បន្ទាប់ពីបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការរយៈពេល ៣ថ្ងៃនៅប្រទេសចិនរួចមក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានធ្វើដំណើរវិលត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញហើយនៅថ្ងៃនេះ។
ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅមហាអំណាចចិន លោក ហ៊ុន សែន បានជួបពិភាក្សាជាមួយបណ្ដាមេដឹកនាំចិនជាច្រើនរូប ជាពិសេសជួបជជែកជាមួយប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជិនភីង និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីចិន លោក លី ឃឹជាំង។
លោក ហ៊ុន សែន បានរៀបរាប់នៅលើទំព័រហ្វេបស៊ុកផ្លូវការរបស់ថា ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចនៅចិនលើកនេះ មេដឹកនាំចិនបានសន្យាផ្ដល់ជំនួយឥតសំណងជិត ៦០០លានដុល្លារដល់កម្ពុជាផងដែរសម្រាប់រយៈពេល ៣ឆ្នាំខាងមុខនេះ។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានអះអាងផងដែរថា មេដឹកនាំចិនបានប្ដេជ្ញាជំរុញទំហំពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំងពីរ ឲ្យឡើងដល់ចំនួន ១០ពាន់លានដុល្លារនៅត្រឹមឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ ហើយក៏ផ្ដល់កូតានាំចូលអង្ករពីកម្ពុជាដល់ទៅទំហំ ៤សែនតោននៅក្នុងឆ្នាំនេះ។
ជាងនេះទៅទៀត មេដឹកនាំកម្ពុជារូបនេះក៏បានស្នើទៅមេដឹកនាំចិន ឲ្យជំរុញវិនិយោគិនចិនបន្តមកវិនិយោគនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងបង្កើតរោងចក្រថ្មីៗថែមទៀត។
បន្ទាប់ពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានអះអាងអំពីលទ្ធផលនៃដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកទៅកាន់ប្រទេសចិនរួចមក វាជំរុញឲ្យមានការចោទសួរថា តើសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាកំពុងតែស្ថិតលើផ្លូវពឹងផ្អែកលើប្រទេសចិនទាំងស្រុងឬយ៉ាងណា? ហើយប្រសិនបើដូច្នេះមែន តើកំណើននៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាអាចទ្រទ្រង់បានដែរឬទេ?
កំណើននៃការពឹងពាក់របស់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទៅលើប្រទេសចិន អាចឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញតាមរយៈរបាយការណ៍ ឬក៏តួលេខនានា ដែលចេញដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្ដី ឬដោយស្ថាប័នអន្តរជាតិក្ដី នៅក្នុងរយៈយ៉ាងតិច ១៥ឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ។
របាយការណ៍នាំចេញអង្ករកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា ចិនបាននាំចូលអង្ករពីកម្ពុជាដល់ទៅជាង ១៧ម៉ឺនតោននៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨កន្លងមកនេះ ដែលធ្វើឲ្យចិនក្លាយជាទីផ្សារអង្ករកម្ពុជាធំលំដាប់ទីពីរ បន្ទាប់ពីសហភាពអឺរ៉ុបដែលបាននាំចូលអង្ករពីកម្ពុជាដល់ទៅជិត ២៧ម៉ឺនតោន ហើយចិននឹងក្លាយទៅជាទីផ្សារអង្ករធំបំផុតសម្រាប់កម្ពុជានៅក្នុងឆ្នាំ២០១៩នេះ បន្ទាប់ពីចិនសន្យាផ្ដល់កូតានាំចូលអង្ករពីកម្ពុជាដល់ទៅ ៤០ម៉ឺនតោននោះ។
របាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាដែលចេញដោយធនាគាំរពិភពលោកកាលពីចុងខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ បង្ហាញថា ទំហំទុនវិនិយោគពីបរទេសផ្ទាល់ ឬហៅកាត់ខ្លីថា FDI បានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សជាមួយសន្ទុះ ៣៨.៤ភាគរយ ឬឡើងទៅដល់ទំហំ ២.៤ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៅក្នុងរយៈពេល ៦ខែដើមឆ្នាំ២០១៨កន្លងមកនេះ ប៉ុន្តែ ៩០ភាគរយនៃទំហំទុនវិនិយោគនោះ មានប្រភពមកពីប្រទេសចិន បន្ទាប់ពីទំហំទុនវិយោគចិនមានចំណែកដល់ទៅ ៦០ភាគរយនៃទំហំទុនវិនិយោគសរុបកាលពីឆ្នាំ២០១៧។
នៅខេត្តព្រះសីហនុតែមួយគត់ ធនាគារពិភពលោកបានរកឃើញថា ខេត្តជាប់ឆ្នេរសមុទ្រមួយនេះ ទទួលបានទុនវិនិយោគពីបរទេសដល់ទៅ ២.១ពាន់លានដុល្លាររួចជាស្រេចទៅហើយនៅក្នុងឆមាសទី១នៃឆ្នាំមុន តាមរយៈសំណើសាងសង់លំនៅឋាន និងអគារពាណិជ្ជកម្មប្រហែល ១ ៦០០គម្រោងដែលត្រូវបានអនុម័តរួចរាល់មកហើយ។
ប៉ុន្តែ ធនាគារពិភពលោកលើកឡើងថា ការវិនិយោគលើគម្រោងសាងសង់នានានៅខេត្តជាប់ឆ្នេរសមុទ្រមួយនេះ គឺគ្រាន់តែជាការឆ្លើយតបទៅនឹងកំណើនដ៏ខ្លាំងក្លានៃភ្ញៀវទេសចរចិនតែប៉ុណ្ណោះ។
នៅក្នុងឧស្សាហកម្មទេសចរណ៍កម្ពុជាឯណោះវិញ ភ្ញៀវទេសចរចិនដល់ទៅជិត ២លាននាក់ហើយ ត្រូវបានកត់ត្រាថា បានធ្វើដំណើរចូលមកប្រទេសកម្ពុជាកាលពីឆ្នាំ២០១៨កន្លងមក។ របាយការណ៍របស់ក្រសួងទេសចរណ៍ បានឲ្យដឹងថា កម្ពុជាទទួលបានកំណើនភ្ញៀវទេសចរចិនដល់ទៅជាង ៧០ភាគរយ នៅក្នុងរយៈពេល ១០ខែក្នុងឆ្នាំ២០១៨កន្លងមកនេះ បើធៀបនឹងតួលេខរយៈពេល ១០ខែក្នុងឆ្នាំ២០១៧កន្លងមក។
ខណៈដែលចំនួនភ្ញៀវទេសចរចិនស្ថិតក្នុងទិសដៅកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងក្លានោះ ចំនួនភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិមកពីប្រទេសចំនួន ៧ផ្សេងទៀត ដែលធ្លាប់ជាប់ក្នុងចំណោម ១០ប្រទេសដែលមានភ្ញៀវទេសចរចូលកម្ពុជាច្រើនជាងគេនោះ បែរជាថយចុះទៅវិញ។
មិនត្រឹមតែផ្ដល់ជំនួយឥតសំណងដល់កម្ពុជានោះទេ ប៉ុន្តែ របាយការណ៍របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានបង្ហាញថា ចិនក៏ជាប្រទេសផ្ដល់កម្ចីច្រើនជាងគេដល់កម្ពុជាផងដែរ បើធៀបនឹងបណ្ដាប្រទេសដទៃទៀត ដែលកម្ពុជាជំពាក់បំណុល។ របាយការណ៍នោះ បង្ហាញថា កម្ពុជាបានជំពាក់បំណុលប្រទេសចិនដល់ទៅជិត ៧ពាន់លានដុល្លាររួចមកហើយគិតត្រឹមពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០១៨កន្លងមក ដោយចិនកាន់កាប់ចំណែកបំណុលសាធារណៈរបស់កម្ពុជាដល់ទៅជាង ៤២ភាគរយឯណោះ បើធៀបនឹងម្ចាស់បំណុលដទៃទៀតរបស់កម្ពុជា។
អ្នកជំនាញផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចនៃរាជបណ្ឌិតសភាកម្ពុជា លោក គី សិរីវឌ្ឍន៍ បានមើលឃើញថា និន្នាការបែបនេះរបស់ចិន បានចូលរួមចំណែកយ៉ាងធំនៅក្នុងកំណើនរីកលូតលាស់នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ខណៈដែលបណ្ដាប្រទេសលោកសេរី ពុំបានបង្កើនការវិនិយោគមកកម្ពុជានោះឡើយនៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចរូបនេះ មិនគាំទ្រឲ្យមានការពឹងផ្អែកខ្លាំងក្លាពេកទៅលើការចូលរួមចំណែកពីប្រទេសចិន ខណៈដែលមិនអូសទាញការគាំទ្រផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចពីបណ្ដាប្រទេសដទៃទៀតនោះឡើយ។
លោក គី សិរីវឌ្ឍន៍ មានប្រសាសន៍ថា៖ «យើងអត់ត្រូវការពឹងលើចិនទាំងស្រុងទេ។ ធម្មតាបរទេស គ្មានបរទេសណាដែលចង់ឲ្យយើងលូតលាស់ជាងប្រទេសគេទេ មានតែខ្លួនយើងទេដែលត្រូវការលូតលាស់ប្រទេសយើង។ ដូច្នេះ យើងត្រូវត្រៀមខ្លួនសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនឯង មិនមែនជាការពឹងលើបរទេសទេ ហើយរដ្ឋាភិបាលត្រូវត្រៀមខ្លួន។ […] ដូច្នេះ កម្ពុជាត្រូវតែរកវិធីដោះស្រាយបញ្ហានេះ ហើយកម្ពុជាត្រូវតែត្រៀមខ្លួនទប់ទល់នឹងវិបត្តិជាមួយចិន។ នៅពេលយើងមានទំនាក់ទំនងជាមួយចិន ប្រសិនបើចិនដោះដៃ យើងនឹងមានបញ្ហាដូចអាមេរិក និងអឺរ៉ុបដោះដៃដូចបច្ចុប្បន្នអញ្ចឹង»។
ខណៈដែលបង្ហាញក្ដីបារម្ភចំពោះនិន្នាការនៃការពឹងផ្អែកកាន់តែខ្លាំងនៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទៅលើប្រទេសចិន អ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា លោក ង៉ែត ជូ បានជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យកាត់បន្ថយនិន្នាការបែបនេះសម្រាប់អនាគតវែងឆ្ងាយ។
លោក ង៉ែត ជូ មានប្រសាសន៍ថា៖ «ជាទ្រីស្ដី ដូចនិយាយអញ្ចឹង គឺថា គេមិនដាក់ពងមាន់ក្នុងកន្ត្រកតែមួយទេ។ យើងមិនអាចពឹងការលូតលាស់សេដ្ឋកិច្ចតែទៅលើប្រទេសណាមួយទេ។ មិនចំពោះតែចិនទេ ប្រទេសណាក៏ដោយ ក៏យើងមិនអាចផ្ញើវាសនានឹងប្រទេសហ្នុងបានទេ។ អញ្ចឹង អ្វីដែលយើងមាននៅក្នុងបរិបថបច្ចុប្បន្ន ហើយនិងជាដំណោះស្រាយអន្តរកាល រដ្ឋាភិបាលយើងគួរតែពិចារណាធ្វើយ៉ាងណាឲ្យសេដ្ឋកិច្ចយើងហ្នឹង កាត់បន្ថយការពឹងពាក់តែទៅលើប្រទេសតែមួយឲ្យបាន»។
មិនត្រឹមតែអ្នកវិភាគសេដ្ឋកិច្ចទេដែលផ្ដល់ជាមតិកុំឲ្យកម្ពុជាពឹងផ្អែកលើចិនខ្លាំងក្លាពេក ឬក៏ទាំងស្រុងនោះ ធនាគារពិភពលោកដែលចេញកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំមុន ក៏បានលើកឡើងថា កំណើនដ៏ខ្លាំងក្លានៃទំហំវិនិយោគចិនចូលមកកម្ពុជា នឹងក្លាយជាបញ្ហាផងដែរ ហើយស្ថាប័នអន្តរជាតិមួយនេះ ជំរុញកម្ពុជាឲ្យកែលម្អចំណុចមួយនេះ។
ធនាគារពិភពលោកបានជំរុញបែបនេះ ខណៈដែលបានលើកឡើងផងដែរអំពីតម្លៃសេដ្ឋកិច្ចដែលកម្ពុជាទទួលបានតាមរយៈទំហំនៃការនាំចេញទំនិញទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុប និងតំបន់អាមេរិកខាងជើង មានទំហំធំជាងតំបន់ទាំងពីរនេះ នាំចូលទំនិញមកកម្ពុជា ដែលផ្ដល់ជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មវិជ្ជមានដល់កម្ពុជា។
ធនាគារមួយនេះ បង្ហាញផងដែរថា ផ្ទុយទៅវិញ តម្លៃនៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅចិន មានទំហំតូចជាងតម្លៃនៃការនាំចូលទំនិញពីចិនមកវិញ ដែលផ្ដល់នូវជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្មអវិជ្ជមានដល់កម្ពុជា៕
