល់អ្នកណា ហើយគ្រាន់តែនិយាយអំពីស្រូវចុះថោក វាអត់មានបទល្មើសណាមួយដែលត្រូវចោទប្រកាន់ទៅលើពួកគាត់ទេ ហើយឱ្យគាត់ទៅធ្វើកិច្ចសន្យាតើគាត់ខុសអី។ អាហ្នឹងជាសំណួរមួយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលសំខាន់ត្រង់ថា បើមិនឱ្យគាត់និយាយហើយប៉ះពាល់ដល់គេ ប៉ះពាល់អ្នកណា ប៉ះពាល់ដល់ក្រសួងកសិកម្ម ឬបុគ្គលណាមួយ។ នៅក្នុងប្រទេសមួយដែលគោរពច្បាប់ អនុវត្តច្បាប់ បែរជាមិនឱ្យនិយាយមិនឱ្យថាអ៊ីចឹងប្រជាពលរដ្ឋនឹងម្ចាស់អំណាចម្ចាស់ប្រទេសជាតិគាត់លែងមានអំណាចអីត្រូវថាហើយ»។
លោក ស៊ុំ ច័ន្ទគា បន្តថា វិធានការព្រមានលើមន្ត្រីរាជការស្រុកស្វាយចេកពេលនេះ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំពីអនុវត្តទៅតាមរបបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើយ ដោយសារ មន្ត្រីរាជការអ្នកបម្រើរាស្ត្រ បែរជាហៅប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងរងគ្រោះទៅព្រមានវិញនោះ។
កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទលោក ឌិត ទីណា បានអំពាវនាវដល់ប្រជាកសិករឱ្យបញ្ឈប់ការបង្ហោះព័ត៌មានតាមបណ្ដាញសង្គម ដែលថាក្រសួងមិនអើពើក្នុងការជួយដោះស្រាយករណីកសិផលចុះថោក ខណៈក្រុមការងារក្រសួងបានចុះដោះស្រាយបញ្ហានេះជូនកសិករនៅកន្លែងជាក់ស្តែងហើយ។
ជុំវិញរឿងនេះ អ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គម បានបង្ហោះសារបង្ហាញការសោកស្ដាយចំពោះសមត្ថកិច្ច ដែលបានប្រព្រឹត្តិផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយបញ្ហានេះបានបំពានសិទ្ធិសេរីភាពនៅក្នុងការបញ្ចេញមតិផងដែរ។
បើតាមស្ថាបនិកអង្គការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត លោក សេក សុជាតិ សរសេរលើហ្វេសប៊ុកនៅថ្ងៃនេះថា សមត្ថកិច្ចគួរសុំការអធ្យាស្រ័យពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងសុំទោសជាសាធារណៈចំពោះកំហុសឆ្គងមួយនេះ។ បន្ថែមពីនេះ រដ្ឋាភិបាល ត្រូវរកដំណោះស្រាយជូនពលរដ្ឋ មិនមែនធ្វើការគំរាម និងបំបិទសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋបែបនេះឡើយ។
លោកបញ្ជាក់ថា ការសម្ដែងមតិលើបណ្ដាញសង្គម មិនមែនជាអំពើខុសច្បាប់ឡើយ ហើយសមត្ថកិច្ចកម្ពុជា មិនត្រូវបំពានសិទ្ធិសេរីភាពនៅក្នុងការបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដែរ ដោយសារ សិទ្ធិសេរីភាពនេះ ត្រូវបានការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្សជាសកល។
លោកថា៖«តើគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលមានចែងត្រង់ចំណុចនេះដែរឬទេ? ការធ្វើបែបនេះ គឺជាការបំផ្លាញកិត្តិយសដ៏ថ្លៃថ្លារបស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។ ការធ្វើបែបនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីការមិនទទួលខុសត្រូវរបស់រដ្ឋាភិបាលតែប៉ុណ្ណោះ»។
រដ្ឋធម្មនុញ្ញប្រទេសកម្ពុជា មាត្រា៣៥ ចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ។ បន្ថែមពីនេះ សេចក្តីស្នើទាំងឡាយត្រូវបានទទួលពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ។
មាត្រា៤១ បានចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមានសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិរបស់ខ្លួន សេរីភាពខាងសារព័ត៌មាន សេរីភាពខាងបោះពុម្ពផ្សាយ និងសេរីភាពខាងការជួបប្រជុំ។
ដោយឡែកមាត្រា ៦២វិញ បានចែងថា រដ្ឋត្រូវយកចិត្តទុកដាក់លើមធ្យោបាយផលិត ការពារថ្លៃផលិតផលជូនកសិករ សិប្បករ និងជួយរកទីផ្សារលក់ផលិតផល។
រីឯមាត្រា៦៣ នៃច្បាប់កំពូលនេះបានចែងដែរថា រដ្ឋត្រូវយកចិត្តទុកដាក់គ្រប់គ្រងទីផ្សារ ជួយឱ្យជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋមានកម្រិតសមរម្យ៕
