កាលពីភាគ ១ ផ្នែកមួយចំនួននៃអនុសាសន៍របស់ធនាគារពិភពលោកដែលត្រូវបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍ស្ដីពី «បច្ចុប្បន្នភាពនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១៨» នោះ ដូចជា ការផ្ដល់មតិឲ្យកែលម្អស្ថានភាពលំហូរទុនវិនិយោគពីបរទេសចូលមកកម្ពុជា ការកែលម្អឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍ដើម្បីប្រណាំងប្រជែងជាមួយបណ្ដាប្រទេសជិតខាង ការកែលម្អវិស័យកសិកម្មដើម្បីពង្រីកកំណើនផលិតកម្ម កម្លាំងពលកម្ម និងសម្របសម្រួលទៅតាមតម្រូវការផលិតផលកសិកម្មទាំងក្នុងស្រុក និងក្រៅប្រទេស ជាដើម។
បទវិភាគនៅក្នុងភាគបន្តទៅទៀតនេះ នឹងបង្ហាញជូននូវអនុសាសន៍ដទៃទៀតរបស់ធនាគារពិភពលោក ដែលបានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍នោះ សម្រាប់ឲ្យកម្ពុជាយកទៅពិចារណា និងសម្រេចថា តើត្រូវកែលម្អអ្វីខ្លះទៀត ដើម្បីធានាបានថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា នឹងនៅតែរក្សាបានកំណើននៅឆ្នាំខាងមុខទៀត។
នៅក្នុងវិស័យកសិកម្ម ការសិក្សារបស់ក្រុមអ្នកជំនាញរបស់ធនាគារពិភពលោក បានរកឃើញថា កំណើនប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រជាជន និងកំណើននគរូបនីយកម្មជាមួយការរីកលូតលាស់យ៉ាងលឿននៃវិស័យទេសចរណ៍ កំពុងតែផ្លាស់ប្ដូរតម្រូវការម្ហូបអាហាររបស់គ្រួសារប្រជាជនកម្ពុជា ជាពិសេសការបរិភោគផលិតផលសាច់។
ទោះជាយ៉ាងណា នៅក្នុងរយៈពេលមួយទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ពិពិធកម្ម ឬការកែប្រែផលិតកម្មសាច់សត្វ និងជលផល នៅតែមិនទទួលបានជោគជ័យនៅឡើយ បើទោះបីជាតម្រូវការ និងតម្លៃ កើនឡើងខ្ពស់ក៏ដោយ។
ដើម្បីដោះស្រាយកង្វះចន្លោះនេះ ធនាគារពិភពលោក បានលើកឡើងថា យុទ្ធសាស្ត្រថ្នាក់ជាតិមួយឆ្ពោះទៅរកការជំរុញពិពិធកម្មកសិកម្ម ក្នុងនោះមានទាំងការបង្កើតឲ្យមានផលិតផលមានគុណភាពខុសៗគ្នា នឹងជួយឲ្យវិស័យមួយនេះ ឆ្លើយតបបានទៅតាមការប្រែប្រួលនៃតម្រូវការទាំងក្នុងស្រុក និងក្រៅប្រទេស។
ខណៈដែលកម្ពុជាសម្រេចបានកាន់តែធំក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនៅទូទាំងប្រទេសជាមួយអត្រាគ្រួសារពលរដ្ឋកម្ពុជាដល់ទៅ ៩៥ភាគរយ សុទ្ធតែមានជម្រករស់នៅនោះ ប៉ុន្តែ ពលរដ្ឋទទួលបានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់ នៅតែមានគម្លាតធំដដែល។ បើតាមរបាយការណ៍ធនាគារពិភពលោក គ្រួសារពលរដ្ឋកម្ពុជាដល់ទៅ ៤៧ភាគរយ នៅតែបន្តប្រើប្រាស់ទឹកមានប្រភពមិនស្អាត ដូចជា អណ្ដូងទឹកគ្មានអ្វីការពារ ស្រះទឹក ទឹកស្ទឹង ឬទន្លេ ឬក៏ទឹកអូរ និងទឹកភ្លៀងដែលគ្មានការចម្រោះសម្អាតនោះឡើយ។ តែយ៉ាងណា ចំនួនពលរដ្ឋគ្មានទឹកស្អាតប្រើប្រាស់បានធ្លាក់ចុះ បើធៀបនឹងតួលេខ ៦៤ភាគរយនៅឆ្នាំ២០១០។
នៅក្នុងចំណុចលម្អិតមួយ ធនាគារពិភពលោកបានពិនិត្យមើលឡើងវិញនូវបរិយាកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជានៅក្នុងរយៈពេលមិនតិចជាង ២០ឆ្នាំចុងក្រោយ ដែលស្ថាប័នអន្តរជាតិមួយនេះ ចាត់ទុកជាមេរៀនសម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងទៅថ្ងៃអនាគត។
បើធនាគារពិភពលោក រយៈពេលជាង ២ទសវត្សរ៍មកនេះ កម្ពុជាទទួលបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរឹងមាំតាមរយៈវិស័យទេសចរណ៍ និងលំហូរទុនវិនិយោគពីបរទេសចូលមកកម្ពុជាដើម្បីបង្កើតរោងចក្រសម្រាប់ផលិតផលិតផលនាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ដែលចំណុចវិជ្ជមានមួយនេះ បានរុញកម្ពុជាឲ្យក្លាយទៅជាប្រទេសមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប។
តែយ៉ាងណា ធនាគារពិភពលោកបានលើកឡើងថា អ្វីដែលអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយជាន់ខ្ពស់របស់កម្ពុជាគួរតែពិចារណានោះ គឺការសម្រេចបានពិតប្រាកដនៅក្នុងផលិតកម្ម និងភាពប្រកួតប្រជែង ដែលបញ្ហាទាំងពីរនេះ នៅតែនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។
បើតាមធនាគារពិភពលោក ក្រុមវិនិយោគិនបរទេសដែលប្ដេជ្ញាបន្តវិនិយោគនៅកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា តម្លៃពលកម្មទាប ភាពអនុគ្រោះខ្ពស់លើផ្នែកពន្ធគយ និងការទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធសម្រាប់នាំចេញទំនិញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ គឺជាកត្តាដែលនាំឲ្យពួកគេវិនិយោគនៅកម្ពុជា។
ប៉ុន្តែ ធនាគារមួយនេះ បានលើកឡើងថា ការងើបឡើងនៃប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា(ភូមា) និងបណ្ដាប្រទេសមានតម្លៃពលកម្មទាបដទៃទៀត នឹងសាកល្បងសមត្ថភាពរបស់កម្ពុជា ក្នុងការបន្តរក្សាឋានៈជាប្រទេសទាក់ទាញលំហូរទុនវិនិយោគខ្ពស់ ដើម្បីធានាជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចជាតិ និងបង្កើតការងារសម្រាប់ពលរដ្ឋ។
នៅក្នុងផ្នែកមួយទៀតនៃលំហូរទុនវិនិយោគពីបរទេសចូលកម្ពុជា ធនាគារពិភពលោកបានផ្ដល់ជាមតិឲ្យកម្ពុជាជំរុញភាពចម្រុះបែបនៃការនាំចេញ និងទំនាក់ទំនងសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់ ដែលស្ថាប័នមួយនេះ ចាត់ទុកជាបណ្ដាញដ៏សំខាន់ដែលក្រុមហ៊ុនបរទេសអាចផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា វិធីសាស្ត្រ និងរបៀបនៃការគ្រប់គ្រងមកកាន់កម្ពុជា។
បើតាមធនាគារពិភពលោក បញ្ហានេះ អាចដោះស្រាយបានតាមរយៈការកែលម្អបរិយាកាសវិនិយោគនៅកម្ពុជា ដើម្បីជំរុញសហគ្រាស និងអាជីវកម្មខ្នាតតូច និងមធ្យម ឲ្យរីកដុះដាលឡើង និងចាប់យកចំណែកណាមួយនៃទុនវិនិយោគពីបរទេស ចំណេះដឹង និងបច្ចេកវិទ្យានៃវិនិយោគិនបរទេសចូលមកក្នុងសេដ្ឋកិច្ចប្រទេស។
នៅក្នុងផ្នែកមួយដែលនិយាយអំពីគោលដៅរបស់កម្ពុជាដែលចង់ក្លាយទៅជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៣៥ និងជាប្រទេសមានចំណូលកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ២០៥០ខាងមុខ ធនាគារពិភពលោកលើកឡើងថា កម្ពុជាត្រូវតែរក្សាឲ្យបាននូវទំហំវិនិយោគកម្រិតខ្ពស់ជាងពេលសព្វថ្ងៃនេះ ពោលគឺត្រូវបង្កើនទំហំវិនិយោគឲ្យដល់កម្រិត ២៨.៥ភាគរយនៃទំហំសេដ្ឋកិច្ចជាតិទាំងមូលនៅត្រឹមឆ្នាំ២០៣០។
បញ្ហាសំខាន់មួយទៀតដែលធនាគារពិភពលោកលើកឡើងនោះ គឺថា កម្ពុជាត្រូវតែត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ប្រែក្លាយខ្លួនពីប្រទេសមានការអភិវឌ្ឍតិចតួច និងជាពិសេសការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ និងការរឹតត្បិតកាន់តែខ្លាំងក្នុងការស្វែងរកកម្ចីបែបសម្បទាននៅរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ខាងមុខទៀតនេះ។
ធនាគារពិភពលោក ផ្ដល់ជាមតិថា អាជ្ញាធរកម្ពុជាត្រូវតែចាប់ផ្ដើមធ្វើសកម្មភាពនាពេលសព្វថ្ងៃនេះ ឲ្យស្របទៅនឹងលក្ខខណ្ឌចាំបាច់នានា ដើម្បីរក្សាបានចូលទៅទីផ្សារសហគមន៍អឺរ៉ុបក្រោមប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ។ បញ្ហានេះ ធនាគារពិភពលោកបានលើកឡើងថា ការទទួលបាននូវការអនុគ្រោះខ្លះពីសហគមន៍អឺរ៉ុប វាប្រសើរជាងគ្មានបានទទួលអ្វីសោះ។
នៅវិស័យធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុឯនោះវិញ ធនាគារពិភពលោកបានលើកឡើងថា ហានិភ័យកំពុងតែកើនឡើង ដោយសារតែកម្ចីក្នុងស្រុកនៅតែបន្តសំដៅទៅរកតែវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ។ ធនាគារពិភពលោកបញ្ជាក់ទៀតថា បញ្ហាមួយនេះ បូករួមទាំងអត្រាដាក់ប្រាក់សន្សំនៅក្នុងស្រុកមានកម្រិតទាបទៀតនោះ វាកាន់តែធ្វើឲ្យវិស័យហិិរញ្ញវត្ថុស្ថិតក្នុងស្ថានភាពងាយរងគ្រោះ។
ក្រៅពីកត្តាក្នុងស្រុកដែលជះឥទ្ធិពលទៅលើដំណើររីកលូតលាស់នៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាហើយនោះ ធនាគារពិភពលោកក៏បានលើកឡើងពីហានិភ័យមកពីខាងក្រៅផងដែរ។ បញ្ហាខាងក្រៅដែលធនាគារមួយនេះលើកឡើងមានដូចជា បញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីកម្ពុជា និងជម្លោះពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក-ចិន។
ធនាគារពិភពលោកបានលើកឡើងពីសារៈសំខាន់នៃការរក្សាបានឱកាសចូលទៅទីផ្សារសហគមន៍ ដោយថា ទីផ្សាររួមមួយនេះ បានស្រូបយកផលិតផលនាំចេញពីកម្ពុជាដល់ទៅ ១ ភាគ ៣ នៅក្នុងចំណោមផលិតផលសរុបដែលកម្ពុជានាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិ ជាពិសេសគឺផលិតកាត់ដេរសម្លៀកបំពាក់ និងស្បែកជើង។
បើតាមធនាគារពិភពលោក ប្រសិនបើកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះអឺរ៉ុប កម្ពុជានឹងបាត់បង់ចំណែកទីផ្សារនាំចេញដ៏សំខាន់ ហើយវានឹងជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងពិតប្រាកដ ប្រសិនបើការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធបណ្ដោះអាសន្ន ចូលជាធរមាននៅក្នុងរយៈពេលមិនដល់ ១២ខែទៀតនោះ។ ប្រសិនបើគ្មានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីសហភាពអឺរ៉ុប ទំនិញភាគច្រើនដែលនាំចេញពីកម្ពុជា នឹងត្រូវបង់ពន្ធគយ ១២ភាគរយ។ ធនាគារមួយនេះអះអាងថា រហូតមកដល់ពេលនេះ គ្មានការសិក្សាណាមួយអំពីផលប៉ះពាល់នៅឡើយទេ។
ជម្លោះពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក-ចិននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨កន្លងមកនេះ ត្រូវបានធនាគារពិភពលោកមើលឃើញថា អាចជាសញ្ញាវិជ្ជមានផង និងអវិជ្ជមានផង។ សម្រាប់ចំណុចវិជ្ជមាន ធនាគារមួយនេះ លើកឡើងថា វានឹងផ្ដល់ឱកាសដល់ប្រទេសភាគច្រើនបង្កើនការនាំចេញទៅអាមេរិក ហើយក្រុមហ៊ុនចិនជាច្រើន នឹងផ្លាស់ប្ដូរទីតាំងផលិតកម្មរបស់ខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសដទៃទៀត ក្នុងនោះកម្ពុជាក៏ទទួលបានផលចំណេញផងដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណា ធនាគារពិភពលោកក៏បានអះអាងផងដែរថា ជម្លោះនេះក៏មានសញ្ញាអវិជ្ជមានផងដែរ ជាពិសេសទៅលើសង្វាក់ផលិតកម្មនៅប្រទេសដទៃទៀត។ បញ្ហានេះនឹងជំរុញឲ្យអាមេរិកបង្កើនតម្លៃលើទំនិញរបស់ចិននៅអាមេរិក ដោយវានឹឹងកាត់បន្ថយចំនួននាំចូល។ នៅពេលបញ្ហានេះកើតឡើង វានឹងជះឥទ្ធិពលបន្តទៅដល់សង្វាក់តម្លៃនៅក្នុងតំបន់ នាំឲ្យចិនកាត់បន្ថយតម្រូវការនាំចូលវត្ថុធាតុដើមពីបណ្ដាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ សម្រាប់ផលិតទំនិញនាំចេញទៅកាន់ទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិក។ តែត្រង់ចំណុចនេះ ធនាគារពិភពលោកមើលឃើញថា កម្ពុជារងផលប៉ះពាល់តិចតួចប៉ុណ្ណោះ។
វិស័យដែលធនាគារពិភពលោកមើលថានឹងរងផលប៉ះពាល់ពីជម្លោះពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក-ចិននោះ គឺឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍ និងលំហូរទុនវិនិយោគពីប្រទេសចិន។ បញ្ហានេះ ត្រូវបានធនាគារពិភពលោក លើកឡើងថា ភ្ញៀវទេសចរចិនមានចំណែកកាន់តែធំឡើងៗនៅក្នុងចំណោមភ្ញៀវទេសចរបរទេសសរុបចូលមកកម្ពុជា ប៉ុន្តែ ចំនួនភ្ញៀវទេសចរបរទេស ៧ប្រទេសផ្សេងទៀត បែរជាធ្លាក់ចុះទៅវិញ ដែលបញ្ហានេះនឹងជះឥទ្ធិពលទៅលើប្រភពចំណូលនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
អនុសាសន៍ ត្រូវបានធនាគារពិភពលោកលើកឡើងហើយនៅក្នុងរបាយការណ៍ «បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា» ប៉ុន្តែ ចំណោទស្ថិតនៅត្រង់ថា តើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាពិសេសក្រុមអ្នកបង្កើតគោលនយោបាយជាន់ខ្ពស់ នឹងទទួលយកទៅកែលម្អតាម ឬក៏មិនទទួលយក ឬក៏រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ មានការសិក្សាផ្សេងរកឃើញលើសពីធនាគារពិភពលោកទៅទៀត?
