សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ មានទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកផង បានរំឭករដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឲ្យវិលទៅស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ តាមរយៈបញ្ឈប់ការយាយីគណបក្សប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ។
ក្រុមប្រទេសសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ បានក្រើនរំឭកបែបនេះ ធ្វើឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ដែលធ្វើឡើងទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វីស កាលពីរាត្រីថ្ងៃពុធម្សិលមិញ។
ក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះ សហរដ្ឋអាមេរិក បានលើកឡើងថា ខ្លួនព្រួយបារម្ភពីការធ្លាក់ចុះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដូចជាសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយ។
អាមេរិក ក៏បានជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យផ្តល់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយឡើងវិញដល់គណបក្សប្រឆាំង និងទម្លាក់បទចោទលើលោក កឹម សុខា។
តំណាងអាមេរិកប្រចាំក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការប្រជាជាតិ លោក Jason Ross Mack បានថ្លែងថា៖ «ពួកយើងមានក្ដីបារម្ភជាខ្លាំងចំពោះបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិនយោបាយនៅកម្ពុជា។ រដ្ឋាភិបាលបានដាក់សម្ពាធទៅលើអ្នកប្រឆាំង សារព័ត៌មានឯករាជ្យ និងសង្គមស៊ីវិល។ ការរឹតបន្តឹងសិទ្ធិរបស់កម្មករក្នុងការចូលរួម និងតវ៉ាប្រឆាំងដោយសន្តិវិធី ដែលបញ្ហាទាំងនេះកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ក្រោយការបោះឆ្នោតថ្ងៃ២៩ កក្កដា[២០១៨] ដែលជាការបោះឆ្នោតមួយស្ទើរតែគ្មានភាពសេរី និងតម្លាភាពនោះ ហើយបញ្ហាទាំងនេះហើយដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់នយោបាយ សិទ្ធិមនុស្ស និងការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស»។
ចក្រភពអង់គ្លេស បានលើកឡើងថា ការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨ ខ្វះភាពស្របច្បាប់។ រីឯចំណាត់ការទៅលើបក្សប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាដើម អង់គ្លេសថា ជាការធ្វើឲ្យលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅម្ពុជារួមតូច។
ប្រទេសលោកសេរីមួយនេះ ជំរុញរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឲ្យបើកលំហសេរីភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យឡើងវិញ ទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់លើលោក កឹម សុខា និងអ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង ១១៨នាក់ផ្សេងទៀត ដែលត្រូវបានហាមឃាត់សិទ្ធិនយោបាយកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៧។
តំណាងអង់គ្លេស លោក Bob Last ថ្លែងថា៖ «បារម្ភចំពោះស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដូចជាការរួមតូចនៃសិទ្ធិនយោបាយ បានតាមរយៈការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ការឃុំខ្លួនលោក កឹម សុខា និងការបោះឆ្នោតដោយមិនត្រឹមត្រូវកាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨»។
មន្ត្រីតំណាងប្រទេសកាណាដា អ្នកស្រី តាម៉ារ៉ា ម៉ាវិនណេយ៍ (Ms. Tamara Mawhinney) បានលើកឡើងថា វិធានការរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះ បានធ្វើឲ្យការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ មិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យឡើយ។ តំណាងកាណាដារូបនេះ បានជំរុញទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ឲ្យចូលរួមស្តារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ តាមរយៈបើកលំហសេរីភាពសង្គមស៊ីវិល សហជីព និងបើកឱកាសឲ្យគណបក្សប្រឆាំងបានដំណើរការពេញលេញឡើងវិញ និងត្រូវសងអាសនៈជាប់ឆ្នោតទាំងអស់ ទៅឲ្យគណបក្សប្រឆាំងវិញ។
ចំណែកឯតំណាងប្រទេសជប៉ុន លោក ខេន អូកានីវ៉ា (Ken Okaniwa) បានថ្លែងថា ជប៉ុនចង់ឃើញកម្ពុជាវិលទៅរកការសន្ទនានយោបាយឡើងវិញ។
ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល លោក កែវ រ៉េមី បានថ្លែងក្នុងកិច្ចប្រជុំនោះថា កម្ពុជាទទួលយកការផ្តល់យោបល់ ប៉ុន្តែថា កម្ពុជាប្រឆាំងនឹងការជ្រៀតជ្រែកផ្ទៃក្នុង។
លោក កែវ រ៉េមី ថ្លែងថា៖ «ពួកយើងសុំឲ្យប្រទេសជាសមាជិកទាំងអស់មើលមកកម្ពុជា ជាប្រទេសមួយកំពុងអភិវឌ្ឍ ដែលត្រៀមលក្ខណៈក្នុងការចរាចរ និងសហប្រតិបត្តិការ ហើយពួកយើងជំទាស់ជាដាច់ខាតក្នុងការប្រើប្រាស់សិទ្ធិមនុស្ស ដើម្បីជាលេសជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសដទៃ ក្នុងការបំផ្លាញឯករាជ្យ និងទឹកដីរបស់ប្រទេសដទៃ»។
អ្នកវិភាគនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា វិភាគថា ការរំឭករបស់សហគមន៍អន្តរជាតិជាថ្មីទៀតពេលនេះ ជាសញ្ញាបង្ហាញថា ប្លុកលោកសេរីនឹងមិនថយក្រោយពីការជំរុញឲ្យកម្ពុជាវិលទៅរកគន្លងប្រជាធិបតេយ្យវិញនោះទេ។
អ្នកឃ្លាំមើលនយោបាយកម្ពុជារូបនេះ បង្ហាញក្ដីបារម្ភថា កម្ពុជាអាចនឹងបាត់បង់អត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងទៀត ក្រៅពីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប បើរដ្ឋាភិបាលមិនធ្វើឲ្យស្ថានភាពសិទ្ធិមនុសស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ប្រសើរឡើងវិញនោះ។
លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំមើលសារនេះ កម្ពុជាអាចបាត់បង់ EBA ហ្នឹងហើយក្នុងខែ ៣នេះ ហើយនេះជាក្តីកង្វល់មួយដែលខ្ញុំគិតថា វាមិនមែនជាវិធានការចុងក្រោយរបស់សហភាពអឺរ៉ុបទេ។ វាជាវិធានការដំបូងរបស់គេដែលទើបនឹងចាប់ផ្តើមទេ។ យើងគិតថា ដំបូងយើងទ្រាំទ្របាន ចុះអាបន្ទាប់ៗទៀត យើងទ្រាំទ្របានកម្រិតណា?»។
អង្គការសហប្រជាជាតិ សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុប បានប្រកាសមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៦នេះ ដែលការបោះឆ្នោតនោះគ្មានការចូលរួមប្រកួតប្រជែងពីដៃគូប្រជែងនយោបាយដ៏ធំ គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
ជាងនេះទៅទៀត សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កកទ្រព្យសម្បត្តិមេបញ្ជាការកងអង្គរក្សនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង និងដាក់ទណ្ឌកម្មទិដ្ឋាការដល់មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមួយចំនួនមិនឲ្យទៅជាន់ទឹកដីអាមេរិកទៀតផង។
ចំណែកសហភាពអឺរ៉ុបវិញ កំពុងដំណើរការដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ពីកម្ពុជា ដោយថា បើរដ្ឋាភិបាលមិនបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ រួមទាំងការដោះលែងលោក កឹម សុខា និងបើកផ្លូវឲ្យគណបក្សប្រឆាំងបានដំណើរការឡើងវិញជាដើមនោះ៕
