កម្ពុជានៅតែត្រូវបានវាយតម្លៃថា ជាប្រទេសមានកម្រិតអំពើពុករលួយខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងតំបន់ និងជាប្រទេសមានកម្រិតអំពើពុករលួយខ្ពស់បំផុតមួយនៅក្នុងចំណោមបណ្ដាប្រទេសដទៃទៀតនៅលើពិភពលោកនៅក្នុងរយៈពេល ២ឆ្នាំជាប់ៗគ្នា។
កម្ពុជាត្រូវបានវាយតម្លៃបែបនេះនៅក្នុងរបាយការណ៍ស្ដីពី «សន្ទស្សន៍អំពើពុករលួយឆ្នាំ២០១៨» ដែលចេញដោយអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ នៅរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញនេះ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍សង្ខេបកម្រាស់ ១៦ទំព័រ អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ បានចាត់ថ្នាក់ប្រទេសកម្ពុជានៅលំដាប់ទី១៦១ នៅក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន ១៨០ នៅទូទាំងពិភពលោក ដែលត្រូវបានអង្គការមួយនេះសិក្សាវាយតម្លៃ។
ជាមួយពិន្ទុត្រឹមតែ ២០ ដែលទាបជាងឆ្នាំមុន ១ពិន្ទុទៀតផងនោះ កម្រិតអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជា នៅតែរក្សាបានចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៦១ ដូចទៅនឹងឆ្នាំ២០១៧ផងដែរ។
របាយការណ៍ដដែលនេះ បានបង្ហាញផងដែរថា ប្រទេសស្ថិតនៅតំបន់អឺរ៉ុប មាន ដាណឺម៉ាក ហ្វាងឡង់ ស៊ុយអ៊ែត និងស្វីស ប្រទេសណូវែលហ្សឺឡង់ដែលស្ថិតនៅជិតបង្កើយនឹងប្រទេសអូស្ត្រាលី និងប្រទេសសិង្ហបុរីដែលជាសមាជិកអាស៊ាន នៅតែត្រូវបានវាយតម្លៃថា ជាប្រទេសមានកម្រិតអំពើពុករលួយទាបបំផុតនៅលើពិភពលោក។
ផ្ទុយទៅវិញ ប្រទេសនៅតំបន់អាហ្វ្រិក មាន សុម៉ាលី និងស៊ូដង់ខាងត្បូង និងបណ្ដាប្រទេសនៅអាស៊ី មាន ស៊ីរី យេម៉ែន និងកូរ៉េខាងជើង នៅតែត្រូវបានចាត់ថ្នាក់ថា ជាប្រទេសពុករលួយបំផុតនៅលើពិភពលោក។
ដោយឡែកកម្ពុជាវិញ ថ្វីត្បិតថា នៅល្អប្រសើរជាងប្រទេសទាំង ៥ខាងលើនេះមែន ប៉ុន្តែ កម្ពុជានៅតែជាប្រទេសពុករលួយបំផុតមួយនៅលើពិភពលោក ហើយក៏ជាប្រទេសពុករលួយខ្លាំងជាងគេនៅតំបន់អាស៊ាន ពោលគឺទាបជាងសូម្បីតែប្រទេសភូមា ឡាវ និងវៀតណាមទៅទៀត។
ក្រោយពីអង្គការតម្លាភាពបញ្ចេញរបាយការណ៍ស្ដីពីកម្រិតអំពើពុករលួយបែបនេះមក វាជំរុញឲ្យមានការចោទសួរថា៖
តើហេតុអ្វីបានជាកម្ពុជានៅតែជាប្រទេសពុករលួយបំផុតបើធៀបនឹងប្រទេសដទៃទៀតនៅក្នុងតំបន់ និងនៅលើពិភពលោក?
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ ដែលបានសិក្សាទៅលើទំនាក់ទំនងនៃអំពើពុករលួយ និងស្ថានភាពនៃការអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅតាមបណ្ដាប្រទេសនីមួយៗនោះ បានរកឃើញថា បណ្ដាប្រទេសដែលប្រតិបត្តិបានយ៉ាងល្អតាមប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យនោះ ទទួលបានពិន្ទុខ្ពស់នៅក្នុងសន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញអំពីអំពើពុករលួយ។
ផ្ទុយទៅវិញ អង្គការតម្លាភាពបានរកឃើញផងដែរថា បណ្ដាប្រទេសដែលគោរពប្រតិបត្តិតាមប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យមិនពេញលេញ ទទួលបានពិន្ទុកាន់តែទាបនៅក្នុងសន្ទស្សន៍ថ្មីនេះ។
របាយការណ៍អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ បានឆ្លុះបញ្ចាំងឲ្យឃើញថា បណ្ដាប្រទេសដែលប្រតិបត្តិតាមប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យកាន់តែខ្ពស់ បានជួយជំរុញឲ្យកម្រិតនៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយថយចុះ ហើយបណ្ដាប្រទេសដែលអនុវត្តប្រជាធិបតេយ្យមិនពេញលេញ បានជំរុញឲ្យកម្រិតនៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយ កាន់តែរីកធំឡើងទៅវិញ។
របាយការណ៍មួយនេះ បានចេញក្រោយពីប្រទេសកម្ពុជាបានរៀបចំការបោះឆ្នោតជាតិមួយកាលពីចុងខែកក្កដាឆ្នាំមុន ជាការបោះឆ្នោតមួយដែលគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំរបស់កម្ពុជា មិនត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងនោះឡើយ ហើយជ័យជម្នះទាំងស្រុងត្រូវបានផ្ដល់ទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
ថ្វីបើមានការទទួលស្គាល់ពីបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនក៏ដោយ ប៉ុន្តែ ការបោះឆ្នោតនោះ ត្រូវបានអង្គការសហប្រជាជាតិ និងបណ្ដាលោកសេរី ជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប ថ្កោលទោសទៅវិញ ដោយហៅការបោះឆ្នោតនោះថា ធ្វើឡើងដោយគ្មានភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌នោះឡើយ។
អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ បានកត់សម្គាល់ពីភាពរីកចម្រើនខាងសន្ទស្សន៍សេដ្ឋកិច្ចជាមួយពិន្ទុល្អប្រសើរជាងមុន ប៉ុន្តែ អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ ចង្អុលបង្ហាញថា សន្ទស្សន៍អភិបាលកិច្ចតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ បានធ្លាក់ចុះពីលំដាប់ពិន្ទុ ១៩/១០០ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧ មកនៅត្រឹមតែ ១២/១០០ប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨កន្លងមក។
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ អ្នកស្រី Delia Ferreira Rublo បានលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍នោះថា អំពើពុករលួយ រីករាលដាលកាន់តែធំនៅទីណាដែលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យចុះទន់ខ្សោយ ហើយអ្នកនយោបាយបានរំលោភលើស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ និងប្រើប្រាស់ស្ថាប័នទាំងនោះ សម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៍របស់ពួកគេ។
អ្នកស្រី Delia Ferreira Rublo មានប្រសាសន៍ថា៖ «ការស្រាវជ្រាវរបស់យើង បញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ពីទំនាក់ទំនងរវាងស្ថានភាពប្រជាធិបតេយ្យប្រកបដោយសុខមាលភាព និងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយពីសំណាក់វិស័យសាធារណៈ។ អំពើពុករលួយ កាន់តែរីកធំឡើងនៅទីណាដែលមូលដ្ឋានប្រជាធិបតេយ្យចុះខ្សោយ ហើយនៅទីណាដែលអ្នកនយោបាយមិនប្រជាធិបតេយ្យ បានចាប់ស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ និងប្រើប្រាស់ស្ថាប័នទាំងនោះសម្រាប់ផលប្រយោជន៍របស់ពួកគេ»។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា លោក ព្រាប កុល បានជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យពន្លឿនកំណែទម្រង់ប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយនៅក្នុងប្រទេសនេះ បន្ទាប់ពីរបាយការណ៍នេះបានបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងនៃការខិតខំប្រឹងប្រែងប្រយុទ្ធប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ទៅនឹងស្ថានភាពលំហប្រជាធិបតេយ្យ។
លោក ព្រាប កុល បានមានប្រសាសន៍ក្នុងសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថា៖ «អំពើពុករលួយកាន់តែរីកលូតលាស់ កាលណាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងប្រព័ន្ធសុចរិតភាពមានភាពទន់ខ្សោយ»។
ទោះជាយ៉ាងណា របាយការណ៍អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ បានរកឃើញជារួមថា បណ្ដាប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកភាគច្រើន សុទ្ធតែមានវិវឌ្ឍនភាពតិចតួចប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគេប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ លើកលែងតែប្រទេសញូវហ្សឺឡង់ សិង្ហបុរី អូស្ត្រាលី តែប៉ុណ្ណោះ។
អង្គការអន្តរជាតិមួយនេះ បានរកឃើញថា មូលហេតុដែលកម្រិតអំពើពុករលួយនៅក្នុងបណ្ដាប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកមានវឌ្ឍនភាពតិចតួចបែបនេះ គឺបណ្ដាលមកពីភាពទន់ខ្សោយនៃស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិនយោបាយ។
នៅក្នុងការស្ទង់មតិមួយកាលពីឆ្នាំ២០១៧ អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ បានរកឃើញថា ប្រជាជនប្រហែល ៩០០លាននាក់ ឬក៏ប្រជាជនម្នាក់ក្នុងចំណោម ៤នាក់ ដែលរស់នៅក្នុងប្រទេសចំនួន ១៦នៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក សុទ្ធតែបានបង់សំណូកដើម្បីទទួលបានសេវាសាធារណៈ៕
